poczesny

• poczestny

From poczcić +‎ -ny. First attested in the 14th century.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /pɔt͡ʃʲɛsnɨː/
• IPA^(key): (15^th CE) /pɔt͡ʃʲɛsnɨ/

poczesny (derived adverb pocześnie)

1. (attested in Lesser Poland) honorable, esteemed, venerable, respected
   • 1874-1891 [XV p. post.], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{, ,} , volume I, page XXXIX:

     Naklad na riczerzskye rzeczy poczesszny yest

     [Nakład na rycerskie rzeczy poczesny jest]

   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎, Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 71, 14:

     Poczestne ymø gich przed nim

     [Poczestne imię jich przed nim]

   1. (attested in Masovia) used as a title of respect; honorable, esteemed
      • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 113:

        Dokonali sza syąn kszangi praw... vilozone s laczynskyego w polsky viklad przes poczestnego xandza Maczieya

        [Dokonały są się księgi praw... wyłożone s łacińskiego w polski wykład przez poczestnego księdza Macieja]

2. modest
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 22:

     [W] posczyw dzyevycza Maryya byla szylno smyerna a barzo poczesna

     [[W] pościu dziewica Maryja była silno śmierna a barzo poczesna]

3. pristine, pure, virgin
   • 1880-1894 [XV med.], Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności‎, volume V, page 272:

     Currite, filie..., adite virginalem thalamum, ingredimini, si potestis, pudicum, w poczesną, sororis vestre cu[bu]biculum losznyczą

     [Currite, filie..., adite virginalem thalamum, ingredimini, si potestis, pudicum, w poczesną, sororis vestre cu[bu]biculum łożnicę]

4. appropriate, apt; due, owed
   • 1972 [15th century], Józef Reczek, Wacław Twardzik, editors, Najstarsze staropolskie tłumaczenie ortyli magdeburskich wg rkpsu nr 50, pages 28, 4:

     A then szye gyey podyal opyekaldnykyem bycz, a nye vczynyl poczeszna lyczba

     [A ten sie jej podjął opiekaldnikiem być, a nie uczynił poczesną liczbę]

5. legitimate, legal
   • 1972 [15th century], Józef Reczek, Wacław Twardzik, editors, Najstarsze staropolskie tłumaczenie ortyli magdeburskich wg rkpsu nr 50, pages 31, 2:

     Gdy masz bydlil szwoyą zoną poczeszną w malzenstwe

     [Gdy mąż bydlił z swoją żoną poczesną w małżeństwie]

• Polish: poczesny

• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “poczesny, poczestny”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

• poczestny, poczeszny (Middle Polish)

Inherited from Old Polish poczesny. By surface analysis, poczcić +‎ -ny.

• Rhymes: -ɛsnɘ
• Syllabification: po‧czes‧ny
• Homophone: Poczesny

poczesny (comparative pocześniejszy, superlative najpocześniejszy, derived adverb pocześnie)

1. (literary) honorable, reputable, stately

   Synonyms: okazały, zaszczytny

2. (archaic) Synonym of czcigodny
3. (Middle Polish) decent, honest

   Synonyms: obyczajny, uczciwy

4. (Middle Polish) Synonym of urodziwy

• poczesny in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• poczesny in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “POCZESNY”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Marek Kunicki-Goldfinger (25.09.2018) “POCZESNY”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]