równy

Inherited from Proto-Slavic *õrvьnъ.

• IPA^(key): /ˈrov.ni/
• Rhymes: -ovni
• Syllabification: rów‧ny

równy (comparative równiészi, superlative nôrówniészi, derived adverb równo)

1. flat, level (having a smooth surface)
2. straight (not curved)

   Synonym: prosti

3. equal (same in all respects)
4. equal (not better or worse than someone else)
5. equal (having the same social situation as someone else)

• Stefan Ramułt (1893) “ròvny”, in Słownik języka pomorskiego czyli kaszubskiego (in Kashubian), page 188
• Sychta, Bernard (1970) “rȯvni”, in Słownik gwar kaszubskich [Dictionary of Kashubian dialects] (in Polish), volumes 4 (P – Ř), Wrocław: Ossolineum, page 343
• Jan Trepczyk (1994) “równy”, in Słownik polsko-kaszubski (in Kashubian), volumes 1–2
• Eùgeniusz Gòłąbk (2011) “równy”, in Słownik Polsko-Kaszubski / Słowôrz Pòlskò-Kaszëbsczi‎
• “równy”, in Internetowi Słowôrz Kaszëbsczégò Jãzëka [Internet Dictionary of the Kashubian Language], Fundacja Kaszuby, 2022

• rówien

Inherited from Proto-Slavic *õrvьnъ. First attested in the 14th century.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /rɔːvnɨ/
• IPA^(key): (15^th CE) /rovnɨ/

równy (derived adverb równo or równie)

1. (attested in Lesser Poland) equal (same in all respects)
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎, Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 70, 21:

     Bosze, kto iest rowen tobe?

     [Boże, kto jest rowien tobie?]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 21:

     Ząby myala svyatle, proste a vyelmy czysthe zawzdy, rowne, gladke

     [Zęby miała światłe, proste a wielmi czyste zawżdy, rowne, gładkie]

   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎, Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], page Ath 6:

     Oczczowa y synowa, y dvcha swøtego gedno gest bostwo, rowna slawa

     [Ale oćcowo i synowo, i Ducha Świętego jedno jest bostwo, rowna sława]

   • XV med., Elżbieta Belcarzowa, editor, Glosy i zapiski polskie z dwóch rękopisów, numbers 1490/11, 1945/1, Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Lwowie, page 375:

     Simile, gl. id est comparabile *rownye, est regnum celorum homini regi

     [Simile, gl. id est comparabile rowne, est regnum celorum homini regi]

2. (attested in Greater Poland) equal (having similar sizes)
   • 1967 [1420], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty kościańskie, volume III, number 760, Kościan:

     Tedyby mely... wsitko ymene... rownym dzalem roszdzelicz na poly

     [Tedyby mieli... wszytko imienie... rownym działem rozdzielić na poły]

   • 1930 [c. 1455], “Deut”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎, 19, 7:

     Przikazvyø tobye, aby trzy myasta w rowney daly od syebye rosdzelil

     [Przykazuję tobie, aby trzy miasta w rownej dali od siebie rozdzielił]

   • 1930 [c. 1455], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎, 38, 15:

     Pyøczynaszczye loktow rowne bili oponi

     [Pięćnaście łoktow rownie były opony]

3. (attested in Greater Poland) level; equal (having the same social state)
   • 1974 [1429], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty kaliskie‎, volume IV, number 1034, Kalisz:

     Ysze Wawrzyniecz... przybezal na Marczynow dom se dwema sobie rownima

     [Iże Wawrzyniec... przybieżał na Marcinow dom se dwiema sobie rownyma]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 484:

     Nye ssą rovny, ktory vye a ktory nye vye

     [Nie są rowni, ktory wie a ktory nie wie]

   1. level; equal (in a similar situation)
      • 1972 [15th century], Józef Reczek, Wacław Twardzik, editors, Najstarsze staropolskie tłumaczenie ortyli magdeburskich wg rkpsu nr 50, pages 45, 4:

        Czo wyszey tego zostanye s thym gymyenym mayą szye dzelycz rowno, gdysz mv szą wszythky rowne dzyeczy

        [Co wyszej tego zostanie, z tym jimienim mają sie dzielić rowno, gdyż mu są wszytki rowne dzieci]

4. level; flat, even (having a smooth or flat surface)
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 153:

     Pleczy myal... Iesus... maluczko nachylony a rovny, bo nyyedne kosczy nye bylo znacz

     [Plecy miał... Jesus... maluczko nachylony a rowny, bo nijedne kości nie było znać]

   1. (of grain measures) level; flush (not in heaps; equal to the edges of the vessel)
      • 1874 [1428], Monumenta Medii Aevi Historica res gestas Poloniae illustrantia. Pomniki Dziejowe Wieków Średnich do objaśnienia rzeczy polskich służące‎, volume XVI, page 234:

        Quilibet kmethonum... de quolibet manso debent solvere... per duas mensuras avene mensure, vlg. rowney, ... se solvere obligaverunt

        [Quilibet kmethonum... de quolibet manso debent solvere... per duas mensuras avene mensure, vlg. rownej, ... se solvere obligaverunt]

5. (attested in Lesser Poland) of medium size; largish
   • 1895 [Fifteenth century], Franciszek Piekosiński, editor, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich. Kodeks Działyńskich I‎, Lesser Poland, page 53:

     Bracza... syostram kaszdey po czterdzesczy grzywien mayą dacz, a to acz bądze wielkye gymyenye, ale gdy bądze rowne gymyenye, tedy podlug rosaczowanya cząsczy... pyenyadzmy ma bycz dano

     [Bracia... siostram każdej po czterdzieści grzywien mają dać, a to acz będzie wielkie jimienie, ale gdy będzie rowne jimienie, tedy podług rozszacowania części... pieniędzmi ma być dano]

   • 1894 [1471], Konstanty Górski, editor, Historia jazdy polskiej‎, page 270:

     Kon pod kopynykyem vrony, rowny, sbroya supelna copynycza

     [Koń pod kopijnikiem wrony, rowny, zbroja zupełna kopijnicza]

6. (attested in Greater Poland, Masovia) equal (reliable, honest)
   • 1885-2024 [c. 1428], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne‎, volume I, Międzyrzecz, Warsaw, page 493:

     Rowna prawda rea veritas

     [Rowna prawda rea veritas]

   • 1930 [c. 1455], “Lev”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎, 19, 36:

     Wagø *sprawyedliwyø, rownø bødzecze myecz

     [Wagę sprawiedliwą, rowną będziecie mieć]

7. level; balanced, composed, patient
   • 1853 [XV ex.], Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Piśmiennictwo polskie od czasów najdawniejszych aż do roku 1830, volume 4, page 148:

     Laszka... czirplyva yest, bo zadan[y]e slosczy rowną, prosta, dobra dusza noszy

     [Łaska... cirpliwa jest, bo zadan[y]e złości rowną, prostą, dobrą duszą nosi]

• Polish: równy
• Silesian: rōwny, rŏwny, rowny

• Boryś, Wiesław (2005) “równy”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “równy”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “równy”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “równy”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

• równi, rówień (Middle Polish)
• rówien (obsolete)

Inherited from Old Polish równy.

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -uvnɘ
• Syllabification: rów‧ny
• Homophone: Równy

równy (not generally comparable, comparative równiejszy or bardziej równy, superlative najrówniejszy or najbardziej równy, derived adverb równo)

1. (comparable) even, level, flat (having no variations in height)

   Synonyms: prosty, płaski

   Antonyms: krzywy, nierówny

2. (comparable) even, flat; equal (occuring at the same frequency of time)

   Synonyms: miarowy, rytmiczny

   Antonym: nierówny

3. (comparable) equal; flat; level (unchanging for a relatively long time; calm, balanced)

   Antonym: nierówny

4. (not comparable except ironically) equal (the same in all respects)

   pan na zagrodzie równy wojewodzie ― an Englishman's home is his castle

   Wszystkie zwierzęta są sobie równe, ale niektóre są równiejsze od innych. ― All animals are equal to each other, but some are more equal than others.

5. (not comparable) flat (having an exact value)

   Synonym: okrągły

6. (chiefly not comparable, colloquial) level (nice, friendly)
7. (not comparable, sometimes nominalized) equal (occupying the same level in a social hierarchy)
8. (comparable) flat; straight (not curved)

   Synonym: prosty

   Synonym: krzywy

9. (comparable) equal (not favoring anyone)
10. (grammar, not comparable) positive (not inflected for degree of comparison)

    stopień równy ― positive degree

11. (Middle Polish) common; usual; everyday
12. (Middle Polish) medium (of not large size or importance)
13. (Middle Polish) commensurate; appropriate, especially in degree; fair
14. (Middle Polish) level; Further details are uncertain.
    • 1564, J. Mączyński, Lexicon‎, page 4c:

      Aequus, Równy/ Proſty/ práwy.

      [Aequus, Równy/ Prosty/ prawy.]

    • 1564, J. Mączyński, Lexicon‎, page 276c:

      Par, Rowny/ pará/ cetno.

      [Par, Równy/ para/ cetno.]

    • 1579, A. Calagius, Synonyma Latina‎, page 247a:

      Gleich. Równy. Aequalis.

      [Gleich. Równy. Aequalis.]

    • 1588, A. Calepinus, Dictionarium decem linguarum‎, page 35a:

      AEquus – Rownij.

      [AEquus – Równy.]

• równy in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• równy in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “równy”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “RÓWNY”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 24.03.2023
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “równy”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “równy”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1912), “równy”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 5, Warsaw, page 748
• równy in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego