węgiel

• (alternative reading) wągiel, wągl

Inherited from Proto-Slavic *ǫ̀glь. First attested in the 15th century.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /væ̃ɡjɛlʲ/
• IPA^(key): (15^th CE) /væ̃ɡjɛlʲ/

węgiel m animacy unattested

1. (attested in Greater Poland) coal; charcoal
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 124:

     Tedy on, vz[v]yawszy vegla v lono svey suknye, ponyosl

     [Tedy on wźwiąwszy węgla w łono swej suknie poniosł]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 23v:

     Carbo […] eyn kol vel est proprium nomen viri vagl

     [Carbo […] eyn kol vel est proprium nomen viri wągl]

2. spark of a fire
   • [c. 1500], rękopiśmienne ekscerpty - glosy z rozariusza w rkpsie Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie, obecnie we Wrocławiu, o sygn. 381, z r. 1457, page 86ra:

     Favilla dicitur extincta scintilla Et scintilla proprie dicitur accenssa Et favilla aphos graece id est ignis latine wągyel

     [Favilla dicitur extincta scintilla Et scintilla proprie dicitur accenssa Et favilla aphos graece id est ignis latine wągiel]

• Polish: węgiel
• Silesian: wōngel, wōngiel, wůngel (Steuers Silesian alphabet)

• Boryś, Wiesław (2005) “węgiel”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “węgiel”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “węgiel czy wągiel, wągl, też coll. wągle czy węgle”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “węgiel”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Polish Wikipedia has an article on:

węgiel

Wikipedia ^pl

Inherited from Old Polish węgiel.

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɛŋɡjɛl
• Syllabification: wę‧giel
• Homophones: Wengiel, Węgiel

węgiel m inan (diminutive węgielek, related adjective węglowy or węgielny)

1. (uncountable) coal; charcoal (black mineral)
2. (countable) coal; charcoal (single piece or lump of such a mineral)
3. (uncountable, chemistry) carbon (chemical element (symbol C) with an atomic number of 6)

   dwutlenek węgla ― carbon dioxide

4. (uncountable, pharmacology) carbon (chemical element carbon used against poison and diarrhea)
5. (countable) carbon (stick of charcoal - a substance used for sketching on paper)

• węgiel in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• węgiel in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “węgiel”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Paweł Kupiszewski (19.01.2022) “WĘGIEL”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “węgiel”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “węgiel”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1919), “węgiel”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 7, Warsaw, page 523