barzo

Borrowed from Middle Polish barzo. Compare Slovincian barzô.

• IPA^(key): /ˈbar.zɔ/
• Rhymes: -arzɔ
• Syllabification: bar‧zo

barzo (comparative barżi, superlative nôbarżi)

1. very

• Eùgeniusz Gòłąbk (2011) “bardzo”, in Słownik Polsko-Kaszubski / Słowôrz Pòlskò-Kaszëbsczi‎
• “barzo”, in Internetowi Słowôrz Kaszëbsczégò Jãzëka [Internet Dictionary of the Kashubian Language], Fundacja Kaszuby, 2022

From barzy +‎ -o. First attested in the 14th century.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /barzɔ/
• IPA^(key): (15^th CE) /barzɔ/

barzo

1. (attested in Lesser Poland, Sieradz-Łęczyca, Greater Poland, Masovia) very

   Synonym: barz

   • Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie‎, Krakow, page 5a:

     A cdiszcy vøcz ten tho gisty czeszarsz tho vydzene y ten tho dzif gestcy gy on bil vsrzal, tedycz vøcz gestcy szø on bil themu barszo dzyuoual

     [A kdyżci więc ten to jisty cesarz to widzenie i ten to dziw jestci ji on był uźrzał, tedyć więc jestci się on był temu barzo dziwował]

   • 1887 [Fifteenth century], Wacław Ubogi z Brodni, edited by Lucjan Malinowski, Modlitwy Wacława. Zabytek języka polskiego z wieku XV odkryty i skopjowany przez Aleksandra Przezdzieckiego wydał i objaśnił Lucyjan Malinowski‎, Krakow, Brodnia, page 35b:

     Iako barzo milowalem zakon twoy, panie (quomodo dilexi legem tuam, Domine Psal 118, 97), wszego dnya myslenie moie iest

     [Jako barzo miłowałem zakon twoj, Panie (quomodo dilexi legem tuam, Domine Psal 118, 97)! Wszego dnia myślenie moje jest]

   • 1885-2024 [c. 1428], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne‎, volume I, Międzyrzecz, Warsaw, page 492:

     Tako barszo adeo

     [Tako barzo adeo]

   • c. 1301-1350, Kazania świętokrzyskie‎, Miechów, page bv 40:

     Timy sloui mødresc faly... Nicolaia [z sk]utka duoiakego barzo znamenitego

     [Tymi słowy mędrzec fali... Nikołaja [z sk]utka dwojakiego barzo znamienitego]

   • Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie‎, Krakow, page 4b:

     A tako vøcz gego mila matuchna, gdiszcy gest gy ona bila porodzyla, tedycz vøcz ona gest bila k nemu barszo laskaue mouila

     [A tako więc jego miła matuchna gdyżci jest ji ona była porodziła, tedyć więc ona jest była k niemu barzo łaskawie mowiła]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 133v:

     Summe barzo

     [Summe barzo]

2. (attested in Lesser Poland, Greater Poland) completely, entirely
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎, Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 77, 65::

     Vsliszal bog y wzga[r]dzal y ku niczemu przinosl barzo Israhel (ad nihilum redegit valde Israel)... y dal w *ioczstwo czescz gich y czudnoscz gich w *rocze neprzyaczelowi

     [Usłyszał Bog i wzga[r]dzał, i ku niczemu przyniosł barzo Israhel (ad nihilum redegit valde Israel)... I dał w jęcstwo cześć jich i cudność jich w ręce nieprzyjacielowi]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 117:

     Ruta est quedam herba raute et est calida et sicca in tercio gradu dobre zyele czysczy oczy barzo vyelye

     [Ruta est quedam herba raute et est calida et sicca in tercio gradu dobre ziele czyści oczy barzo wiele]

3. well, correctly
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 153:

     Palce miał wielebne, długie a barzo złączone (longi, generosi, bene iuncti)

     [Palce miał wielebne, długie a barzo złączone (longi, generosi, bene iuncti)]

4. quickly
   • 1930 [c. 1455], “Jos”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎, 23, 16:

     A tak barzo y richlo powstanye przecziw wam gnyew bozi (cito atque velociter consurget... furor domini)

     [A tak barzo i rychło powstanie przeciw wam gniew boży (cito atque velociter consurget... furor Domini)]

5. a lot, much, many
   • 1451-1455, Legenda o świętym Aleksym‎, line 36:

     A gdy szyą mv szyn narodzyl, ... then byl oczcza barszo lepszy

     [A gdy się mu syn narodził, ... ten był oćca barzo lepszy]

• Polish: bardzo, barzo (Middle Polish or Central Greater Poland)
  • → Kashubian: (through Middle Polish) barzo
  • → Slovincian: (through Middle Polish) barzô
  • → Ukrainian: ба́рдзо (bárdzo)
• Silesian: bardzo, barzo

• Boryś, Wiesław (2005) “bardzo”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Sławski, Franciszek (1958-1965) “bardzo”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• Bańkowski, Andrzej (2000) “bardzo”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• Brückner, Aleksander (1927) “bardzo”, in Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish), Warsaw: Wiedza Powszechna
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “(bardzo) bar-zo”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “(bardzo) barzo”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈbar.zɔ/
• (Greater Poland):
  • (Central Greater Poland) IPA^(key): /ˈbar.zɔ/

barzo (not comparable)

1. (Middle Polish, Central Greater Poland) Alternative form of bardzo (“very”)
2. (Middle Polish) fast, quickly

• Oskar Kolberg (1877) “barzo”, in “Rzecz o mowie ludu wielkopolskiego”, in Zbiór wiadomości do antropologii krajowéj (in Polish), volume 1, III (Materyjały etnologiczne), page 17

• IPA^(key):

barzo f

1. vocative singular of barză

• IPA^(key): /ˈbar.zɔ/
• Rhymes: -arzɔ
• Syllabification: bar‧zo

barzo

1. Alternative form of bardzo

• barzo in silling.org