From Ottoman Turkish طارتمق (tartmak, “to weigh, ponder in mind, estimate”), from Proto-Turkic *tart- (“to pull; to hang”).
Cognate with Old Turkic (tart-, “to pull, weigh”), Azerbaijani dartmaq (“to tow, tug, pull”), Bashkir тартыу (tartıw, “to pull, weigh”), Chuvash туртма (turtma, “to pull, drag, carry, weigh”), Kazakh тарту (tartu, “to pull”), Khakas тартарға (tartarğa, “to pull, carry”), Kyrgyz тартуу (tartuu, “to pull, draw”), Turkmen tartmak (“to pull, stretch”), Uyghur تارتماق (tartmaq, “to pull, weigh”), Uzbek tortmoq (“to pull, weigh”), Yakut тарт (tart, “to pull”). Perhaps also related to Mongolian татах (tatax, “to pull”), either from a common source, or as a borrowing from Turkic.[1]
tartmak (third-person singular simple present tartar)
Note: Actual conjugations can be more complex than tables below. Compound forms with the auxiliary olmak not shown. See also Appendix:Turkish suffixes#Verbs.
Positive declarative | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
infinitive | tartmak | |||||||
impersonal participle | imperfective | tartan | ||||||
perfective | tartmış | |||||||
prospective | tartacak | |||||||
personal participle | non-prospective | tarttığım | tarttığın | tarttığı | tarttığımız | tarttığınız | tarttıkları | |
prospective | tartacağım | tartacağın | tartacağı | tartacağımız | tartacağınız | tartacakları | ||
verbal noun | tartma | |||||||
way of doing | tartış | |||||||
singular | plural | |||||||
1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
indicative | present | aorist | tartarım | tartarsın | tartar | tartarız | tartarsınız | tartarlar |
imperfective | tartıyorum | tartıyorsun | tartıyor | tartıyoruz | tartıyorsunuz | tartıyorlar | ||
past | perfective | tarttım | tarttın | tarttı | tarttık | tarttınız | tarttılar | |
imperfective | tartıyordum | tartıyordun | tartıyordu | tartıyorduk | tartıyordunuz | tartıyorlardı (or tartıyordular) | ||
future | tartacağım | tartacaksın | tartacak | tartacağız | tartacaksınız | tartacaklar | ||
inferential | perfective | tartmışım | tartmışsın | tartmış | tartmışız | tartmışsınız | tartmışlar | |
aorist | tartarmışım | tartarmışsın | tartarmış | tartarmışız | tartarmışsınız | tartarlarmış (or tartarmışlar) | ||
imperfective | tartıyormuşum | tartıyormuşsun | tartıyormuş | tartıyormuşuz | tartıyormuşsunuz | tartıyorlarmış | ||
conditional | simple | tartsam | tartsan | tartsa | tartsak | tartsanız | tartsalar | |
perfective | tartsaydım | tartsaydın | tartsaydı | tartsaydık | tartsaydınız | tartsaydılar | ||
optative | tartayım | tartasın | tarta | tartalım | tartasınız | tartalar | ||
progressive | tartmaktayım | tartmaktasın | tartmakta | tartmaktayız | tartmaktasınız | tartmaktalar | ||
necessitative | tartmalıyım | tartmalısın | tartmalı | tartmalıyız | tartmalısınız | tartmalılar | ||
imperative | tart | tartsın | tartın | tartsınlar | ||||
Positive interrogative | ||||||||
singular | plural | |||||||
1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
indicative | present | aorist | tartar mıyım? | tartar mısın? | tartar mı? | tartar mıyız? | tartar mısınız? | tartarlar mı? |
imperfective | tartıyor muyum? | tartıyor musun? | tartıyor mu? | tartıyor muyuz? | tartıyor musunuz? | tartıyorlar mı? | ||
past | perfective | tarttım mı? | tarttın mı? | tarttı mı? | tarttık mı? | tarttınız mı? | tarttılar mı? | |
imperfective | tartıyor muydum? | tartıyor muydun? | tartıyor muydu? | tartıyor muyduk? | tartıyor muydunuz? | tartıyorlar mıydı? | ||
future | tartacak mıyım? | tartacak mısın? | tartacak mı? | tartacak mıyız? | tartacak mısınız? | tartacaklar mı? | ||
inferential | perfective | tartmış mıyım? | tartmış mısın? | tartmış mı? | tartmış mıyız? | tartmış mısınız? | tartmışlar mı? | |
aorist | tartar mıymışım? | tartar mıymışsın? | tartar mıymış? | tartar mıymışız? | tartar mıymışsınız? | tartarlar mıymış? | ||
imperfective | tartıyor muymuşum? | tartıyor muymuşsun? | tartıyor muymuş? | tartıyor muymuşuz? | tartıyor muymuşsunuz? | tartıyorlar mıymış? | ||
conditional | simple | tartsam mı? | tartsan mı? | tartsa mı? | tartsak mı? | tartsanız mı? | tartsalar mı? | |
perfective | tartsa mıydım? | tartsa mıydın? | tartsa mıydı? | tartsa mıydık? | tartsa mıydınız? | tartsalar mıydı? | ||
progressive | tartmakta mıyım? | tartmakta mısın? | tartmakta mı? | tartmakta mıyız? | tartmakta mısınız? | tartmaktalar mı? | ||
necessitative | tartmalı mıyım? | tartmalı mısın? | tartmalı mı? | tartmalı mıyız? | tartmalı mısınız? | tartmalılar mı? | ||
Negative declarative | ||||||||
infinitive | tartmamak | |||||||
impersonal participle | imperfective | tartmayan | ||||||
perfective | tartmamış | |||||||
prospective | tartmayacak | |||||||
personal participle | non-prospective | tartmadığım | tartmadığın | tartmadığı | tartmadığımız | tartmadığınız | tartmadıkları | |
prospective | tartmayacağım | tartmayacağın | tartmayacağı | tartmayacağımız | tartmayacağınız | tartmayacakları | ||
verbal noun | tartmama | |||||||
way of doing | tartmayış | |||||||
singular | plural | |||||||
1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
indicative | present | aorist | tartmam | tartmazsın | tartmaz | tartmayız | tartmazsınız | tartmazlar |
imperfective | tartmıyorum | tartmıyorsun | tartmıyor | tartmıyoruz | tartmıyorsunuz | tartmıyorlar | ||
past | perfective | tartmadım | tartmadın | tartmadı | tartmadık | tartmadınız | tartmadılar | |
imperfective | tartmıyordum | tartmıyordun | tartmıyordu | tartmıyorduk | tartmıyordunuz | tartmıyorlardı | ||
future | tartmayacağım | tartmayacaksın | tartmayacak | tartmayacağız | tartmayacaksınız | tartmayacaklar | ||
inferential | perfective | tartmamışım | tartmamışsın | tartmamış | tartmamışız | tartmamışsınız | tartmamışlar | |
aorist | tartmazmışım | tartmazmışsın | tartmazmış | tartmazmışız | tartmazmışsınız | tartmazlarmış | ||
imperfective | tartmıyormuşum | tartmıyormuşsun | tartmıyormuş | tartmıyormuşuz | tartmıyormuşsunuz | tartmıyorlarmış | ||
conditional | simple | tartmasam | tartmasan | tartmasa | tartmasak | tartmasanız | tartmasalar | |
perfective | tartmasaydım | tartmasaydın | tartmasaydı | tartmasaydık | tartmasaydınız | tartmasaydılar | ||
optative | tartmayayım | tartmayasın | tartmaya | tartmayalım | tartmayasınız | tartmayalar | ||
progressive | tartmamaktayım | tartmamaktasın | tartmamakta | tartmamaktayız | tartmamaktasınız | tartmamaktalar | ||
necessitative | tartmamalıyım | tartmamalısın | tartmamalı | tartmamalıyız | tartmamalısınız | tartmamalılar | ||
imperative | tartma | tartmasın | tartmayın | tartmasınlar | ||||
Negative interrogative | ||||||||
singular | plural | |||||||
1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
indicative | present | aorist | tartmaz mıyım? | tartmaz mısın? | tartmaz mı? | tartmaz mıyız? | tartmaz mısınız? | tartmazlar mı? |
imperfective | tartmıyor muyum? | tartmıyor musun? | tartmıyor mu? | tartmıyor muyuz? | tartmıyor musunuz? | tartmıyorlar mı? | ||
past | perfective | tartmadım mı? | tartmadın mı? | tartmadı mı? | tartmadık mı? | tartmadınız mı? | tartmadılar mı? | |
imperfective | tartmıyor muydum? | tartmıyor muydun? | tartmıyor muydu? | tartmıyor muyduk? | tartmıyor muydunuz? | tartmıyorlar mıydı? | ||
future | tartmayacak mıyım? | tartmayacak mısın? | tartmayacak mı? | tartmayacak mıyız? | tartmayacak mısınız? | tartmayacaklar mı? | ||
inferential | perfective | tartmamış mıyım? | tartmamış mısın? | tartmamış mı? | tartmamış mıyız? | tartmamış mısınız? | tartmamışlar mı? | |
aorist | tartmaz mıymışım? | tartmaz mıymışsın? | tartmaz mıymış? | tartmaz mıymışız? | tartmaz mıymışsınız? | tartmazlar mıymış? | ||
imperfective | tartmıyor muymuşum? | tartmıyor muymuşsun? | tartmıyor muymuş? | tartmıyor muymuşuz? | tartmıyor muymuşsunuz? | tartmıyorlar mıymış? | ||
conditional | simple | tartmasam mı? | tartmasan mı? | tartmasa mı? | tartmasak mı? | tartmasanız mı? | tartmasalar mı? | |
perfective | tartmasa mıydım? | tartmasa mıydın? | tartmasa mıydı? | tartmasa mıydık? | tartmasa mıydınız? | tartmasalar mıydı? | ||
progressive | tartmamakta mıyım? | tartmamakta mısın? | tartmamakta mı? | tartmamakta mıyız? | tartmamakta mısınız? | tartmamaktalar mı? | ||
necessitative | tartmamalı mıyım? | tartmamalı mısın? | tartmamalı mı? | tartmamalı mıyız? | tartmamalı mısınız? | tartmamalılar mı? |