քաղցր
Hello, you have come here looking for the meaning of the word քաղցր. In DICTIOUS you will not only get to know all the dictionary meanings for the word քաղցր, but we will also tell you about its etymology, its characteristics and you will know how to say քաղցր in singular and plural. Everything you need to know about the word քաղցր you have here. The definition of the word քաղցր will help you to be more precise and correct when speaking or writing your texts. Knowing the definition ofքաղցր, as well as those of other words, enriches your vocabulary and provides you with more and better linguistic resources.
Armenian
Etymology
From Old Armenian քաղցր (kʻałcʻr).
Pronunciation
- (Eastern Armenian) IPA(key): /ˈkʰɑχt͡sʰəɾ/,
- (Western Armenian) IPA(key): /ˈkɑχt͡səɾ/,
Audio (Eastern Armenian): (file)
Adjective
քաղցր • (kʻaġcʻr) (superlative ամենաքաղցր)
- sweet
- Synonym: (Western Armenian) անուշ (anuš)
- (figuratively) pleasant, sweet
Declension
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | քաղցր (kʻaġcʻr) | քաղցրներ (kʻaġcʻrner) | ||
| dative | քաղցրի (kʻaġcʻri) | քաղցրների (kʻaġcʻrneri) | ||
| ablative | քաղցրից (kʻaġcʻricʻ) | քաղցրներից (kʻaġcʻrnericʻ) | ||
| instrumental | քաղցրով (kʻaġcʻrov) | քաղցրներով (kʻaġcʻrnerov) | ||
| locative | քաղցրում (kʻaġcʻrum) | քաղցրներում (kʻaġcʻrnerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | քաղցրը/քաղցրն (kʻaġcʻrə/kʻaġcʻrn) | քաղցրները/քաղցրներն (kʻaġcʻrnerə/kʻaġcʻrnern) | ||
| dative | քաղցրին (kʻaġcʻrin) | քաղցրներին (kʻaġcʻrnerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | քաղցրս (kʻaġcʻrs) | քաղցրներս (kʻaġcʻrners) | ||
| dative | քաղցրիս (kʻaġcʻris) | քաղցրներիս (kʻaġcʻrneris) | ||
| ablative | քաղցրիցս (kʻaġcʻricʻs) | քաղցրներիցս (kʻaġcʻrnericʻs) | ||
| instrumental | քաղցրովս (kʻaġcʻrovs) | քաղցրներովս (kʻaġcʻrnerovs) | ||
| locative | քաղցրումս (kʻaġcʻrums) | քաղցրներումս (kʻaġcʻrnerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | քաղցրդ (kʻaġcʻrd) | քաղցրներդ (kʻaġcʻrnerd) | ||
| dative | քաղցրիդ (kʻaġcʻrid) | քաղցրներիդ (kʻaġcʻrnerid) | ||
| ablative | քաղցրիցդ (kʻaġcʻricʻd) | քաղցրներիցդ (kʻaġcʻrnericʻd) | ||
| instrumental | քաղցրովդ (kʻaġcʻrovd) | քաղցրներովդ (kʻaġcʻrnerovd) | ||
| locative | քաղցրումդ (kʻaġcʻrumd) | քաղցրներումդ (kʻaġcʻrnerumd) | ||
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | քաղցր (kʻaġcʻr) | քաղցրեր (kʻaġcʻrer) | ||
| dative | քաղցրի (kʻaġcʻri) | քաղցրերի (kʻaġcʻreri) | ||
| ablative | քաղցրից (kʻaġcʻricʻ) | քաղցրերից (kʻaġcʻrericʻ) | ||
| instrumental | քաղցրով (kʻaġcʻrov) | քաղցրերով (kʻaġcʻrerov) | ||
| locative | քաղցրում (kʻaġcʻrum) | քաղցրերում (kʻaġcʻrerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | քաղցրը/քաղցրն (kʻaġcʻrə/kʻaġcʻrn) | քաղցրերը/քաղցրերն (kʻaġcʻrerə/kʻaġcʻrern) | ||
| dative | քաղցրին (kʻaġcʻrin) | քաղցրերին (kʻaġcʻrerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | քաղցրս (kʻaġcʻrs) | քաղցրերս (kʻaġcʻrers) | ||
| dative | քաղցրիս (kʻaġcʻris) | քաղցրերիս (kʻaġcʻreris) | ||
| ablative | քաղցրիցս (kʻaġcʻricʻs) | քաղցրերիցս (kʻaġcʻrericʻs) | ||
| instrumental | քաղցրովս (kʻaġcʻrovs) | քաղցրերովս (kʻaġcʻrerovs) | ||
| locative | քաղցրումս (kʻaġcʻrums) | քաղցրերումս (kʻaġcʻrerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | քաղցրդ (kʻaġcʻrd) | քաղցրերդ (kʻaġcʻrerd) | ||
| dative | քաղցրիդ (kʻaġcʻrid) | քաղցրերիդ (kʻaġcʻrerid) | ||
| ablative | քաղցրիցդ (kʻaġcʻricʻd) | քաղցրերիցդ (kʻaġcʻrericʻd) | ||
| instrumental | քաղցրովդ (kʻaġcʻrovd) | քաղցրերովդ (kʻaġcʻrerovd) | ||
| locative | քաղցրումդ (kʻaġcʻrumd) | քաղցրերումդ (kʻaġcʻrerumd) | ||
See also
| Basic tastes in Armenian (layout · text) | |||||
|---|---|---|---|---|---|
|
|
|
|
|
|
| քաղցր (kʻaġcʻr) | թթու (tʻtʻu) | աղի (aġi) | դառը (daṙə) | կծու (kcu) | not used in Armenian |
Noun
քաղցր • (kʻaġcʻr)
Declension
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | քաղցր (kʻaġcʻr) | քաղցրներ (kʻaġcʻrner) | ||
| dative | քաղցրի (kʻaġcʻri) | քաղցրների (kʻaġcʻrneri) | ||
| ablative | քաղցրից (kʻaġcʻricʻ) | քաղցրներից (kʻaġcʻrnericʻ) | ||
| instrumental | քաղցրով (kʻaġcʻrov) | քաղցրներով (kʻaġcʻrnerov) | ||
| locative | քաղցրում (kʻaġcʻrum) | քաղցրներում (kʻaġcʻrnerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | քաղցրը/քաղցրն (kʻaġcʻrə/kʻaġcʻrn) | քաղցրները/քաղցրներն (kʻaġcʻrnerə/kʻaġcʻrnern) | ||
| dative | քաղցրին (kʻaġcʻrin) | քաղցրներին (kʻaġcʻrnerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | քաղցրս (kʻaġcʻrs) | քաղցրներս (kʻaġcʻrners) | ||
| dative | քաղցրիս (kʻaġcʻris) | քաղցրներիս (kʻaġcʻrneris) | ||
| ablative | քաղցրիցս (kʻaġcʻricʻs) | քաղցրներիցս (kʻaġcʻrnericʻs) | ||
| instrumental | քաղցրովս (kʻaġcʻrovs) | քաղցրներովս (kʻaġcʻrnerovs) | ||
| locative | քաղցրումս (kʻaġcʻrums) | քաղցրներումս (kʻaġcʻrnerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | քաղցրդ (kʻaġcʻrd) | քաղցրներդ (kʻaġcʻrnerd) | ||
| dative | քաղցրիդ (kʻaġcʻrid) | քաղցրներիդ (kʻaġcʻrnerid) | ||
| ablative | քաղցրիցդ (kʻaġcʻricʻd) | քաղցրներիցդ (kʻaġcʻrnericʻd) | ||
| instrumental | քաղցրովդ (kʻaġcʻrovd) | քաղցրներովդ (kʻaġcʻrnerovd) | ||
| locative | քաղցրումդ (kʻaġcʻrumd) | քաղցրներումդ (kʻaġcʻrnerumd) | ||
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | քաղցր (kʻaġcʻr) | քաղցրեր (kʻaġcʻrer) | ||
| dative | քաղցրի (kʻaġcʻri) | քաղցրերի (kʻaġcʻreri) | ||
| ablative | քաղցրից (kʻaġcʻricʻ) | քաղցրերից (kʻaġcʻrericʻ) | ||
| instrumental | քաղցրով (kʻaġcʻrov) | քաղցրերով (kʻaġcʻrerov) | ||
| locative | քաղցրում (kʻaġcʻrum) | քաղցրերում (kʻaġcʻrerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | քաղցրը/քաղցրն (kʻaġcʻrə/kʻaġcʻrn) | քաղցրերը/քաղցրերն (kʻaġcʻrerə/kʻaġcʻrern) | ||
| dative | քաղցրին (kʻaġcʻrin) | քաղցրերին (kʻaġcʻrerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | քաղցրս (kʻaġcʻrs) | քաղցրերս (kʻaġcʻrers) | ||
| dative | քաղցրիս (kʻaġcʻris) | քաղցրերիս (kʻaġcʻreris) | ||
| ablative | քաղցրիցս (kʻaġcʻricʻs) | քաղցրերիցս (kʻaġcʻrericʻs) | ||
| instrumental | քաղցրովս (kʻaġcʻrovs) | քաղցրերովս (kʻaġcʻrerovs) | ||
| locative | քաղցրումս (kʻaġcʻrums) | քաղցրերումս (kʻaġcʻrerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | քաղցրդ (kʻaġcʻrd) | քաղցրերդ (kʻaġcʻrerd) | ||
| dative | քաղցրիդ (kʻaġcʻrid) | քաղցրերիդ (kʻaġcʻrerid) | ||
| ablative | քաղցրիցդ (kʻaġcʻricʻd) | քաղցրերիցդ (kʻaġcʻrericʻd) | ||
| instrumental | քաղցրովդ (kʻaġcʻrovd) | քաղցրերովդ (kʻaġcʻrerovd) | ||
| locative | քաղցրումդ (kʻaġcʻrumd) | քաղցրերումդ (kʻaġcʻrerumd) | ||
Adverb
քաղցր • (kʻaġcʻr)
Old Armenian
Etymology
Inherited from Proto-Indo-European, but the details are uncertain. Probably a contamination of several roots. Different authors operate with a different number of roots, usually *swéh₂dus (“sweet”), *dléwkus (“sweet”), *sweld- (“to starve”) (whence քաղց (kʻałcʻ)) and *sh₂eldus (“salty”), and propose different chains of derivation.
De Lamberterie proposes *swādu- + *saldu- giving *swaldu-, then crossing with *dluku- and producing *swaldku- → *swaltku- → քաղցու- (kʻałcʻu-).[1]
Pedersen derives from *swl̥d-su-s (“hungry; appetizing”).[2]
Petersson derives from *kl̥d-sḱ-u-, metathesized from *dl̥k-sḱ-u- (“sweet”).[3][4]
Klingenschmitt derives from Proto-Indo-European *swl̥ḱsu-, with Iranian cognates: see Persian خوش (xoš).[5]
Adjective
քաղցր • (kʻałcʻr)
- sweet, delicious
- (figuratively) mild, pleasant, agreeable, charming, amiable, affable, dear, beloved
- քաղցր հայեցուածք ― kʻałcʻr hayecʻuackʻ ― mild looking
- քաղցր բնաւորութիւն ― kʻałcʻr bnaworutʻiwn ― good-temperedness
- քաղցր բարք ― kʻałcʻr barkʻ ― gentle manners
- քաղցր յիշատակ ― kʻałcʻr yišatak ― pleasing remembrance
- քաղցր է տեսանել ― kʻałcʻr ē tesanel ― it is pleasant to see
- քաղցր է ինձ ― kʻałcʻr ē inj ― I should like
- քաղցր էր մեզ տեսանել ― kʻałcʻr ēr mez tesanel ― we saw with pleasure
- քաղցունս ― kʻałcʻuns ― sweetly, softy, gently, pleasantly, nicely
- (as a substantive) sweetness, honey
Declension
r-u-type
| singular (uncountable) | |
|---|---|
| nominative | քաղցր (kʻałcʻr) |
| genitive | քաղցու (kʻałcʻu) |
| dative | քաղցու (kʻałcʻu) |
| accusative | քաղցր (kʻałcʻr) |
| ablative | քաղցուէ (kʻałcʻuē) |
| instrumental | քաղցու (kʻałcʻu) |
| locative | քաղցու (kʻałcʻu) |
| singulars follow r-u-type declension; post-classically genitive singulars քաղցրի (kʻałcʻri) and քաղցուի (kʻałcʻui) are also attested | |
n-type
| plural only (plurale tantum) | |
