jaksamit

• aksamient, aksemit, eksamient, eksamit

Borrowed from Old Czech aksamit, eksamit.^[1] First attested in 1398. Ultimately from Ancient Greek ἑξάμιτος (hexámitos, literally “six-ply”).

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /jaksamit/
• IPA^(key): (15^th CE) /jaksamit/

jaksamit m animacy unattested

1. (attested in Masovia"Greater Poland) velvet
   • 1901 [1463-1465], Jan Rozwadowski, editor, De morte prologus [Rozmowa mistrza Polikarpa ze śmiercią]‎, Mierzeniec, Płock, line 262:

     Examythy y posztawcze thych sza mnye nygdy nye chcze

     [Eksamity i postawce tych się mnie nigdy nie chce]

   • 1874 [1393], Monumenta Medii Aevi Historica res gestas Poloniae illustrantia. Pomniki Dziejowe Wieków Średnich do objaśnienia rzeczy polskich służące‎, volume XV, page 170:

     Pro XI vlnis yaxamitii nigri

     [Pro XI vlnis jaksamiti nigri]

   • 1874 [1395], Monumenta Medii Aevi Historica res gestas Poloniae illustrantia. Pomniki Dziejowe Wieków Średnich do objaśnienia rzeczy polskich służące‎, volume XV, page 215:

     Iaxamitum... non sufficit

     [Jaksamitum... non sufficit]

   • 1874 [1394], Monumenta Medii Aevi Historica res gestas Poloniae illustrantia. Pomniki Dziejowe Wieków Średnich do objaśnienia rzeczy polskich służące‎, volume XV, page 182:

     Pro yaxamito dato consorti ducis

     [Pro jaksamito dato consorti ducis]

   • 1442, Wokabularz Raczyńskich, Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu, sygn. 1360/I, page 103v:

     Examentum pannus est sericus vlg. examyenth ab ex sex et mithos licium vel filum quasi pannus ex sex liccis contextus

     [Examentum pannus est sericus vlg. eksamient ab ex sex et mithos licium vel filum quasi pannus ex sex liccis contextus]

   • [XV p. post.], rękopiśmienne ekscerpty - glosy z rozariusza w rkpsie Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie, obecnie we Wrocławiu, o sygn. 381, z r. 1457, page 82ra:

     Examentum pannus est sericus proprie est examenth ab ex sex et mitos licium uel filum quasi pannus ex sex liciis contextus

     [Examentum pannus est sericus proprie est eksamient ab ex sex et mitos licium uel filum quasi pannus ex sex liciis contextus]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 71v:

     Iussia axąmyenth

     [Iussia aksamient]

• Polish: aksamit, aksamet, aksamient, aksamint, aksament, jaksamit (Middle Polish), samit (Western Greater Poland)
  • → Kashubian: aksamit
• Silesian: aksamit

• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “jaksamit”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “aksamient, eksamient”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk
• Brückner, Aleksander (1927) “aksamit”, in Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish), Warsaw: Wiedza Powszechna