अर्ध

Hello, you have come here looking for the meaning of the word अर्ध. In DICTIOUS you will not only get to know all the dictionary meanings for the word अर्ध, but we will also tell you about its etymology, its characteristics and you will know how to say अर्ध in singular and plural. Everything you need to know about the word अर्ध you have here. The definition of the word अर्ध will help you to be more precise and correct when speaking or writing your texts. Knowing the definition ofअर्ध, as well as those of other words, enriches your vocabulary and provides you with more and better linguistic resources.

Hindi

Etymology

Borrowed from Sanskrit अर्ध (ardhá).

Doublet of आधा (ādhā), a tadbhava.

Pronunciation

Adjective

अर्ध (ardh) (indeclinable)

  1. (literary, formal, in compounds) half
    Synonym: आधा (ādhā)

Alternative forms

Derived terms

Nepali

Etymology

Borrowed from Sanskrit अर्ध (ardhá).

Pronunciation

Adjective

अर्ध (ardha)

  1. half
  2. mad; insane

Sanskrit

Alternative scripts

Etymology

From Proto-Indo-Iranian *Hárdʰas. Cognate with ऋधक् (ṛdhak, separately), Avestan 𐬀𐬭𐬆𐬜𐬀 (arəδa), Lithuanian ardýti (to pull down, destroy).

Pronunciation

Adjective

अर्ध (ardhá) stem

  1. half, halved, forming a half

Declension

Masculine a-stem declension of अर्ध (ardhá)
Singular Dual Plural
Nominative अर्धः
ardháḥ
अर्धौ / अर्धा¹
ardhaú / ardhā́¹
अर्धाः / अर्धासः¹
ardhā́ḥ / ardhā́saḥ¹
Vocative अर्ध
árdha
अर्धौ / अर्धा¹
árdhau / árdhā¹
अर्धाः / अर्धासः¹
árdhāḥ / árdhāsaḥ¹
Accusative अर्धम्
ardhám
अर्धौ / अर्धा¹
ardhaú / ardhā́¹
अर्धान्
ardhā́n
Instrumental अर्धेन
ardhéna
अर्धाभ्याम्
ardhā́bhyām
अर्धैः / अर्धेभिः¹
ardhaíḥ / ardhébhiḥ¹
Dative अर्धाय
ardhā́ya
अर्धाभ्याम्
ardhā́bhyām
अर्धेभ्यः
ardhébhyaḥ
Ablative अर्धात्
ardhā́t
अर्धाभ्याम्
ardhā́bhyām
अर्धेभ्यः
ardhébhyaḥ
Genitive अर्धस्य
ardhásya
अर्धयोः
ardháyoḥ
अर्धानाम्
ardhā́nām
Locative अर्धे
ardhé
अर्धयोः
ardháyoḥ
अर्धेषु
ardhéṣu
Notes
  • ¹Vedic
Feminine ā-stem declension of अर्धा (ardhā́)
Singular Dual Plural
Nominative अर्धा
ardhā́
अर्धे
ardhé
अर्धाः
ardhā́ḥ
Vocative अर्धे
árdhe
अर्धे
árdhe
अर्धाः
árdhāḥ
Accusative अर्धाम्
ardhā́m
अर्धे
ardhé
अर्धाः
ardhā́ḥ
Instrumental अर्धया / अर्धा¹
ardháyā / ardhā́¹
अर्धाभ्याम्
ardhā́bhyām
अर्धाभिः
ardhā́bhiḥ
Dative अर्धायै
ardhā́yai
अर्धाभ्याम्
ardhā́bhyām
अर्धाभ्यः
ardhā́bhyaḥ
Ablative अर्धायाः / अर्धायै²
ardhā́yāḥ / ardhā́yai²
अर्धाभ्याम्
ardhā́bhyām
अर्धाभ्यः
ardhā́bhyaḥ
Genitive अर्धायाः / अर्धायै²
ardhā́yāḥ / ardhā́yai²
अर्धयोः
ardháyoḥ
अर्धानाम्
ardhā́nām
Locative अर्धायाम्
ardhā́yām
अर्धयोः
ardháyoḥ
अर्धासु
ardhā́su
Notes
  • ¹Vedic
  • ²Brāhmaṇas
Neuter a-stem declension of अर्ध (ardhá)
Singular Dual Plural
Nominative अर्धम्
ardhám
अर्धे
ardhé
अर्धानि / अर्धा¹
ardhā́ni / ardhā́¹
Vocative अर्ध
árdha
अर्धे
árdhe
अर्धानि / अर्धा¹
árdhāni / árdhā¹
Accusative अर्धम्
ardhám
अर्धे
ardhé
अर्धानि / अर्धा¹
ardhā́ni / ardhā́¹
Instrumental अर्धेन
ardhéna
अर्धाभ्याम्
ardhā́bhyām
अर्धैः / अर्धेभिः¹
ardhaíḥ / ardhébhiḥ¹
Dative अर्धाय
ardhā́ya
अर्धाभ्याम्
ardhā́bhyām
अर्धेभ्यः
ardhébhyaḥ
Ablative अर्धात्
ardhā́t
अर्धाभ्याम्
ardhā́bhyām
अर्धेभ्यः
ardhébhyaḥ
Genitive अर्धस्य
ardhásya
अर्धयोः
ardháyoḥ
अर्धानाम्
ardhā́nām
Locative अर्धे
ardhé
अर्धयोः
ardháyoḥ
अर्धेषु
ardhéṣu
Notes
  • ¹Vedic

Noun

अर्ध (ardhá) stemn

  1. the half (also m)
    • c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 6.30.1:
      भूय इद्वावृधे वीर्यायँ एको अजुर्यो दयते वसूनि ।
      प्र रिरिचे दिव इन्द्रः पृथिव्या अर्धमिदस्य प्रति रोदसी उभे ॥
      bhūya idvāvṛdhe vīryāyam̐ eko ajuryo dayate vasūni.
      pra ririce diva indraḥ pṛthivyā ardhamidasya prati rodasī ubhe.
      INDRA hath waxed yet more for hero prowess, alone, Eternal, he bestoweth treasures.
      Indra transcendeth both the worlds in greatness: one half of him equalleth earth and heaven.
  2. one part of two
  3. a part, party
  4. (in the locative) in the middle

Declension

Neuter a-stem declension of अर्ध (ardhá)
Singular Dual Plural
Nominative अर्धम्
ardhám
अर्धे
ardhé
अर्धानि / अर्धा¹
ardhā́ni / ardhā́¹
Vocative अर्ध
árdha
अर्धे
árdhe
अर्धानि / अर्धा¹
árdhāni / árdhā¹
Accusative अर्धम्
ardhám
अर्धे
ardhé
अर्धानि / अर्धा¹
ardhā́ni / ardhā́¹
Instrumental अर्धेन
ardhéna
अर्धाभ्याम्
ardhā́bhyām
अर्धैः / अर्धेभिः¹
ardhaíḥ / ardhébhiḥ¹
Dative अर्धाय
ardhā́ya
अर्धाभ्याम्
ardhā́bhyām
अर्धेभ्यः
ardhébhyaḥ
Ablative अर्धात्
ardhā́t
अर्धाभ्याम्
ardhā́bhyām
अर्धेभ्यः
ardhébhyaḥ
Genitive अर्धस्य
ardhásya
अर्धयोः
ardháyoḥ
अर्धानाम्
ardhā́nām
Locative अर्धे
ardhé
अर्धयोः
ardháyoḥ
अर्धेषु
ardhéṣu
Notes
  • ¹Vedic
Masculine a-stem declension of अर्ध (ardhá)
Singular Dual Plural
Nominative अर्धः
ardháḥ
अर्धौ / अर्धा¹
ardhaú / ardhā́¹
अर्धाः / अर्धासः¹
ardhā́ḥ / ardhā́saḥ¹
Vocative अर्ध
árdha
अर्धौ / अर्धा¹
árdhau / árdhā¹
अर्धाः / अर्धासः¹
árdhāḥ / árdhāsaḥ¹
Accusative अर्धम्
ardhám
अर्धौ / अर्धा¹
ardhaú / ardhā́¹
अर्धान्
ardhā́n
Instrumental अर्धेन
ardhéna
अर्धाभ्याम्
ardhā́bhyām
अर्धैः / अर्धेभिः¹
ardhaíḥ / ardhébhiḥ¹
Dative अर्धाय
ardhā́ya
अर्धाभ्याम्
ardhā́bhyām
अर्धेभ्यः
ardhébhyaḥ
Ablative अर्धात्
ardhā́t
अर्धाभ्याम्
ardhā́bhyām
अर्धेभ्यः
ardhébhyaḥ
Genitive अर्धस्य
ardhásya
अर्धयोः
ardháyoḥ
अर्धानाम्
ardhā́nām
Locative अर्धे
ardhé
अर्धयोः
ardháyoḥ
अर्धेषु
ardhéṣu
Notes
  • ¹Vedic

Noun

अर्ध (árdha) stemn (Vedic)

  1. side, part
  2. place, region, country

Declension

Neuter a-stem declension of अर्ध (árdha)
Singular Dual Plural
Nominative अर्धम्
árdham
अर्धे
árdhe
अर्धानि / अर्धा¹
árdhāni / árdhā¹
Vocative अर्ध
árdha
अर्धे
árdhe
अर्धानि / अर्धा¹
árdhāni / árdhā¹
Accusative अर्धम्
árdham
अर्धे
árdhe
अर्धानि / अर्धा¹
árdhāni / árdhā¹
Instrumental अर्धेन
árdhena
अर्धाभ्याम्
árdhābhyām
अर्धैः / अर्धेभिः¹
árdhaiḥ / árdhebhiḥ¹
Dative अर्धाय
árdhāya
अर्धाभ्याम्
árdhābhyām
अर्धेभ्यः
árdhebhyaḥ
Ablative अर्धात्
árdhāt
अर्धाभ्याम्
árdhābhyām
अर्धेभ्यः
árdhebhyaḥ
Genitive अर्धस्य
árdhasya
अर्धयोः
árdhayoḥ
अर्धानाम्
árdhānām
Locative अर्धे
árdhe
अर्धयोः
árdhayoḥ
अर्धेषु
árdheṣu
Notes
  • ¹Vedic

Descendants

Borrowed terms

References

  • Monier Williams (1899) “अर्ध”, in A Sanskrit–English Dictionary, , new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 0091/3.
  • Mayrhofer, Manfred (1992) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan]‎ (in German), volume 1, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 119
  • Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “ardha”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press