jedyny

Old Polish

Alternative forms

• jedziny

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *edìnъ with an unexpected shift of -dzi- -> -dy. Boryś, Sławski, and Bańkowski attribute this to association with jeden. Mańczak attributes this to frequent use, and shows a similar shift of Old Polish niestojcie -> niestety. First attested in 1439.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /jɛdɨnɨː/
• IPA^(key): (15^th CE) /jɛdɨnɨ/

Adjective

jedyny

1. only (alone in a category)
   • 1930 [Fifteenth century], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎, 22, 2:

     Weszmy syna swego gedzynego (tolle filium tuum unigenitum)

     [Weźmi syna swego jedzinego (tolle filium tuum unigenitum)]

   • Spowiedź powszechna - Confessio generalis, page 6:

     Szpowyadam szya... bogw w troyczy gyedynemw

     [Spowiadam się ... Bogu w Trojcy jedynemu]

2. one and only (most loved)
   • 1874-1891 [1444], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności, volume XXIII, page 302:

     Yedzina singularis (sc. virgo)

     [Jedzina singularis (sc. virgo)]

3. lonely
   • 1875 [End of the 15th century], Stanisław Motty, editor, Książeczka do nabożeństwa Jadwigi księżniczki polskiej‎, page 118:

     Ya czyebye proschą, aby thy ze mnye, z vbogyey, grzeschney, yedyney, prawdzywye vczynyl czlowyeka

     [Ja ciebie proszę, aby ty ze mnie z ubogiej, grzesznej, jedynej, prawdziwie uczynił człowieka]

Derived terms

Related terms

Descendants

• Masurian: jedinÿ
• Polish: jedyny
• Silesian: jedyny

References

• Boryś, Wiesław (2005) “jedyny”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Sławski, Franciszek (1958-1965) “jedyny”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• Mańczak, Witold (2017) “jedyny”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “jedyny”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “jedyny”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Alternative forms

• jedynny (Middle Polish)

Etymology

Inherited from Old Polish jedyny. Compare Kashubian jediny.

Pronunciation

• IPA^(key): /jɛˈdɨ.nɨ/
• (Middle Polish) IPA^(key): /jɛˈdɨ.nɨ/

• Audio

  (file)

• Rhymes: -ɨnɨ
• Syllabification: je‧dy‧ny

Adjective

jedyny (not comparable, derived adverb jedynie)

1. only (alone in a category)
2. (colloquial) only (best suited for a task; singularly superior; the best)
3. (colloquial, proscribed) only, mere (less than expected)

   Synonym: jeden

4. (literary, sometimes nominalized) one and only (most loved)
5. (obsolete) lonely

   Synonym: samotny

6. (Middle Polish) only; Further details are uncertain.
   • 1564, J. Mączyński, Lexicon‎, page 322d:

     Privus, Oſobliwy/ yedyny.

   • 1564, J. Mączyński, Lexicon‎, page 395a:

     Singulus [...] In plurali frequentuis usurpatur, Singularis et hoc singulare, Yedyny/ oſobliwy

   • 1588, A. Calepinus, Dictionarium decem linguarum‎, page 1137b:

     Vnicus, singularis, vel solus ‒ Iedini.

Declension

Derived terms

Related terms

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), jedyny is one of the most used words in Polish, appearing 20 times in scientific texts, 16 times in news, 27 times in essays, 21 times in fiction, and 15 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 99 times, making it the 635th most common word in a corpus of 500,000 words.

References

Further reading

• jedyny in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• jedyny in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “jedyny”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “JEDYNY”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 10.12.2008
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “jedyny”, in Słownik języka polskiego‎
• Aleksander Zdanowicz (1861) “jedyny”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861‎
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1902), “jedyny”, in Słownik języka polskiego‎ (in Polish), volume 2, Warsaw, page 166
• jedyny in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego

Silesian

Etymology

Inherited from Old Polish jedyny.

Pronunciation

• IPA^(key): /jɛˈdɨnɨ/
• Rhymes: -ɨnɨ
• Syllabification: je‧dy‧ny

Adjective

jedyny (not comparable)

1. only

Declension

Derived terms

Related terms

Further reading

• jedyny in dykcjonorz.eu
• jedyny in silling.org