ogień

Hello, you have come here looking for the meaning of the word ogień. In DICTIOUS you will not only get to know all the dictionary meanings for the word ogień, but we will also tell you about its etymology, its characteristics and you will know how to say ogień in singular and plural. Everything you need to know about the word ogień you have here. The definition of the word ogień will help you to be more precise and correct when speaking or writing your texts. Knowing the definition ofogień, as well as those of other words, enriches your vocabulary and provides you with more and better linguistic resources.
See also: ogien and ôgiéń

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *ogňь. First attested in the 14th century.

Pronunciation

  • IPA(key): (10th–15th CE) /ɔɡjɛɲ/
  • IPA(key): (15th CE) /ɔɡjɛɲ/

Noun

ogień m inan (related adjective ogienny or ogniowy)

  1. (attested in Lesser Poland, Greater Poland) fire (flame evoked by chemical reactions that is usually a source of heat)
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎, Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 17, 10:
      Wsczedl iest dym w gnewe iego a ogen (ignis) od oblicza iego zaszegl se iest
      [Wszczedł jest dym w gniewie jego a ogień (ignis) od oblicza jego zażegł sie jest]
    • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 101r:
      Pir grece latine dicitur ignis ogen
      [Pir grece latine dicitur ignis ogień]
    • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 135v:
      Tegale (pro tedale) zalozenye glownye vel ognyą
      [Tegale (pro tedale) założenie główne vel ognia]
  2. (philosophy, alchemy, attested in Greater Poland) fire (one of the four elements of the ancient Greeks and Romans)
    • 1916 [second half of the 15th century], Stanisław Słoński, editor, Psałterz puławski, Greater Poland, page 73 arg:
      Ten ps powyada, yze Xpus stworzyl zywyoly, to yest zyemye, wyatr, ogye[ń], wodę
      [Ten psalm powiada, iże Krystus stworzył żywioły, to jest ziemię, wiatr, ogie[ń], wodę]
  3. (attested in Lesser Poland) conflagration (large fire extending to many objects)
    • 1927 [c. 1455], Kazimierz Dobrowolski, editor, Przyczynki do dziejów średniowiecznej kultury polskiej z rękopisu szczyrzyckiego, Szczyrzyc, page 325:
      Mnye listopadl dzeya, v ognya szą ludze grzeya
      [Mnie listopadł dzieją, u ognia się ludzie grzeją]
  4. (attested in Greater Poland) bonfire; campfire
    • 1959 [1397], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 320, Poznań:
      Jaco od Woczechowego ogna sgorzalo Dobrogostowi za *dwadzeiscze griwen
      [Jako od Wociechowego ognia zgorzało Dobrogostowi za dwadzieście grywien]
  5. lightning (natural flash of light produced by short-duration from the sky)
    • 1930 [c. 1455], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka), 9, 24:
      Pan dal grom a graad, a blyzkanye byeszøcze na szemyø... A grad y *ogeyn (et grando, et ignis), smyeszywszy sze pospolu, noszyly sze søø
      [Pan dał grom a grad, a błyskanie bieżące na ziemię... A grad i ogień (et grando, et ignis), smiesiwszy sie pospołu nosiły sie są]
  6. (religion, figurative, attested in Lesser Poland) hell (place of torment in the afterlife)
    Synonym: piekło
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎, Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], page Ath 39:
      Gysz sø dobrze czynyly, podø w szywot wekvgy, a ktorzy zle, w oghen wekvgy (in ignem aeternum)
      [Jiż są dobrze czynili, podą w żywot wiekuji, a ktorzy źle, w ogień wiekuji (in ignem aeternum)]
  7. (figurative, attested in Lesser Poland) fire; passion
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎, Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], page I Prol 6:
      Ogen duchowni (ignem spiritalem) w serczu podszega
      [Ogień duchowny (ignem spiritalem) w siercu podżega]
  8. (pathology) inflammation (condition of any part of the body, consisting of congestion of the blood vessels, with obstruction of the blood current, and growth of morbid tissue)
    • 1939 [End of the 15th century], Adam Bednarski, editor, Materiały do dziejów medycyny polskiej w XIV i XV stuleciu, page 74:
      Quidam ciuis... confregit sibi pedes alias tibias et maxime sibi inflati fuerunt... Namasz plath... a thak... nogą obvyn thą massczą, za trzeczym przivyzym vznasch pomocz, yestly bog i chcze, bo vycziągnye ogyen
      [Quidam ciuis... confregit sibi pedes alias tibias et maxime sibi inflati fuerunt... Namaż płat... a tak... nogę obwiń tą maścią, za trzecim przywiim uznasz pomoc, jestli bog i chce, bo wyciągnie ogień]

Derived terms

adjectives
nouns
verbs
    nouns

    Descendants

    • Polish: ogień
    • Silesian: ôgyń

    References

    • Boryś, Wiesław (2005) “ogień”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
    • Mańczak, Witold (2017) “ogień”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
    • Bańkowski, Andrzej (2000) “ogień”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
    • B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “ogień”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

    Polish

    Polish Wikipedia has an article on:
    Wikipedia pl
    ogień

    Etymology

    Inherited from Old Polish ogień.

    Pronunciation

     
    • Audio:(file)
    • Rhymes: -ɔɡjɛɲ
    • Syllabification: o‧gień

    Noun

    ogień m inan (diminutive ogienek or ogieniek, related adjective ogniowy)

    1. (uncountable) fire (flame that appears during burning)
      Synonym: płomień
    2. (countable) fire (instance of this burning, especially when intentionally created and maintained in a specific location to a useful end)
      Synonym: ognisko
    3. (uncountable) fire, conflagration (large fire extending to many objects; occurrence, often accidental, of fire in a certain place, causing damage and danger)
      Synonym: pożar
    4. (uncountable) fire (bullets or other projectiles fired from a gun or other ranged weapon)
      Synonyms: strzał, ostrzał
    5. (uncountable) burning (feeling of burning and heat in one's body)
      Synonym: gorąco
      1. (Middle Polish) fever
        Synonym: gorączka
    6. (uncountable) fire (strength of passion)
      Synonyms: namiętność, płomień, żar
    7. (uncountable) fire, flame (intensity, wide range, and fierceness of something)
    8. (uncountable) blush (redness of cheeks due to excitement)
      Synonym: wypieki
    9. (uncountable) heatwave
      Synonym: upał
    10. (uncountable) glow, flare, sparkle, glare, shine, flash
      Synonym: blask
    11. (uncountable) light (something used to create fire, especially matches or a lighter)
      Ej, stary, masz ogień?Hey mate, have you got a light?
    12. (uncountable, pathology) angioma
      Synonym: naczyniak
    13. (philosophy, alchemy) fire (one of the four elements of the ancient Greeks and Romans)
    14. (uncountable, obsolete, pathology) dysentery
      Synonyms: czerwonka, dyzenteria
    15. (Middle Polish) sin
      Synonyms: grzech, odstępek
    16. (Middle Polish) wrath of God
      Synonym: gniew boży
    17. (Middle Polish) fire (danger)
      Synonym: niebezpieczeństwo
    18. (Middle Polish) suffering
      Synonym: cierpienie
    19. (Middle Polish) soul
      Synonym: dusza
    20. (Middle Polish) hell
      Synonym: piekło
    21. (Middle Polish) punishment of purgatory
    22. (Middle Polish) source of discord; fight; revenge; rebellion riot
    23. (Middle Polish) Greek fire
      Synonym: ogień grecki
    24. (Middle Polish) lightning, thunderbolt; storm
    25. (Middle Polish) light (sign of a fire)
      1. (Middle Polish) light (light from the Sun)

    Usage notes

    The genitive plural form ogniów is obsolete.

    Declension

    Derived terms

    adjectives
    adverbs
    nouns
    phrases
    verbs
    verbs

    Trivia

    According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), ogień is one of the most used words in Polish, appearing 10 times in scientific texts, 22 times in news, 3 times in essays, 22 times in fiction, and 14 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 71 times, making it the 909th most common word in a corpus of 500,000 words.[1]

    References

    1. ^ Ida Kurcz (1990) “ogień”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language] (in Polish), volume 1, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 324

    Further reading

    • ogień in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
    • ogień in Polish dictionaries at PWN
    • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “ogień”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
    • OGIEŃ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 07.08.2008
    • Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “ogień”, in Słownik języka polskiego
    • Aleksander Zdanowicz (1861) “ogień”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
    • J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1904), “ogień”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 3, Warsaw, page 704
    • ogień in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego