զօր

• զաւր (zawr)

The original spelling is զաւր (zawr), borrowed from Parthian zʾwr (zāwar). Compare Northern Kurdish zever (“force”), Avestan 𐬰𐬁𐬎𐬎𐬀𐬭𐬆 (zāuuar^ə, “power, might”), Middle Persian zwl (zōr, “power, might”), Persian زور (zôr, “strength, power”).

զօր • (zōr)

1. strength, vigour, force

   մինչդեռ զօրն եւ ոգիք անդէն կային ― minčʻdeṙ zōrn ew ogikʻ andēn kayin ― and still breathing, giving signs of life

2. army, host, soldiery, militia, soldiers, forces, troops

   հետեւակ զօրք ― hetewak zōrkʻ ― infantry, foot-soldier

   զօր առնել, հատանել ― zōr aṙnel, hatanel ― to levy soldiers, to enroll troops, to subsidize an army, to recruit

   ընտիր ընտիր զօրուց ― əntir əntir zōrucʻ ― the flower of the troops, the best troops in an army

   զօր ծանր, ստուար, բազմաձեռն ― zōr canr, stuar, bazmajeṙn ― great army, numerous troops, overwhelming forces

   քաջակիրթ, պատերազմափորձ, մարզիկ զօր ― kʻaǰakirtʻ, paterazmapʻorj, marzik zōr ― disciplined, experienced, troops inured to war

   զօրք երկնից, երկնաւոր զօրք ― zōrkʻ erknicʻ, erknawor zōrkʻ ― the host of angels

   • 5th century, Ełišē, Vasn Vardanay ew Hayocʻ paterazmin chapter 4, (1957 edition, page 96):^[1]

     Այլ և դրօշից անգամ իւրաքանչիւրոց տեղեկանայր ի նմանէ․ և թէ քանի՛ գունդ զզօրսն բաժանիցեն, և ո՛ր ոք ի նոցանէ սաղարք լինիցին, և ո՛ր զօրագլուխ յորմէ կողմանէ յռազմ մտանիցէ, և զինչ անուանք իւրաքանչիւր համհարզացն իցեն, և քանի՛ փողահարք ի մէջ գնդին ձայնիցեն։

     Ayl ew drōšicʻ angam iwrakʻančʻiwrocʻ tełekanayr i nmanē; ew tʻē kʻaní gund zzōrsn bažanicʻen, ew ór okʻ i nocʻanē sałarkʻ linicʻin, ew ór zōraglux yormē kołmanē yṙazm mtanicʻē, ew zinčʻ anuankʻ iwrakʻančʻiwr hamharzacʻn icʻen, ew kʻaní pʻołaharkʻ i mēǰ gndin jaynicʻen.

     • Translation by Robert W. Thomson

       He also inquired from him about each of the standards: into how many companies they divided the army, which of them were generals, which commander would attack from which side, what were the names of each one's adjutants, how many trumpeters would sound in the company.

   • 7th century, Sebēos, Patmutʻiwnʻ Chapter 28:

     Եւ էր հրամանատար զաւրուն նորա պարսիկ ոմն իշխան՝ անուն Դատոյեան, հրամանաւ արքունի։

     Ew ēr hramanatar zawrun nora parsik omn išxan, anun Datoyean, hramanaw arkʻuni.

     • 1999 translation by Robert W. Thomson

       The commander of their force was a certain Persian prince named Datoyean, by royal command.

• Armenian: զոր (zor), զորք (zorkʻ)

• Petrosean, Matatʻeay (1879) “զօր”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “զօր”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “զօր”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press