wykręcić

From wy- +‎ kręcić. First attested in the end of the 14th century.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /vɨkræ̃t͡ɕit͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /vɨkræ̃t͡ɕit͡ɕ/

wykręcić pf (imperfective wykręcać)

1. (attested in Lesser Poland) to twist out; to unscrew (to remove from the inside of by twisting)
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki‎, Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego, pages 51, 5:

     Przeto bog zkazi cze do concza, wicrøczi cze (evellet te) y wynese cze z przebitka twego

     [Przeto Bog skazi cie do końca, wykręci cie (evellet te) i wyniesie cie z przebytka twego]

2. to pull out, to draw out; to steal
   • 1868 [1444], Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej : z archiwum tak zwanego bernardyńskiego we Lwowie w skutek fundacyi śp. Alexandra hr. Stadnickiego‎, volume XIV, page 136:

     Wronka... proposuit super Vlkam..., quod sibi fenestra res eradicavit al. vykraczila cum ligno al. zerdza et recepit sibi de vestimentis, peplis

     [Wronka... proposuit super Ulkam..., quod sibi fenestra res eradicavit al. wykręciła cum ligno al. żerdzią et recepit sibi de vestimentis, peplis]

• Polish: wykręcić

• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “wykręcić”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Inherited from Old Polish wykręcić. By surface analysis, wy- +‎ kręcić. Compare Russian вы́крутить (výkrutitʹ).

• IPA^(key): /vɘˈkrɛɲ.t͡ɕit͡ɕ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɛɲt͡ɕit͡ɕ
• Syllabification: wy‧krę‧cić

wykręcić pf (imperfective wykręcać)

1. (transitive) to twist out; to unscrew (to remove from the inside of by twisting)

   Antonym: wkręcić

2. (transitive) to twist, to wring (to turn a body either too far or into an unnatural position, e.g)
3. (transitive) to twist (to injure (a body part) by bending it in the wrong direction)
4. (transitive) to dial (to select a number, or to call someone, on a telephone)
5. (transitive, colloquial) to turn around (to change direction)

   wykręcić auto/autem ― to turn a car

6. (transitive) to twist; to perform, to do, to pull (to perform acrobatics stunts either with one's body or with something)

   wykręcić fikołki ― to do a forward roll

7. (transitive) to wing, to squeeze out (to squeeze or twist (something) tightly so that liquid is forced out)
8. (transitive, colloquial, sports) to destroy, to crush, to smash (to get a very good record in a sports event)

   wykręcić rekord ― to destroy/smash a record

9. (transitive, obsolete) to twist; to corrupt

   Synonym: przekręcić

   wykręcić słowa ― to twist words

10. (reflexive with się) to twist out; to unscrew (to be removed or fall out from the inside of by twisting)

    Synonym: wkręcić się

11. (reflexive with się) to twist (to put one's body in an unnatural position)

    Synonym: odkręcić się

12. (reflexive with się) to wriggle out of, to dodge, to weasel

    Synonyms: wykpić się, wymigać się

• wykręcić in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• wykręcić in Polish dictionaries at PWN
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “wykręcić”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “wykręcić”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1919), “wykręcić”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 7, Warsaw, page 900
• wykręcić in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego