zająć

From za- +‎ jąć. First attested in 1385.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /zajɑ̃t͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /zajɑ̃t͡ɕ/

zająć pf (imperfective zajmać or zajmować)

1. (transitive, attested in Lesser Poland, Greater Poland, Kuyavia, Masovia) to seize (to take from or deprive someone of, legally or illegally)
   • 1428, Rękopiśmienne luźne ekscerpty z ksiąg sądowych grodzkich i ziemskich, volume III, Krakow, Biecz, and Czchów, pages 114, 870:

     Pro eo, quia vlg. zayaly peccora de communi campo et pellerunt ipsa in domum eiusdem domine

     Pro eo, quia vlg. zajęli peccora de communi campo et pellerunt ipsa in domum eiusdem domine

   • 1959 [1396], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 196, Poznań:

     Czo Viszocze szaiønthi kobili, tich Jakusz vszitka ne ma

     [Co Wysocie zajęty kobyły, tych Jakusz użytka nie ma]

   • 1897 [1421], Teki Adolfa Pawińskiego‎, volume VII, number 2404, Brześć Kujawski Voivodeship:

     Jakom Adamoua skota ne zayanl z gagu y wegnal w ssve szytzo

     [Jakom Adamowa skota nie zajął z gaju i wegnał w swe żyto]

   • 1959 [1393], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 150, Poznań:

     Isze Sczepan[owi lud]ze zayøli kone na dobrouolne drodze

     [Iże Szczepan[owi lud]zie zajęli konie na dobrowolne drodze]

   • 1967 [1398], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty kościańskie, volume III, number 47, Kościan:

     Isz moy parobczy sayøly Symonowy kone f tem szayeszdze

     [Iż moi parobcy zajęli Szymonowi konie w tem zajeździe]

   • 1921 [1439], Kazimierz Tymieniecki, editor, Procesy twórcze formowania się społeczeństwa polskiego w wiekach średnich‎, page 241:

     Quia zayal equum ad stabulum al. do obori

     [Quia zajął equum ad stabulum al. do obory]

   • 1950 [1471], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 3030, Warsaw:

     Jakom ya nye posslalą czeladzi moyey anym zayala owyecz sz pola gwalthem Falkovych do obory

     [Jakom ja nie posłała czeladzi mojej anim zajęła owiec z pola gwałtem Fałkowych do obory]

   • 1950 [1451], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 902, Warsaw:

     O kthora krowa Dobek na myą zalowal, they yam yemv nye zayąl gwalthem

     [O ktorą krowę Dobek na mię żałował, tej jam jemu nie zajął gwałtem]

   • 1967 [1420], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty kościańskie, volume III, number 783, Kościan:

     Yz pan Dobrogost... yachal na Stanislawową Zydowcziną dzedzyną... y zayąl yego stado... gwaltem moczą, wząw cztirzy scopy y snadl ge

     [Iż pan Dobrogost... jachał na Stanisławowę Żydowczynę dziedzinę... i zajął jego stado... gwałtem mocą, wziąw cztyrzy skopy i śniadł je]

   • 1959 [1413], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 693, Poznań:

     Jaco pan Pyotr posslal dzewandz paniczow... na dzedziznø paney Margorzathi y szayøli geg, y pobraly moczø y gwaltem scotha y owecz yaco szesczdzeszanth grzywyen

     [Jako pan Piotr posłał dziewięć paniczow... na dziedziznę paniej Margorzaty i zajęli jej, i pobrali mocą i gwałtem skota i owiec jako sześćdziesiąt grzywien]

   • 1974 [1406], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty kaliskie‎, volume IV, number 172, Kalisz:

     Yako mi Philip szagøl scot przesze scodi gwaltem silø... s tako dobrimi yako sam

     [Jako mi Filip zajął skot przeze szkody gwałtem siłą... z tako dobrymi jako sam]

   • 1920 [1427], Marceli Handelsman, Antoni Rybarski, Kazimierz Tymieniecki, editors, Najdawniejsze księgi sądowe mazowieckie, volume II, number 2753, Zakroczym:

     Iacom ya nye zayøl Smyerzinich swini samowtor silø

     [Jakom ja nie zajął Śmierzynych świni samowtor siłą]

   • 1897 [1385], Teki Adolfa Pawińskiego‎, volume III, number 10, Łęczyca Land:

     Quod voyskø... vaca ne zagøta Johanni, ale gø pani Powoy zagøla

     [Quod wojską... vaca nie zajęta Johanni, ale ją pani Powoj zajęła]

   • 1981 [1397], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, t. V., B. Roty konińskie, s. 275-533, number 36, Konin:

     Yako Janusz zaiøl Woyczechowi swyne swem prosche

     [Jako Janusz zajął Wojciechowi świnie swem prosie]

   • 1981 [1399], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, t. V, A. Roty gnieźnieńskie, s. 76-274, number 56, Gniezno:

