чысціць

• чы́сьціць (čýsʹcicʹ) — Taraškievica orthography
• čyścić — Łacinka (Belarusian Latin alphabet)

Inherited from Proto-Slavic *čìstiti. By surface analysis, чы́сты (čýsty) +‎ -іць (-icʹ). Cognate with Russian чи́стить (čístitʹ) and Ukrainian чи́стити (čýstyty).

• IPA^(key):
• Rhymes: -ɨsʲt͡sʲit͡sʲ
• Hyphenation: чыс‧ціць

чы́сціць • (čýscicʹ) impf (perfective пачы́сціць)

1. (transitive) to clean
   • 1931 [1921], Jaroslav Hašek, translated by Міхась Зарэцкі, У тыле (Прыгоды ўдалага ваякі Швэйка; 1), Minsk: ДВБ, translation of Osudy dobrého vojáka Švejka za světové války (in Czech), page 67:

     Зьявілася і зубная шчотка з надпісам „Viribis unitus“, каб кожны, хто будзе чысьціць ёй зубы, не забываўся на Аўстрыю.

     Zʹjavilasja i zubnaja ščótka z nadpisam „Viribis unitus“, kab kóžny, xto budzje čysʹcicʹ joj zuby, nje zabyvaŭsja na Aŭstryju.

     Revealed next was a toothbrush with the inscription „Viribus unitis“, so that anyone who used it to brush their teeth wouldn't forget Austria.

   • 1938 [1883], Robert Louis Stevenson, anonymous translator, Востраў скарбаў, Minsk: ДВБ, translation of Treasure Island, page 91:

     Перад ім нерухома ляжаў Том. Але забойца нават не глядзеў на яго. Ён чысціў свой акрываўлены нож пучком травы.

     Pjerad im njeruxóma ljažaŭ Tom. Alje zabójca navat nje hljadzjeŭ na jahó. Jon čysciŭ svoj akryvaŭljeny nož pučkóm travy.

   • 1938 [1883], Robert Louis Stevenson, anonymous translator, Востраў скарбаў, Minsk: ДВБ, translation of Treasure Island, page 166:

     Папугай сядзеў на плячы ў Доўгага Джона і чысціў дзюбай пер'і.

     Papuhaj sjadzjeŭ na pljačy ŭ Dóŭhaha Džóna i čysciŭ dzjubaj pjerʺi.

2. (transitive, colloquial) to remove peels, scales, skin (from vegetables, fruits, fish, etc.)
   • 1940 [1882], Mark Twain, translated by Janka Maŭr, Прынц і жабрак, Minsk: ДВБ, translation of The Prince and the Pauper, page 136:

     Яна пасадзіла яго, паміж іншым, разам з дзяўчынкамі чысціць зімовыя яблыкі;

     Jana pasadzila jahó, pamiž inšym, razam z dzjaŭčynkami čyscicʹ zimóvyja jablyki;

3. (transitive, colloquial, figuratively) to cleanse, purge (make an inspection for the purpose of liberation from harmful, hostile elements)
   • 1905 [1850], Janka Kupała, На Палесьсі (Янка Купала. Збор твораў; 6), Менск: ДВБ, translation of Z wrażeń poleskiej podróży by Władysław Syrokomla, published 1932, page 325:

     Людзі бусла пусьцілі
     Чысьціць сьвет з брыды ўсякай,
     Дый ці-ж птушынай сіле
     Усіх зьнішчыць вужакаў.

     Ljudzi busla pusʹcili
     Čysʹcicʹ sʹvjet z brydy ŭsjakaj,
     Dyj ci-ž ptušynaj silje
     Usix zʹniščycʹ vužakaŭ.

     People sent that stork
     To purge the world from all fiends,
     But the bird's power is hardly enough
     To exterminate all reptiles.

4. (transitive, colloquial, figuratively) to rob, steal
5. (transitive, intransitive, colloquial, figuratively) to quarrel, swear

   Synonym: ла́яць (lájacʹ)

   • 1928, Jakub Kołas, Першы заработак (Якуб Колас. Збор твораў; 1), Менск: ДВБ, page 217:

     Стала бацьку чысьціць маці
     І крычаць за сына.

     Stala bacʹku čysʹcicʹ maci
     I kryčacʹ za syna.

     The mother began scolding the father
     And yelling to defend her son.

   • 1932 [1926], Uładzimir Žyłka, Слова пра Якуба Шэлю, Менск: ДВБ, translation of Słowo o Jakóbie Szeli by Bruno Jasieński, page 45:

     Доўга лаяў па-нямецку
     І па-польску чысьціў,
     Аж дрыжалі ў доме шыбы,
     Як асіны лісьце.

     Dóŭha lajaŭ pa-njamjecku
     I pa-pólʹsku čysʹciŭ,
     Až dryžali ŭ dómje šyby,
     Jak asiny lisʹcje.

     He was continuously cursing in German
     And swearing in Polish,
     Even the windows were shaking in the house,
     Like aspen leaves.

   • 1949, Ілья Данілавіч Гурскі, Хлеб, Мінск: ДВБ, page 14:

     Ну і чысціць ён мяне… І, прызнацца, баліць…

     Nu i čyscicʹ jon mjanje… I, pryznacca, balicʹ…

     Wow, he's badmouthing me now… And, admittedly, this hurts…

• “чысціць”, in Skarnik's Belarusian dictionary (in Belarusian), based on Kandrat Krapiva's Explanatory Dictionary of the Belarusian Language (1977-1984)
• “чысціць” in Belarusian–Russian dictionaries and Belarusian dictionaries at slounik.org