ачуу

See also: ашу, ащы, acı, and açmak

Kyrgyz

Etymology

Verb

ачуу • (acuu) (Arabic spelling اچۇۇ)

to open

Conjugation

Conjugation of *ачуу* (consonant-final)
			singular				plural
infinitive			ачуу acuu
negative infinitive			ачпоо acpoo
participle	past		ачкан ackan
	negative past		ачпаган acpagan
	future		ачар acar
	negative future		ачпас acpas
	present perfective		ачып acıp
	present imperfective		ача aca
	negative present		ачпай acpay

			1^st person	2^nd person		3^rd person	1^st person	2^nd person		3^rd person
			1^st person	informal	formal	3^rd person	1^st person	informal	formal	3^rd person
			(мен)	(сен)	(сиз)	(ал)	(биз)	(силер)	(сиздер)	(алар)
past	recent	positive	ачтым actım	ачтың actıŋ	ачтыңыз actıŋız	ачты actı	ачтык actık	ачтыңар actıŋar	ачтыңыздар actıŋızdar	ачышты, ачты¹ acıştı, actı¹
	recent	negative	ачкан жокмун, ачпадым² ackan jokmun, acpadım²	ачкан жоксуң, ачпадың² ackan joksuŋ, acpadıŋ²	ачкан жоксуз, ачпадыңыз² ackan joksuz, acpadıŋız²	ачкан жок, ачпады² ackan jok, acpadı²	ачкан жокпуз, ачпадык² ackan jokpuz, acpadık²	ачкан жоксуңар, ачпадыңар² ackan joksuŋar, acpadıŋar²	ачкан жоксуздар, ачпадыңыздар² ackan joksuzdar, acpadıŋızdar²	ачышкан жок, ачкан жок¹, ачышпады², ачпады^1,2 acışkan jok, ackan jok¹, acışpadı², acpadı^1,2
	remote/general	positive	ачканмын, ачкам¹ ackanmın, ackam¹	ачкансың ackansıŋ	ачкансыз ackansız	ачкан ackan	ачканбыз ackanbız	ачкансыңар ackansıŋar	ачкансыздар ackansızdar	ачышкан, ачкан¹ acışkan, ackan¹
	remote/general	negative	ачкан эмесмин ackan emesmin	ачкан эмессиң ackan emessiŋ	ачкан эмессиз ackan emessiz	ачкан эмес ackan emes	ачкан эмеспиз ackan emespiz	ачкан эмессиңер ackan emessiŋer	ачкан эмессиздер ackan emessizder	ачышкан эмес, ачкан эмес¹ acışkan emes, ackan emes¹
	distant remote/general	positive	ачкан элем ackan elem	ачкан элең ackan eleŋ	ачкан элеңиз ackan eleŋiz	ачкан эле ackan ele	ачкан элек ackan elek	ачкан элеңер ackan eleŋer	ачкан элеңиздер ackan eleŋizder	ачышкан эле, ачкан эле¹ acışkan ele, ackan ele¹
	distant remote/general	negative	ачкан эмес элем ackan emes elem	ачкан эмес элең ackan emes eleŋ	ачкан эмес элеңиз ackan emes eleŋiz	ачкан эмес эле ackan emes ele	ачкан эмес элек ackan emes elek	ачкан эмес элеңер ackan emes eleŋer	ачкан эмес элеңиздер ackan emes eleŋizder	ачышкан эмес эле, ачкан эмес эле¹ acışkan emes ele, ackan emes ele¹
	indirect/unwitnessed recent	positive	ачыптырмын, ачыпмын² acıptırmın, acıpmın²	ачыптырсың, ачыпсың² acıptırsıŋ, acıpsıŋ²	ачыптырсыз, ачыпсыз² acıptırsız, acıpsız²	ачыптыр acıptır	ачыптырбыз, ачыппыз² acıptırbız, acıppız²	ачыптырсыңар, ачыпсыңар² acıptırsıŋar, acıpsıŋar²	ачыптырсыздар, ачыпсыздар² acıptırsızdar, acıpsızdar²	ачышыптыр, ачыптыр¹ acışıptır, acıptır¹
	indirect/unwitnessed recent	negative	ачпаптырмын, ачпапмын acpaptırmın, acpapmın	ачпаптырсың, ачпапсың acpaptırsıŋ, acpapsıŋ	ачпаптырсыз, ачпапсыз acpaptırsız, acpapsız	ачпаптыр acpaptır	ачпаптырбыз, ачпаппыз acpaptırbız, acpappız	ачпаптырсыңар, ачпапсыңар acpaptırsıŋar, acpapsıŋar	ачпаптырсыздар, ачпапсыздар acpaptırsızdar, acpapsızdar	ачышпаптыр, ачпаптыр¹ acışpaptır, acpaptır¹
	habitual	positive	аччумун accumun	аччусуң accusuŋ	аччусуз accusuz	аччу accu	аччубуз accubuz	аччусуңар accusuŋar	аччусуздар accusuzdar	ачышчу, аччу¹ acışcu, accu¹
	habitual	negative	аччу эмесмин accu emesmin	аччу эмессиң accu emessiŋ	аччу эмессиз accu emessiz	аччу эмес accu emes	аччу эмеспиз accu emespiz	аччу эмессиңер accu emessiŋer	аччу эмессиздер accu emessizder	ачышчу эмес, аччу эмес¹ acışcu emes, accu emes¹
	remote habitual	positive	аччу элем accu elem	аччу элең accu eleŋ	аччу элеңиз accu eleŋiz	аччу эле accu ele	аччу элек accu elek	аччу элеңер accu eleŋer	аччу элеңиздер accu eleŋizder	ачышчу эле, аччу эле¹ acışcu ele, accu ele¹
	remote habitual	negative	аччу эле эмесмин accu ele emesmin	аччу эле эмессиң accu ele emessiŋ	аччу эле эмессиз accu ele emessiz	аччу эле эмес accu ele emes	аччу эле эмеспиз accu ele emespiz	аччу эле эмессиңер accu ele emessiŋer	аччу эле эмессиздер accu ele emessizder	ачышчу эле эмес, аччу эле эмес¹ acışcu ele emes, accu ele emes¹
	past unaccomplished		ача элекмин aca elekmin	ача элексиң aca eleksiŋ	ача элексиз aca eleksiz	ача элек aca elek	ача элекпиз aca elekpiz	ача элексиңер aca eleksiŋer	ача элексиздер aca eleksizder	ачыша элек, ача элек¹ acışa elek, aca elek¹
non-past	aorist	positive	ачамын, ачам¹ acamın, acam¹	ачасың acasıŋ	ачасыз acasız	ачат acat	ачабыз acabız	ачасыңар acasıŋar	ачасыздар acasızdar	ачышат, ачат¹ acışat, acat¹
	aorist	negative	ачпаймын, ачпайм¹ acpaymın, acpaym¹	ачпайсың acpaysıŋ	ачпайсыз acpaysız	ачпайт acpayt	ачпайбыз acpaybız	ачпайсыңар acpaysıŋar	ачпайсыздар acpaysızdar	ачышпайт, ачпайт¹ acışpayt, acpayt¹
	future uncertain	positive	ачармын acarmın	ачарсың acarsıŋ	ачарсыз acarsız	ачар acar	ачарбыз acarbız	ачарсыңар acarsıŋar	ачарсыздар acarsızdar	ачышар, ачар¹ acışar, acar¹
	future uncertain	negative	ачпасмын acpasmın	ачпассың acpassıŋ	ачпассыз acpassız	ачпас acpas	ачпаспыз acpaspız	ачпассыңар acpassıŋar	ачпассыздар acpassızdar	ачышпас, ачпас¹ acışpas, acpas¹
imperative/hortative		positive	ачайын acayın	ач, ачкын³ ac, ackın³	ачаңыз acaŋız	ачсын acsın	ачалы, ачалык acalı, acalık	ачкыла ackıla	ачаңыздар acaŋızdar	ачышсын, ачсын¹ acışsın, acsın¹
imperative/hortative		negative	ачпайын acpayın	ачпа, ачпагын³ acpa, acpagın³	ачпаңыз acpaŋız	ачпасын acpasın	ачпайлы, ачпайлык acpaylı, acpaylık	ачпагыла acpagıla	ачпаңыздар acpaŋızdar	ачышпасын, ачпасын¹ acışpasın, acpasın¹
conditional	would type 1	positive	ачар элем acar elem	ачар элең acar eleŋ	ачар элеңиз acar eleŋiz	ачар эле acar ele	ачар элек acar elek	ачар элеңер acar eleŋer	ачар элеңиздер acar eleŋizder	ачышар эле, ачар эле¹ acışar ele, acar ele¹
	would type 1	negative	ачпас элем acpas elem	ачпас элең acpas eleŋ	ачпас элеңиз acpas eleŋiz	ачпас эле acpas ele	ачпас элек acpas elek	ачпас элеңер acpas eleŋer	ачпас элеңиздер acpas eleŋizder	ачышпас эле, ачпас эле¹ acışpas ele, acpas ele¹
	would type 2	positive	ачат элем acat elem	ачат элең acat eleŋ	ачат элеңиз acat eleŋiz	ачат эле acat ele	ачат элек acat elek	ачат элеңер acat eleŋer	ачат элеңиздер acat eleŋizder	ачышат эле, ачат эле¹ acışat ele, acat ele¹
	would type 2	negative	ачпайт элем acpayt elem	ачпайт элең acpayt eleŋ	ачпайт элеңиз acpayt eleŋiz	ачпайт эле acpayt ele	ачпайт элек acpayt elek	ачпайт элеңер acpayt eleŋer	ачпайт элеңиздер acpayt eleŋizder	ачышпайт эле, ачпайт эле¹ acışpayt ele, acpayt ele¹
	counterfactual	positive	ачмакмын acmakmın	ачмаксың acmaksıŋ	ачмаксыз acmaksız	ачмак acmak	ачмакпыз acmakpız	ачмаксыңар acmaksıŋar	ачмаксыздар acmaksızdar	ачышмак, ачмак¹ acışmak, acmak¹
	counterfactual	negative	ачмак эмесмин acmak emesmin	ачмак эмессиң acmak emessiŋ	ачмак эмессиз acmak emessiz	ачмак эмес acmak emes	ачмак эмеспиз acmak emespiz	ачмак эмессиңер acmak emessiŋer	ачмак эмессиздер acmak emessizder	ачышмак эмес, ачмак эмес¹ acışmak emes, acmak emes¹
	if	positive	ачсам acsam	ачсаң acsaŋ	ачсаңыз acsaŋız	ачса acsa	ачсак acsak	ачсаңар acsaŋar	ачсаңыздар acsaŋızdar	ачышса, ачса¹ acışsa, acsa¹
	if	negative	ачпасам acpasam	ачпасаң acpasaŋ	ачпасаңыз acpasaŋız	ачпаса acpasa	ачпасак acpasak	ачпасаңар acpasaŋar	ачпасаңыздар acpasaŋızdar	ачышпаса, ачпаса¹ acışpasa, acpasa¹

¹More colloquial.
²Nonstandard.
³More polite.

Adjective

ачуу • (acuu) (comparative , superlative , Arabic spelling اچۇۇ)

bitter
spicy

References

“ачуу”, in Эл-Сөздүк (in Russian)