chromy

chromy (comparative chromier or more chromy, superlative chromiest or most chromy)

1. chrome-like

From Proto-Slavic *xromъ (“lame”). Cognate with Upper Sorbian chromy, Polish chromy, Czech chromý, Old Church Slavonic хромъ (xromŭ), and Russian хромо́й (xromój).

• IPA^(key): /ˈxrɔ.mɨ/
• Rhymes: -ɔmɨ
• Syllabification: chro‧my

chromy (comparative chromšy, superlative nejchromšy)

1. lame (unable to walk properly)

• Muka, Arnošt (1921, 1928) “chromy”, in Słownik dolnoserbskeje rěcy a jeje narěcow (in German), St. Petersburg, Prague: ОРЯС РАН, ČAVU; Reprinted Bautzen: Domowina-Verlag, 2008
• Starosta, Manfred (1999) “chromy”, in Dolnoserbsko-nimski słownik / Niedersorbisch-deutsches Wörterbuch (in German), Bautzen: Domowina-Verlag

• chrom

Inherited from Proto-Slavic *xromъ. First attested in the 15th century.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /xrɔmiː/
• IPA^(key): (15^th CE) /xrɔmi/

chromy (derived adverb chromo)

1. (attested in Masovia, Greater Poland) crippled; lame; helpless
   • 1895 , Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 39:

     Maczey thego ystigo konya gemv wroczyl chromego

   • 1885-2024 , Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne‎, volume IV, page 578:

     Slepe, chrome

   • 1930 , “Lev”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎, 21, 18:

     Any przistøpi k slvsbye iego, billibi slepi albo chromi, albo malego, albo rosdøtego nosza

     , albo rozdętego]

   • 1930 , “Lev”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎, 22, 22:

     Bødzeli slepe albo chrome..., nye offyervycze tego panv

   • 1868 , Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej : z archiwum tak zwanego bernardyńskiego we Lwowie w skutek fundacyi śp. Alexandra hr. Stadnickiego‎, volume XV (quotation in Old Polish; overall work in Polish, Latin, and Old Polish), page 476:

     A quo vulnere ipse est claudus hucusque al. na raką le yest chrom

   • 1868 , Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej : z archiwum tak zwanego bernardyńskiego we Lwowie w skutek fundacyi śp. Alexandra hr. Stadnickiego‎, volume XIX (quotation in Old Polish; overall work in Polish, Latin, and Old Polish), page 89:

     Manum dextram fecisti letalem al. chromą

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 28v:

     Claudus ein hinckender chromy

   • 1896 , Lucjan Malinowski, editor, Żywot świętego Błażeja. Zabytek języka polskiego z początku wieku XV,‎, page 320:

     Gyny nyemoczny, slepy y chromy przes gego prosbø vsdrowyeny byly

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 217:

     Chromem chodzenie, skrzywionem a załamionem dawał zdrowie

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 226:

     O tobieśmy słyszeli wielikie dziwy i wieliką twoję moc, ktorąż czynisz niemocnem, mdłym i chromem

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 226:

     Chromem czynisz, iż chodzą

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 315:

     Slepi widzą, chromi chodzą

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 358:

     Tedy przyszły k niemu wielikie tłuszcze luda, którzy są mieli s sobą wiele ślepych, wiele chromych

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 358:

     Tłuszcze dziwowały sie, widząc nieme mówiąc, chrome chodząc

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 450:

     Potem przystąpili k niemu ślepi, chromi w kościele a on je wszytki uzdrowił

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 749:

     My mamy zakon w sobotę nikogo nie uzdrawiać, ale ten nieme, chrome... jego złymi uczynki

     ]

• Polish: chromy

• Boryś, Wiesław (2005) “chromy”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “chromy”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “chromy”, in Etymologiczny słownik języka polskiego (in Polish)
• Sławski, Franciszek (1958-1965) “chromy”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• K. Nitsch, editor (1954), “chromy”, in Słownik staropolski (in Polish), volume 1, Warsaw: Polish Academy of Sciences, page 254
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “chromy”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “chromy”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk
• Wanda Decyk-Zięba, Krystyna Długosz-Kurczabowa, Stanisław Dubisz, Zygmunt Gałecki, Justyna Garczyńska, Halina Karaś, Alina Kępińska, Anna Pasoń, Izabela Stąpor, Barbara Taras, Izabela Winiarska-Górska (2008) “chromy”, in Wanda Decyk-Zięba, Stanisław Dubisz, editors, Glosariusz staropolski - dydaktyczny słownik etymologiczny (in Polish), Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, →ISBN, page 15

Inherited from Old Polish chromy.

• IPA^(key): /ˈxrɔ.mɘ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɔmɘ
• Syllabification: chro‧my

chromy (comparative chromszy, superlative najchromszy, derived adverb chromo)

1. (archaic) lame, limping

   Synonym: kulawy

• chromy in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• chromy in Polish dictionaries at PWN