prowadzić

Borrowed from Old Czech *prováděti (modern Czech provádět, from pro- + Proto-Slavic *voditi. First attested in 1412.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /prɔvad͡ʑit͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /prɔvad͡ʑit͡ɕ/

prowadzić impf

1. (attested in Greater Poland) to lead (to bring someone to a designated destiation)
   • 1882 [End of the fifteenth century], Emil Kałużniacki, editor, Kleinere altpolnische Texte aus Handschriften des XV. und des Anfangs des XVI. Jahrhunderts‎, page 290:

     O panye Ihu Kriszczye, kthorysz na sząd godzyny szoszthy byl provadzon

     [O panie Jezu Kryście, ktoryś na sąd godziny szosty był prowadzon]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 43r:

     Ducere leyten oder furen vyescz vel provądzycz

     [Ducere leyten oder furen wieść vel prowadzić]

2. to lead into
   • 1868 [1448], Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej : z archiwum tak zwanego bernardyńskiego we Lwowie w skutek fundacyi śp. Alexandra hr. Stadnickiego‎, volume XIV, page 260:

     Nobilis Paschko... restituere debet hominem Chacz fugittivum nobili Johanni..., qui (sc. Chacz) fugit ab eo... Hominem ad terciam diem restituat (sc. Paschko) et in duabus septimanis prowadzyczz

     [Nobilis Paszko... restituere debet hominem Hacz fugittivum nobili Johanni..., qui (sc. Hacz) fugit ab eo... Hominem ad terciam diem restituat (sc. Paszko) et in duabus septimanis prowadzić]

3. (reflexive with się, attested in Greater Poland) to leave some place
   • 1960 [1412], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty pyzdrskie, volume II, number 357, Pyzdry:

     Jaco Potr bil Micolaiewim... soltissem y posedl, y prowadzil sø s gego dzedziny

     [Jako Piotr był Mikołajewym... sołtyszem i poszedł, i prowadził się s jego dziedziny]

• Polish: prowadzić
  • → Kashubian: prowadzëc
  • → Slovincian: prôwadzëc
• Silesian: prowadzić

• Boryś, Wiesław (2005) “prowadzić”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “prowadzić”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “prowadzić”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “prowadzić”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “prowadzić”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Inherited from Old Polish prowadzić.

• Audio 1; “prowadzić”:

  (file)

• Audio 2; “prowadzić się”:

  (file)

• Rhymes: -ad͡ʑit͡ɕ
• Syllabification: pro‧wa‧dzić

prowadzić impf (frequentative prowadzać)

1. (transitive) to lead (to guide a person or animal)

   Synonyms: przeprowadzać, wieść

2. (transitive) to drive (to be the conductor of a vehicle)

   Synonym: kierować

3. (transitive, dance) to lead (to guide or conduct a dance with a partner)

   Synonym: kierować

4. (transitive) to lead, to guide (to give motion to a particular object)
5. (transitive, of doors or paths, etc.) to lead (to constitute an access or passage to some place or in some direction)

   Synonyms: biec, iść, wieść

   Ścieżka prowadziła do lasu. ― The path went to the woods.

6. (transitive) to lead, to guide (to mark out the course or location of the facility under construction)

   Synonyms: ciągnąć, przeprowadzać

7. (transitive) to lead, to conduct (to be the leader of, to guide, to manage)

   Synonym: zarządzać

8. (transitive) to conduct (to carry out i.e. a conversation)

   Synonym: przeprowadzać

9. (transitive) to keep (to create some text or document by systematically enlarging or supplementing it over a long period of time)
10. (intransitive) to lead (to be better than; to have more points than)
11. (transitive, sports) to lead (to be ahead of e.g. in a race)
12. (intransitive) to lead to (to result in something; to be the cause of)

    Near-synonym: powodować

13. (transitive, mathematics) to draw a line correctly (Is there an English equivalent to this definition?)
14. (transitive, botany) to guide (to give the plant a planned shape, size and form through special care treatments)
15. (transitive, film, literature) to direct (to give a specific course to the plot of a literary or film work)
16. (transitive, music, of instruments) to lead (to emphasize the main motif of a composed or performed piece of music)
17. (transitive, obsolete) to rear; to guide (to influence someone's behaviour)

    Synonym: wychowywać

18. (transitive, obsolete) to deliver, to carry (to cause something to go somewhere)
19. (transitive, obsolete) to pull strings for

    Synonym: protegować

20. (transitive, obsolete) to derive

    Synonyms: wyprowadzać, wywodzić

21. (transitive, obsolete, hunting, of pointer dogs) to follow fleeing birds so as not to startle them
22. (reflexive with się) to lead each other, to lead one other (holding each other's hands, to follow one another somewhere)
23. (reflexive with się) to go out (to keep close contact with and go with to public places)
24. (reflexive with się, literary) to conduct oneself (to perform actions seen as either approrpriate or inappropriate)
25. (reflexive with się, of cars) to handle; to be driven
26. (reflexive with się, of people or animals) to be led, to be guided
27. (reflexive with się, Middle Polish) to walk together
28. (reflexive with się, Middle Polish, of conversations) to be conducted

• → Kashubian: prowadzëc
• → Slovincian: prôwadzëc

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), prowadzić is one of the most used words in Polish, appearing 42 times in scientific texts, 42 times in news, 34 times in essays, 20 times in fiction, and 14 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 152 times, making it the 376th most common word in a corpus of 500,000 words.^[1]

• prowadzić in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• prowadzić in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “prowadzić”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “prowadzić się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “PROWADZIĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 2011 March 25
• “PROWADZIĆ%20SIĘ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 12.02.2009
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “prowadzić”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “prowadzić”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1908), “prowadzić”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 4, Warsaw, page 1032
• prowadzić in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego