alećby

From aleć +‎ -by. First attested in the 14th century.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /alʲɛd͡ʑbɨ/
• IPA^(key): (15^th CE) /alʲɛd͡ʑbɨ/

alećby

1. (emphatic, attested in Lesser Poland) Introduces a contrasting clause; but
   • Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie‎, Krakow, page 181a:

     Velyke by tho miloserdze... bilo, isze gdisbicz nasz Xpt mily... clouekovy... poslalcyby mu on na pomocz gednego angola svątego; alleczbi tho geszcze vøthsze miloserdze... bylo, abycz mv on fszythky svøthe angoly na pomocz poslal; alleczbi tho gescze naduødse miloserdze... bilo, ise gdisbicz on sam... k nemu nauedzil

     [Wielikie by to miłosierdzie... było, iże gdyżbyć nasz Kryst miły... człowiekowi... posłałciby mu on na pomoc jednego anjoła świętego; alećby to jeszcze więtsze miłosierdzie... było, abyć mu on wszytki święte anjoły na pomoc posłał; alećby to jeszcze nadwiętsze miłosierdzie... było, iże gdyżbyć on sam... k niemu nawiedził]

2. (emphatic, attested in Lesser Poland) Introduces new context in relation to an old one; but
   • Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie‎, Krakow, page 172a:

     Tesczy nasz tutha dale naucza, abichom nasz szyuoth czystho y tesze f svøtoscy ch[w]oualy. Alleczby nektory clouek medzy namy tako rzecl: ysze gacz, dze, ne mogø bycz swøth

     [Teżci nas tuta dale naucza, abychom nasz żywot czysto i teże w świętości ch[w]owali. Alećby niektory człowiek miedzy nami tako rzekł: iże jać, dzie, nie mogę być święt]

• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “alećby”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN