नील (nīl) m (Kaithi 𑂢𑂲𑂪)
नील • (nīl) m (Urdu spelling نیل)
नील • (nīl) (indeclinable, Urdu spelling نیل)
Borrowed from Classical Persian نیل (nīl), from Arabic النِيل (an-nīl).
नील • (nīl) m (Urdu spelling نیل)
| singular | |
|---|---|
| direct | नील nīl |
| oblique | नील nīl |
| vocative | नील nīl |
| , ← 100,000,000 (108) | , ← 100,000,000,000 (1011) | १०,००,००,००,००,००,००० 1014 |
1016 → | |
|---|---|---|---|---|
| Cardinal: नील (nīl) Ordinal: नीलौँ (nīla͠u) | ||||
नील • (nīl)
नील • (nīl)
| सेतो (seto), श्वेत (śvet) | खरानी (kharānī), ध्वाँसे (dhwā̃se) | कालो (kālo) |
| रातो (rāto); सिम्रिक (simrik), गाढा रातो (gāḍhā rāto) | सुन्तला (suntalā); खैरो (khairo) | पहेंलो (pahẽlo); क्रीम (krīm) |
| कागती (kāgatī) | हरियो (hariyo) | पुदिना रङ्ग (pudinā raṅg); गाढा हरियो (gāḍhā hariyo) |
| आकाशे (ākāśe), आस्मानी (āsmānī); टील (ṭīl) | आकाशे (ākāśe) | निलो (nilo), नीलो (nīlo) |
| बैंगनी (baiṅganī); नील (nīl) | रानी (rānī); बैजनी (baijanī), बैगनी (baiganī), बैगुने (baigune) | गुलाबी (gulābī), गुलाफी (gulāphī) |
नील
From Proto-Indo-European *neyH- (“to lead, be excited, shine”), see also Welsh nwyfiant (“splendor, gleam”), Old Irish níab (“strength”), noíb (“holy”), Middle Irish níam (“splendor, gleam”), níamda (“shining”), Proto-Germanic *nīþą (“envy”).[1][2] Also compare नयति (nayati, “to lead”).
नील • (nī́la)
| Masculine a-stem declension of नील | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | नीलः (nīlaḥ) | ||
| Gen. sg. | नीलस्य (nīlasya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | नीलः (nīlaḥ) | नीलौ (nīlau) | नीलाः (nīlāḥ) |
| Vocative | नील (nīla) | नीलौ (nīlau) | नीलाः (nīlāḥ) |
| Accusative | नीलम् (nīlam) | नीलौ (nīlau) | नीलान् (nīlān) |
| Instrumental | नीलेन (nīlena) | नीलाभ्याम् (nīlābhyām) | नीलैः (nīlaiḥ) |
| Dative | नीलाय (nīlāya) | नीलाभ्याम् (nīlābhyām) | नीलेभ्यः (nīlebhyaḥ) |
| Ablative | नीलात् (nīlāt) | नीलाभ्याम् (nīlābhyām) | नीलेभ्यः (nīlebhyaḥ) |
| Genitive | नीलस्य (nīlasya) | नीलयोः (nīlayoḥ) | नीलानाम् (nīlānām) |
| Locative | नीले (nīle) | नीलयोः (nīlayoḥ) | नीलेषु (nīleṣu) |
| Feminine ā-stem declension of नील | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | नीला (nīlā) | ||
| Gen. sg. | नीलायाः (nīlāyāḥ) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | नीला (nīlā) | नीले (nīle) | नीलाः (nīlāḥ) |
| Vocative | नीले (nīle) | नीले (nīle) | नीलाः (nīlāḥ) |
| Accusative | नीलाम् (nīlām) | नीले (nīle) | नीलाः (nīlāḥ) |
| Instrumental | नीलया (nīlayā) | नीलाभ्याम् (nīlābhyām) | नीलाभिः (nīlābhiḥ) |
| Dative | नीलायै (nīlāyai) | नीलाभ्याम् (nīlābhyām) | नीलाभ्यः (nīlābhyaḥ) |
| Ablative | नीलायाः (nīlāyāḥ) | नीलाभ्याम् (nīlābhyām) | नीलाभ्यः (nīlābhyaḥ) |
| Genitive | नीलायाः (nīlāyāḥ) | नीलयोः (nīlayoḥ) | नीलानाम् (nīlānām) |
| Locative | नीलायाम् (nīlāyām) | नीलयोः (nīlayoḥ) | नीलासु (nīlāsu) |
| Neuter a-stem declension of नील | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | नीलम् (nīlam) | ||
| Gen. sg. | नीलस्य (nīlasya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | नीलम् (nīlam) | नीले (nīle) | नीलानि (nīlāni) |
| Vocative | नील (nīla) | नीले (nīle) | नीलानि (nīlāni) |
| Accusative | नीलम् (nīlam) | नीले (nīle) | नीलानि (nīlāni) |
| Instrumental | नीलेन (nīlena) | नीलाभ्याम् (nīlābhyām) | नीलैः (nīlaiḥ) |
| Dative | नीलाय (nīlāya) | नीलाभ्याम् (nīlābhyām) | नीलेभ्यः (nīlebhyaḥ) |
| Ablative | नीलात् (nīlāt) | नीलाभ्याम् (nīlābhyām) | नीलेभ्यः (nīlebhyaḥ) |
| Genitive | नीलस्य (nīlasya) | नीलयोः (nīlayoḥ) | नीलानाम् (nīlānām) |
| Locative | नीले (nīle) | नीलयोः (nīlayoḥ) | नीलेषु (nīleṣu) |
| श्वेत (śvetá), शुक्ल (śuklá), शुभ्र (śubhrá), धवल (dhavalá), कर्पूर (karpū́ra), गौर (gaura), | धूमल (dhūmala), धूसर (dhūsara), पलित (palitá), मलिन (malina), रजत (rajata), कपोतक (kapotaká) | कृष्ण (kṛṣṇa), काल (kāla), श्याम (śyāma), श्याव (śyāva), कज्जल (kajjala) |
| रक्त (rakta), रुधिर (rudhira), सिन्दूर (sindūra), अरुष (aruṣa), ताम्र (tāmra); रोहित (rohita), लोहित (lohita), कार्मिज (kārmija) | नारङ्ग (nāraṅga), कमल (kamala); कद्रु (kadru), बभ्रु (babhru), कपिश (kapiśa) | पीत (pīta), कषाय (kaṣāya), पिङ्गल (piṅgala); पाण्डु (pāṇḍu), हिरण्य (hiraṇya), |
| शादहरित (śā́daharita) | हरित (harita), पलाश (palāśa), शाद्वल (śādvala), मारकत (mārakata) | नील (nī́la) |
| कपोतक (kapotaká) | आकाशवर्ण (ākāśavarṇa) , राजावर्त (rājāvarta), वैडूर्य (vaiḍūrya) | नील (nī́la), मेचक (mecaka), कालक (kālaka) |
| धूम्र (dhūmra); तुत्थ (tuttha) | शोण (śoṇa), नीललोहित (nīlalohita), कर्पूरगौर (karpūragaura), | पाटल (pāṭala), अरुण (aruṇa), ब्रध्न (bradhna), ब्रध्न (bradhna) |