ostawić

From o- +‎ stawić. First attested in the 14th century.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /ɔstavit͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /ɔstavit͡ɕ/

ostawić pf (imperfective ostawiać)

1. (attested in Lesser Poland) to leave (to desert someone or something)

   Synonym: zostawić

   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎, Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 26, 16:

     Ocecz moy y macz moia ostawili sø me, ale gospodzin przyøl iest me

     [Ociec moj i mać moja ostawili są mie, ale Gospodzin przyjął jest mie]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 248:

     Ostavywszy svoye vyedro nyevyasta y przybyegla do myasta

     [Ostawiwszy swoje wiedro niewiasta i przybiegła do miasta]

2. (attested in Greater Poland) to leave with or to (to not deprive of, to allow something to remain)
   • 1967 [1420], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty kościańskie, volume III, number 848, Kościan:

     Ostawylyszmi Marczyna przy cząsczy oczczystey

     [Ostawilismy Marcina przy części oćczystej]

   1. (transitive, attested in Greater Poland) to leave with or to (to entrust someone to someone's care)
      • 1916 [second half of the 15th century], Stanisław Słoński, editor, Psałterz puławski‎, Greater Poland, pages 9, 38:

        Tobe ostawyon iest vbogy, szyrotcze ty będzyesz pomocznyk

        [Tobie ostawion jest ubogi, sirotce ty będziesz pomocnik]

3. (attested in Lesser Poland) to leave (to not remove, to not take away; to leave in some state)
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎, Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 15, 10:

     Ne ostawisz dusze moiey w pecle

     [Nie ostawisz dusze mojej w piekle]

   • 1967 [1416], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty kościańskie, volume III, number 581, Kościan:

     Jakom ne ostawila proszne role, czszo by maldrem mogl ossacz na wolwarcze

     [Jakom nie ostawiła prozne role, csoby małdrem mogł osiać na wolwarce]

   • 1901 [1463-1465], Jan Rozwadowski, editor, De morte prologus [Rozmowa mistrza Polikarpa ze śmiercią]‎, Mierzeniec, Płock, line 292:

     Roszdzelą gy szwoyv mylą, a ostavya gy pravym vylv

     [Rozdzielę ji z swoją miłą, a ostawię ji prawym wiłą]

   1. to leave; to spare (to spare someone, to save someone)
      • 1930 [c. 1455], “I Reg”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎, 14, 36:

        Padnyemi na Fylystini w noci a wibygemi ge..., any genego møsza z nych ostawymi

        [Padniemy na Filistyny w nocy a wybijemy je..., ani jenego męża z nich ostawimy]

   2. to leave (to keep for later)
      • 1930 [c. 1455], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎, 12, 10:

        Koszczy gego nye stluczyeczye any gego czso ostawyczye asz do yutra

        [Kości jego nie stłuczecie ani jego cso ostawicie aż do jutra]

4. to conceal, to keep secret
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 514:

     Iudasch... rzekl ym: Ova ya vam slubvyą, yze czo vym kv yego yączyv potrzebnego, vschythko vam povyem, a nycz nye ostavyą

     [Judasz... rzekł im: Owa ja wam ślubuję, iże co wim ku jego jęciu potrzebnego, wszytko wam powiem a nic nie ostawię]

5. (attested in Lesser Poland) to leave (to relinquish upon death, sometimes of debts)
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎, Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 48, 10:

     Pospolu nemødri y szalony zgineta. I ostawø czudzim bogaczstwa swoia

     [Pospołu niemądry i szalony zginieta i ostawią cudzym bogacstwa swoja]

6. (transitive) to keep (to hold someone, to not let go)
   • 1930 [c. 1455], “Tob”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎, 10, 1:

     Y przecz tak dlugo myeszka przidz sin moy? Yzaly gest tam ostawyon?

     [I przecz tak długo mieszka przyć syn moj? Izali jest tam ostawion?]

7. to keep (to stop on the way)
   • 1930 [c. 1455], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎, 24, 11:

     A gdisz bil wyelblødi ostawyl przed myastem v studnycey wyeczor..., pocznye syø modlycz

     [A gdyż był wielbłądy ostawił przed miastem u studnicej wieczor..., pocznie się modlić]

8. to establish, to constitute
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 540:

     Czczyenye o posvyączanyv kosczyola bozego y o vstavyenyv novey Vylykonoczy, bo myly Krystus, dokonavschy Vylykonoczy starego zakonv..., tvsch potem ostavyl novy testamenth albo zakon

     [Czcienie o poświęcaniu kościoła bożego i o ustawieniu nowej Wilikonocy, bo miły Krystus dokonawszy Wilikonocy starego zakonu..., tuż potem ostawił nowy testament albo zakon]

   • 1930 [c. 1455], “I Par”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎, 16, 37:

     A tak ostauil tu przed skrzinyø zaslyvbyenya boszego Azapha a bracyø gego, abi przislugowaly przed skrzinyø vstawycznye

     [A tak ostawił tu przed skrzynią zaślubienia bożego Azafa a bracią jego, aby przysługowali przed skrzynią ustawicznie]

9. to send back
   • 1930 [c. 1455], “I Par”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎, 12, 19:

     Potem s Manasse vcyekly ku Dauidowy, kdisz szedl s Fylystinskimy, abi przecyw Saulowi boiowal. A nye boiowal s nymy, bo *wszowszi radø, ostauily gy ksyøszøta fylystinska rzekøc: Nyeprzespyeczno gest glowye naszey nawrocycz syø ku panu swemu Saulowy

     [Potem s Manasse uciekli ku Dawidowi, kdyż szedł z Filistyńskimi, aby przeciw Saulowi bojował, a nie bojował s nimi, bo wziąwszy radę ostawili ji książęta filistyńska rzekąc: Nieprzezpieczno jest głowie naszej nawrocić się ku panu swemu Saulowi]

10. (transitive, attested in Greater Poland) to wean (to stop breastfeeding)
    • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 35:

      Ablactare ostawicz aut odschadzicz

      [Ablactare ostawić aut odsadzić]

    • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 99:

      Kyedy Iesus byl ve dw lat po svem vrodzenyv, tako yest ostavyon ode szanya, yze daley nye pozyval pyerszy matky svey

      [Kiedy Jesus był we dwu lat po swem urodzeniu, tako jest ostawion ode ssania, iże dalej nie pożywał piersi matki swej]

    • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 1v:

      Ablactare est puerum a lacte extrahere entwenen ostąvycz

      [Ablactare est puerum a lacte extrahere entwenen ostawić]

• Polish: ostawić, ôstawić (Przemyśl)
• Silesian: ôstawić

• Bańkowski, Andrzej (2000) “ostawić”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “ostawić”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “ostawić”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

• ôstawić (Przemyśl)

Inherited from Old Polish ostawić. By surface analysis, o- +‎ stawić.

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -avit͡ɕ
• Syllabification: o‧sta‧wić

ostawić pf (imperfective ostawiać)

1. (transitive, archaic) Synonym of zostawić

• ostawić in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• ostawić in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “ostawić”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “ostawić”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “ostawić”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1902), “ostawić”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 2, Warsaw, page 866