jasny

Kashubian

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *ěsnъ.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈjasni/
• Syllabification: jas‧ny

Adjective

jasny (comparative jasniészi, superlative nôjasniészi, derived adverb jasno)

1. bright (having much light)
2. clear (of the sky; without clouds)
3. bright (giving much light)
4. bright (without worry; positive)

Declension

Derived terms

Related terms

Further reading

• Stefan Ramułt (1893) “jasny”, in Słownik języka pomorskiego czyli kaszubskiego‎ (in Kashubian), page 61
• Jan Trepczyk (1994) “jasny”, in Słownik polsko-kaszubski (in Kashubian), volumes 1-2
• Eùgeniusz Gòłąbk (2011) “jasny”, in Słownik Polsko-Kaszubski / Słowôrz Pòlskò-Kaszëbsczi‎
• “jasny”, in Internetowi Słowôrz Kaszëbsczégò Jãzëka [Internet Dictionary of the Kashubian Language], Fundacja Kaszuby, 2022

Lower Sorbian

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *ěsnъ (“clear”).

Pronunciation

• IPA^(key): /jasnɨ/

Adjective

jasny (comparative jasnjejšy, superlative nejjasnjejšy, adverb jasno)

1. clear

Declension

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *ě̀snъ. First attested in the 15th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /jasnɨ/
• IPA^(key): (15^th CE) /jasnɨ/

Adjective

jasny (derived adverb jasno or jaśnie)

1. bright (having much light)
   • 1880 [Middle of the 15th century], Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności, volume V, page 261:

     Wydzely w yasnem odzenyv veste candida

     [Widzieli w jasnem odzieniu veste candida]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 129r:

     Splendidus […] scheynlich yąszny

     [Splendidus […] scheynlich jasny]

2. beautiful (having much beauty)
   • 1930 [Fifteenth century], “Tob”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎, 5, 5:

     Thobyas... nalyazl mlodzencza iasnego (iuvenem splendidum)

     [Tobijasz... nalazł młodzieńca jasnego (iuvenem splendidum)]

3. cheerful (not full of anger)
   • 1882 [End of the 15th century], Emil Kałużniacki, editor, Kleinere altpolnische Texte aus Handschriften des XV. und des Anfangs des XVI. Jahrhunderts‎, page 290:

     Raczy na mnye wezrzecz okyem myloszyernym..., yzbych mogl twoye yaszne oblycze oglądacz

     [Raczy na mnie weźrzeć okiem miłosiernym..., iżbych mogł twoje jasne oblicze oględać]

4. clear; perfect, functional
   • 1908 [c. 1500], Sprawozdania z Posiedzeń Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, volume -, page 18:

     Jesu, kthory szwyath oszwyeczasz a yaszne rosvmy dawasz, raczy my dacz roszvm dobry

     [Jesu, ktory świat oświecasz a jasne rozumy dawasz, raczy mi dać rozum dobry]

5. clear; bright (clear, loud, clean)
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 61:

     Marya... przede wschytkymy yasnem glossem rzekla: Zyvye bog oycz[o]v naschych..., yzem mąza nye poznala

     [Maryja... przede wszytkimi jasnem głosem rzekła: Żywie Bog ojc[o]w naszych..., iżem męża nie poznała]

6. dignified, famous
   • 1887 [Fifteenth century], Lucjan Malinowski, editor, Modlitwy Wacława. Zabytek języka polskiego z wieku XV odkryty i skopjowany przez Aleksandra Przezdzieckiego wydał i objaśnił Lucyjan Malinowski‎, page 55b:

     O manzowie naiassnyeyszi w rodzayu a nadoskonalsi w cznotach!

     [O mężowie najaśniejszy w rodzaju a nadoskonalszy w cnotach!]

Derived terms

Descendants

• Masurian: jasnÿ
• Polish: jasny
• Silesian: jasny

References

• Boryś, Wiesław (2005) “jasny”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Sławski, Franciszek (1958-1965) “jasny”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• Mańczak, Witold (2017) “jasny”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “jasny”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “jasny”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “jasny”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish jasny.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈjas.nɨ/
• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈjas.nɨ/

• Audio

  (file)

• Rhymes: -asnɨ
• Syllabification: jas‧ny
• Homophone: Jasny

Adjective

jasny (comparative jaśniejszy, superlative najjaśniejszy, derived adverb jasno)

1. bright; light (of light or that which emits light: brilliant, intense)

   Synonyms: oświetlony, widny

2. bright; light (having much light)

   Synonyms: promienny, promienisty, świetlisty, świetlany, widny

   Antonym: ciemny

3. bright (of a colour: not muted or pale; bold, brilliant, vivid)

   Antonym: ciemny

4. light (pale or whitish in color; highly luminous and more or less deficient in chroma)

   Synonym: ciemny

5. light; pale (of a person's skin; having little pigmentation)

   Synonyms: blady, jasnolicy, jasnoskóry

   Antonym: ciemny

6. light (of hair; blond)

   Synonym: blond

7. clear (having an easy to receive and resonant sound)

   Synonym: dźwięczny

8. bright (good and happy)

   Antonyms: ciemny, czarny

   Near-synonym: szczęśliwy

9. bright (indicative of a positive and cheerful mood)

   Near-synonym: szczęśliwy

10. clear (easy to understand)

    Synonyms: prosty, zrozumiały

    Antonyms: ciemny, mętny

11. clear (precise and logical)
12. light (standing out as whitish against a darker background)
13. brilliant, intelligent, quick-witted

    Synonym: błyskotliwy

14. clear (of the sky; cloudless, with much sun)
15. (archaic, usually in titles) high; good (powerful and noble-born)
16. (obsolete) clear (see-through)

    Synonym: przezroczysty

17. (obsolete) clear (objective; sober)
18. (obsolete) clear (obvious)

    Synonym: oczywisty

19. (Middle Polish) famous; great
20. (Middle Polish) bright (of eyes, not brown)
21. (Middle Polish) blind (not able to see)

    Synonym: ślepy

22. (Middle Polish) sharp (of vision, very good)
23. (Middle Polish) brave; open
24. (Middle Polish) gracious, benevolent

    Synonyms: łaskawy, życzliwy

Declension

Derived terms

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), jasny is one of the most used words in Polish, appearing 6 times in scientific texts, 1 time in news, 11 times in essays, 28 times in fiction, and 34 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 80 times, making it the 803rd most common word in a corpus of 500,000 words.

References

Further reading

• jasny in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• jasny in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “jasny”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “JASNY”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 31.10.2017
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “jasny”, in Słownik języka polskiego‎
• Aleksander Zdanowicz (1861) “jasny”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861‎
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1902), “jasny”, in Słownik języka polskiego‎ (in Polish), volume 2, Warsaw, page 142

Silesian

Etymology

Inherited from Old Polish jasny.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈjasnɨ/
• Rhymes: -asnɨ
• Syllabification: jas‧ny

Adjective

jasny (comparative jaśniejszny, superlative nojjaśniejszny, derived adverb jasno)

1. bright (having much light)
2. clear (of the sky; without clouds)
3. bright (giving much light)
4. bright (without worry; positive)

Declension

Derived terms

Further reading

• jasny in silling.org
• Aleksandra Wencel (2023) “jasny”, in Dykcjůnôrz ślų̊sko-polski‎, page 285