przykładny

From przykład +‎ -ny. First attested in the middle of the fifteenth century.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /pr̝ikɫadnɨ/
• IPA^(key): (15^th CE) /pr̝ikɫadnɨ/

przykładny (derived adverb przykładnie)

1. exemplary (worthy of being imitated)
   • 1461–1467, Sermones. Rękopiśmienne ekscerpty pochodzące z rkpsu Archiwum i Biblioteki Krakowskiej Kapituły Katedralnej o sygn. 230 (dawna sygn. 1421/108 Mns) z roku 1461-1467, page 322v:

     [Prz]icladnemv [n]asladovanyv ad... exemplarem imitacionem

     [[Prz]ykładnemu [n]aśladowaniu ad... exemplarem imitacionem]

2. (attested in Silesia, Greater Poland) exemplary, illustrative, allegorical
   • 1956 [Middle of the fifteenth century], Jerzy Woronczak, editor, Teksty polskie w rękopisie nr 43 Biblioteki Kapitulnej we Wrocławiu z połowy XV wieku‎, Silesia, page 99v:

     Sed pro informacione nostra loquendo et in sensum al[e]goricum, przicladny, notare possumus

     [Sed pro informacione nostra loquendo et in sensum al[e]goricum, przykładny, notare possumus]

   • 1890 [End of the fifteenth century], Bolesław Erzepki, editor, Szczątki dawnej polszczyzny‎, Mogilno, page 178:

     Allegoricum, tropoloycum, anagogicum scilicet duchowni, przicladni, swirzchowani

     [Allegoricum, tropoloycum, anagogicum scilicet duchowny, przykładny, swirzchowany]

• Polish: przykładny

• Bańkowski, Andrzej (2000) “przykładny”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “przykładny”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Inherited from Old Polish przykładny. By surface analysis, przykład +‎ -ny.

• IPA^(key): /pʂɘˈkwad.nɘ/
• (Middle Polish) IPA^(key): /pʂɨˈkɫad.nɨ/, /pr̝ɨˈkɫad.nɨ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -adnɘ
• Syllabification: przy‧kład‧ny

przykładny (comparative przykładniejszy, superlative najprzykładniejszy, derived adverb przykładnie)

1. exemplary (worthy of being imitated)

   Synonym: wzorowy

2. exemplary (serving as a warning)
3. (obsolete, hunting, of a gun) well-built, easy to use
4. (Middle Polish, relational) aphoristic

   Synonyms: aforystyczny, aforyzmowy, sentencjonalny

• przykładny in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• przykładny in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “przykładny”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Paweł Kupiszewski (03.11.2020) “PRZYKŁADNY”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “przykładny”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “przykładny”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1912), “przykładny”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 5, Warsaw, page 305
• przykładny in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego