Compound of mama (“mother”) + -kuna (“plural suffix”).
mamakuna
In 17th century Quechua, the suffix -kuna seemed to be used not particularly to reflect plurality. In fact, the numeral huk (“one”) could be added to get the meaning of "one of the mamakuna".[1]
singular | plural | |
---|---|---|
nominative | mamakuna | mamakunakuna |
accusative | mamakunata | mamakunakunata |
dative | mamakunaman | mamakunakunaman |
genitive | mamakunap | mamakunakunap |
locative | mamakunapi | mamakunakunapi |
terminative | mamakunakama | mamakunakunakama |
ablative | mamakunamanta | mamakunakunamanta |
instrumental | mamakunawan | mamakunakunawan |
comitative | mamakunantin | mamakunakunantin |
abessive | mamakunannaq | mamakunakunannaq |
comparative | mamakunahina | mamakunakunahina |
causative | mamakunarayku | mamakunakunarayku |
benefactive | mamakunapaq | mamakunakunapaq |
associative | mamakunapura | mamakunakunapura |
distributive | mamakunanka | mamakunakunanka |
exclusive | mamakunalla | mamakunakunalla |
ñuqap (my) | singular | plural |
---|---|---|
nominative | mamakunay | mamakunaykuna |
accusative | mamakunayta | mamakunaykunata |
dative | mamakunayman | mamakunaykunaman |
genitive | mamakunaypa | mamakunaykunap |
locative | mamakunaypi | mamakunaykunapi |
terminative | mamakunaykama | mamakunaykunakama |
ablative | mamakunaymanta | mamakunaykunamanta |
instrumental | mamakunaywan | mamakunaykunawan |
comitative | mamakunaynintin | mamakunaykunantin |
abessive | mamakunayninnaq | mamakunaykunannaq |
comparative | mamakunayhina | mamakunaykunahina |
causative | mamakunayrayku | mamakunaykunarayku |
benefactive | mamakunaypaq | mamakunaykunapaq |
associative | mamakunaypura | mamakunaykunapura |
distributive | mamakunayninka | mamakunaykunanka |
exclusive | mamakunaylla | mamakunaykunalla |
qampa (your) | singular | plural |
---|---|---|
nominative | mamakunayki | mamakunaykikuna |
accusative | mamakunaykita | mamakunaykikunata |
dative | mamakunaykiman | mamakunaykikunaman |
genitive | mamakunaykipa | mamakunaykikunap |
locative | mamakunaykipi | mamakunaykikunapi |
terminative | mamakunaykikama | mamakunaykikunakama |
ablative | mamakunaykimanta | mamakunaykikunamanta |
instrumental | mamakunaykiwan | mamakunaykikunawan |
comitative | mamakunaykintin | mamakunaykikunantin |
abessive | mamakunaykinnaq | mamakunaykikunannaq |
comparative | mamakunaykihina | mamakunaykikunahina |
causative | mamakunaykirayku | mamakunaykikunarayku |
benefactive | mamakunaykipaq | mamakunaykikunapaq |
associative | mamakunaykipura | mamakunaykikunapura |
distributive | mamakunaykinka | mamakunaykikunanka |
exclusive | mamakunaykilla | mamakunaykikunalla |
paypa (his/her/its) | singular | plural |
---|---|---|
nominative | mamakunan | mamakunankuna |
accusative | mamakunanta | mamakunankunata |
dative | mamakunanman | mamakunankunaman |
genitive | mamakunanpa | mamakunankunap |
locative | mamakunanpi | mamakunankunapi |
terminative | mamakunankama | mamakunankunakama |
ablative | mamakunanmanta | mamakunankunamanta |
instrumental | mamakunanwan | mamakunankunawan |
comitative | mamakunanintin | mamakunankunantin |
abessive | mamakunanninnaq | mamakunankunannaq |
comparative | mamakunanhina | mamakunankunahina |
causative | mamakunanrayku | mamakunankunarayku |
benefactive | mamakunanpaq | mamakunankunapaq |
associative | mamakunanpura | mamakunankunapura |
distributive | mamakunaninka | mamakunankunanka |
exclusive | mamakunanlla | mamakunankunalla |
ñuqanchikpa (our(incl)) | singular | plural |
---|---|---|
nominative | mamakunanchik | mamakunanchikkuna |
accusative | mamakunanchikta | mamakunanchikkunata |
dative | mamakunanchikman | mamakunanchikkunaman |
genitive | mamakunanchikpa | mamakunanchikkunap |
locative | mamakunanchikpi | mamakunanchikkunapi |
terminative | mamakunanchikkama | mamakunanchikkunakama |
ablative | mamakunanchikmanta | mamakunanchikkunamanta |
instrumental | mamakunanchikwan | mamakunanchikkunawan |
comitative | mamakunanchiknintin | mamakunanchikkunantin |
abessive | mamakunanchikninnaq | mamakunanchikkunannaq |
comparative | mamakunanchikhina | mamakunanchikkunahina |
causative | mamakunanchikrayku | mamakunanchikkunarayku |
benefactive | mamakunanchikpaq | mamakunanchikkunapaq |
associative | mamakunanchikpura | mamakunanchikkunapura |
distributive | mamakunanchikninka | mamakunanchikkunanka |
exclusive | mamakunanchiklla | mamakunanchikkunalla |
ñuqaykup (our(excl)) | singular | plural |
---|---|---|
nominative | mamakunayku | mamakunaykukuna |
accusative | mamakunaykuta | mamakunaykukunata |
dative | mamakunaykuman | mamakunaykukunaman |
genitive | mamakunaykupa | mamakunaykukunap |
locative | mamakunaykupi | mamakunaykukunapi |
terminative | mamakunaykukama | mamakunaykukunakama |
ablative | mamakunaykumanta | mamakunaykukunamanta |
instrumental | mamakunaykuwan | mamakunaykukunawan |
comitative | mamakunaykuntin | mamakunaykukunantin |
abessive | mamakunaykunnaq | mamakunaykukunannaq |
comparative | mamakunaykuhina | mamakunaykukunahina |
causative | mamakunaykurayku | mamakunaykukunarayku |
benefactive | mamakunaykupaq | mamakunaykukunapaq |
associative | mamakunaykupura | mamakunaykukunapura |
distributive | mamakunaykunka | mamakunaykukunanka |
exclusive | mamakunaykulla | mamakunaykukunalla |
qamkunap (your(pl)) | singular | plural |
---|---|---|
nominative | mamakunaykichik | mamakunaykichikkuna |
accusative | mamakunaykichikta | mamakunaykichikkunata |
dative | mamakunaykichikman | mamakunaykichikkunaman |
genitive | mamakunaykichikpa | mamakunaykichikkunap |
locative | mamakunaykichikpi | mamakunaykichikkunapi |
terminative | mamakunaykichikkama | mamakunaykichikkunakama |
ablative | mamakunaykichikmanta | mamakunaykichikkunamanta |
instrumental | mamakunaykichikwan | mamakunaykichikkunawan |
comitative | mamakunaykichiknintin | mamakunaykichikkunantin |
abessive | mamakunaykichikninnaq | mamakunaykichikkunannaq |
comparative | mamakunaykichikhina | mamakunaykichikkunahina |
causative | mamakunaykichikrayku | mamakunaykichikkunarayku |
benefactive | mamakunaykichikpaq | mamakunaykichikkunapaq |
associative | mamakunaykichikpura | mamakunaykichikkunapura |
distributive | mamakunaykichikninka | mamakunaykichikkunanka |
exclusive | mamakunaykichiklla | mamakunaykichikkunalla |
paykunap (their) | singular | plural |
---|---|---|
nominative | mamakunanku | mamakunankukuna |
accusative | mamakunankuta | mamakunankukunata |
dative | mamakunankuman | mamakunankukunaman |
genitive | mamakunankupa | mamakunankukunap |
locative | mamakunankupi | mamakunankukunapi |
terminative | mamakunankukama | mamakunankukunakama |
ablative | mamakunankumanta | mamakunankukunamanta |
instrumental | mamakunankuwan | mamakunankukunawan |
comitative | mamakunankuntin | mamakunankukunantin |
abessive | mamakunankunnaq | mamakunankukunannaq |
comparative | mamakunankuhina | mamakunankukunahina |
causative | mamakunankurayku | mamakunankukunarayku |
benefactive | mamakunankupaq | mamakunankukunapaq |
associative | mamakunankupura | mamakunankukunapura |
distributive | mamakunankunka | mamakunankukunanka |
exclusive | mamakunankulla | mamakunankukunalla |
Cerrón-Palomino, Rodolfo (2013) Tras las huellas del Inca Garcilaso: el lenguaje como hermenéutica en la comprensión del pasado [Following the footsteps of Inca Garcilaso: Language as hermeneutics in the understanding of the past], Boston: Latinoamericana Editories; CELACP; Revista de Crítica Literaria Latinoamericana, , page 116