|---|---|
| nominative | քաղցունք (kʻałcʻunkʻ) |
| genitive | քաղցունց (kʻałcʻuncʻ) |
| dative | քաղցունց (kʻałcʻuncʻ) |
| accusative | քաղցունս (kʻałcʻuns) |
| ablative | քաղցունց (kʻałcʻuncʻ) |
| instrumental | քաղցումբք (kʻałcʻumbkʻ) |
| locative | քաղցունս (kʻałcʻuns) |
| plurals follow n-type declension; post-classically a nominative plural քաղցրունք (kʻałcʻrunkʻ) is also attested | |
Adverb
քաղցր • (kʻałcʻr)
Derived terms
- աստուածաքաղցր (astuacakʻałcʻr)
- քաղցու (kʻałcʻu)
- քաղցուալից (kʻałcʻualicʻ)
- քաղցուայնի (kʻałcʻuayni)
- քաղցուենի (kʻałcʻueni)
- քաղցրաբաժակ (kʻałcʻrabažak)
- քաղցրաբան (kʻałcʻraban)
- քաղցրաբանութիւն (kʻałcʻrabanutʻiwn)
- քաղցրաբար (kʻałcʻrabar)
- քաղցրաբարբառ (kʻałcʻrabarbaṙ)
- քաղցրաբարոյ (kʻałcʻrabaroy)
- քաղցրաբարութիւն (kʻałcʻrabarutʻiwn)
- քաղցրաբեղուն (kʻałcʻrabełun)
- քաղցրաբեր (kʻałcʻraber)
- քաղցրաբոյս (kʻałcʻraboys)
- քաղցրաբուխ (kʻałcʻrabux)
- քաղցրաբուղխ (kʻałcʻrabułx)
- քաղցրագին (kʻałcʻragin)
- քաղցրագոյն (kʻałcʻragoyn)
- քաղցրագործ (kʻałcʻragorc)
- քաղցրազուարճ (kʻałcʻrazuarč)
- քաղցրալից (kʻałcʻralicʻ)
- քաղցրալուր (kʻałcʻralur)
- քաղցրախաղաց (kʻałcʻraxałacʻ)
- քաղցրախառն (kʻałcʻraxaṙn)
- քաղցրախառնութիւն (kʻałcʻraxaṙnutʻiwn)
- քաղցրախորժ (kʻałcʻraxorž)
- քաղցրախորժակ (kʻałcʻraxoržak)
- քաղցրախորժելի (kʻałcʻraxorželi)
- քաղցրախօս (kʻałcʻraxōs)
- քաղցրախօսակ (kʻałcʻraxōsak)
- քաղցրախօսեմ (kʻałcʻraxōsem)
- քաղցրախօսիկ (kʻałcʻraxōsik)
- քաղցրածաղիկ (kʻałcʻracałik)
- քաղցրածաւալ (kʻałcʻracawal)
- քաղցրածոր (kʻałcʻracor)
- քաղցրակամ (kʻałcʻrakam)
- քաղցրական (kʻałcʻrakan)
- քաղցրակարկաճ (kʻałcʻrakarkač)
- քաղցրակարկաջ (kʻałcʻrakarkaǰ)
- քաղցրահամ (kʻałcʻraham)
- քաղցրահամբոյր (kʻałcʻrahamboyr)
- քաղցրահամութիւն (kʻałcʻrahamutʻiwn)
- քաղցրահայեաց (kʻałcʻrahayeacʻ)
- քաղցրահեզ (kʻałcʻrahez)
- քաղցրահնչակ (kʻałcʻrahnčʻak)
- քաղցրահնչեմ (kʻałcʻrahnčʻem)
- քաղցրահնչիւն (kʻałcʻrahnčʻiwn)
- քաղցրահոս (kʻałcʻrahos)
- քաղցրաձայն (kʻałcʻrajayn)
- քաղցրաձայնեմ (kʻałcʻrajaynem)
- քաղցրաձայնիմ (kʻałcʻrajaynim)
- քաղցրաձայնութիւն (kʻałcʻrajaynutʻiwn)
- քաղցրաղի (kʻałcʻrałi)
- քաղցրաճաճանչ (kʻałcʻračačančʻ)
- քաղցրաճաշակ (kʻałcʻračašak)
- քաղցրայարմար (kʻałcʻrayarmar)
- քաղցրային (kʻałcʻrayin)
- քաղցրանամ (kʻałcʻranam)
- քաղցրանինջ (kʻałcʻraninǰ)
- քաղցրանիրհ (kʻałcʻranirh)
- քաղցրանշոյլ (kʻałcʻranšoyl)
- քաղցրանոյշ (kʻałcʻranoyš)
- քաղցրանուագ (kʻałcʻranuag)
- քաղցրաշարժութիւն (kʻałcʻrašaržutʻiwn)
- քաղցրաշնչեալ (kʻałcʻrašnčʻeal)
- քաղցրաշունչ (kʻałcʻrašunčʻ)
- քաղցրապատիր (kʻałcʻrapatir)
- քաղցրապարզ (kʻałcʻraparz)
- քաղցրապէս (kʻałcʻrapēs)
- քաղցրապիտակ (kʻałcʻrapitak)
- քաղցրապտուղ (kʻałcʻraptuł)
- քաղցրասէր (kʻałcʻrasēr)
- քաղցրասիգ (kʻałcʻrasig)
- քաղցրասիք (kʻałcʻrasikʻ)
- քաղցրասնոյց (kʻałcʻrasnoycʻ)
- քաղցրավաճառ (kʻałcʻravačaṙ)
- քաղցրատենչ (kʻałcʻratenčʻ)
- քաղցրատես (kʻałcʻrates)
- քաղցրատեսակ (kʻałcʻratesak)
- քաղցրատեսիլ (kʻałcʻratesil)
- քաղցրատուր (kʻałcʻratur)
- քաղցրարար (kʻałcʻrarar)
- քաղցրացուցանեմ (kʻałcʻracʻucʻanem)
- քաղցրացուցիչ (kʻałcʻracʻucʻičʻ)
- քաղցրաւենի (kʻałcʻraweni)
- քաղցրաւոր (kʻałcʻrawor)
- քաղցրաքուն (kʻałcʻrakʻun)
- քաղցրեմ (kʻałcʻrem)
- քաղցրենի (kʻałcʻreni)
- քաղցրերգութիւն (kʻałcʻrergutʻiwn)
- քաղցրիկ (kʻałcʻrik)
- քաղցրկեղ (kʻałcʻrkeł)
- քաղցրողորմ (kʻałcʻrołorm)
- քաղցրորակ (kʻałcʻrorak)
- քաղցրութիւն (kʻałcʻrutʻiwn)
- քաղցրունակ (kʻałcʻrunak)
- քաղցրուսոյց (kʻałcʻrusoycʻ)
Descendants
- Armenian: քաղցր (kʻaġcʻr)
References
- ^ Lamberterie, Charles de (1990) Les Adjectifs grecs en -υς (Bibliothèque des Cahiers de l'institut de linguistique de Louvain; 54), volume I, Louvain-La-Neuve: Peeters, page 502
- ^ Pedersen, Holger (1906) “Armenisch und die Nachbarsprachen”, in Zeitschrift für vergleichende Sprachforschung auf dem Gebiete der Indogermanischen Sprachen (in German), volume 39, number 3, page 429
- ^ Petersson, Herbert (1920) Arische und armenische Studien (Lunds Universitets Årsskrift N.F. Avd. 1, Bd. 16. Nr. 3) (in German), Lund, Leipzig, page 46
- ^ Solta, G. R. (1960) Die Stellung des Armenischen im Kreise der indogermanischen Sprachen (Studien zur armenischen Geschichte; 9) (in German), Vienna: Mekhitarist Press, page 362
- ^ Gert, Klingenschmitt (2000) “Mittelpersisch”, in Bernhard Forssman, Robert Plath, editors, Indoarisch, Iranisch und die Indogermanistik: Arbeitstagung der Indogermanischen Gesellschaft vom 2. bis 5. Oktober 1997 in Erlangen (in German), Wiesbaden: Reichert, page 204, footnote 41
Further reading
- Ačaṙean, Hračʻeay (1979) “քաղցր”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume IV, Yerevan: University Press, pages 546–547
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “քաղցր”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Godel, Robert (1975) An introduction to the study of classical Armenian, Wiesbaden: Dr. Ludwig Reichert Verlag, page 33
- Hübschmann, Heinrich (1897) Armenische Grammatik. 1. Theil: Armenische Etymologie (in German), Leipzig: Breitkopf & Härtel, page 502
- J̌ahukyan, Geworg (2010) “քաղցր”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik, pages 774–775
- Olsen, Birgit Anette (1999) The noun in Biblical Armenian: origin and word-formation: with special emphasis on the Indo-European heritage (Trends in linguistics. Studies and monographs; 119), Berlin, New York: Mouton de Gruyter, pages 165–166
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “քաղցր”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Scheftelowitz, J. (1904) “Zur altarmenischen lautgeschichte”, in Beiträge zur kunde der indogermanischen Sprachen (in German), volume 28, page 290