     Iaco czso Swanthos zayøl v sza kobili, czso mu ge Jarnolt slubil wiprawi[ć], ty bili tako dobre iaco LXXX marce

     [Jako czso Świętosz zajął u sza kobyły czso mu je Jarnołt ślubił wyprawi[ć], ty były tako dobre jako LXXX marce]

   • 1959 [1432], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 1410, Poznań:

     Jszem ya nye kazala zaiancz Mirzonovich cobil sz yego dzedzyni, yedno swe

     [Iżem ja nie kazał zająć Mirzoniowych kobył z jego dziedziny, jedno z swe]

   • 1959 [1397], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 321, Poznań:

     Czo posel zaial M[ś]czigneief scot pane *Broszke, to zaial na swe zastawe

     [Co poseł zajął M[ś]cigniejew skot panie Brzoskie, to zajął na swe zastawie]

   • 1960 [1437], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty pyzdrskie, volume II, number 1129, Pyzdry:

     Yakosz pan Milay kaszal my zayacz konye przed stodolą v kobyl

     [Jakoż pan Miłaj kazał mi zająć konie przed stodołą u kobył]

   • 1960 [1417], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty pyzdrskie, volume II, number 484, Pyzdry:

     Ysz czso zayøl Pyotr..., tho iest zayøl we szkodze w owsze

     [Iż czso zajął Piotr..., to jest zajął we szkodzie w owsie]

   • 1974 [1407], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty kaliskie‎, volume IV, number 196, Kalisz:

     Ysze do Maczka szagøtho swerzepe cobili przed møsopusti Jaskoui

     [Iże do Maćka zajęto świerzepie kobyły przed mięsopusty Jaszkowi]

   • 1967 [1417], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty kościańskie, volume III, number 642, Kościan:

     Allexy slamawszi ploth y wegnal skot na ogrod Bechnyn a gdy Bechna zayøla skot do swego dworu, tedy Allexy... gwaltem ten gisty skot otbil

     [Aleksy słamawszy płot i wegnał skot na ogrod Biechnin a gdy Biechna zajęła skot do swego dworu, tedy Aleksy... gwałtem ten jisty skot otbił]

   1. (attested in Sieradz-Łęczyca) to occupy property, to appropriate
      • 1897 [1392], Teki Adolfa Pawińskiego‎, volume IV, number 4398, Łęczyca Land:

        Sicut Andreas non tetigit, ne zayøl, duas lineas, zagonow, de obligacione Jasconis

        [Sicut Andreas non tetigit, nie zajął, duas lineas, zagonow, de obligacione Jasconis]

   2. (attested in Greater Poland) to take (cattle) in damage to secure compensation
      • 1981 [1426], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, t. V., B. Roty konińskie, s. 275-533, number 461, Konin:

        Jaco tha krowa nye bila w tem scocze, kedim byl zayąl

        [Jako ta krowa nie była w tem skocie, kiedym był zajął]

      • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 53v:

        Forestare zayacz

        [Forestare zająć]

2. to take with oneself; to take on the road
   • 1930 [c. 1455], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎, 31, 18:

     Tak pobraw swoy nabitek a zayøl stada (tulit omnem substantiam suam et greges),... y bral szø ku Isaakowy... do zemye Kanaan

     [Tak pobraw swoj nabytek a zajął stada (tulit omnem substantiam suam et greges),... i brał się ku Isaakowi... do ziemie Kanaan]

3. to capture, to seize
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 343:

     Tesch podobno krolewsthwo nyebyeskye szyeczy, nyevodv vpusczączemv v morze, ktorasz zaymye s kazdego rodv rybnego (sagenae... ex omni genere piscium congreganti Mat 13, 47)

     [Też podobno krolewstwo niebieskie sieci, niewodu wpuszczącemu w morze, ktoraż zajmie z każdego rodu rybnego (sagenae... ex omni genere piscium congreganti Mat 13, 47)]

4. to abduct, to take captive
   • 1930 [c. 1455], “II Par”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎, 28, 5:

     Poddal gy pan bog gego w røkø krolya syrskego, gen pobyw gy wyelyki plyon zaiøl (cepit) z gego rziszey y prziwyodl do Damaska

     [Poddał ji Pan Bog jego w rękę krola syrskiego, jen pobiw ji wieliki plon zajął (cepit) z jego rzyszej i przywiodł do Damaszka]

5. (attested in Lesser Poland) to take out a loan, to borrow
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎, Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 36, 22:

     Zayme (mutuabitur) grzeszni a ne zaplaczi

     [Zajmie (mutuabitur) grzeszny a nie zapłaci]

   • 1977-1980 [1471], Wanda Żurowska-Górecka, Vladimír Kyas, editors, Mamotrekty staropolskie [Old Polish-Latin Dictionaries and wordlists], page 261:

     Mutuare zagyancz w zagyem (qui petit a te, da ei, et volenti mutuari a te ne avertaris Mat 5, 42)

     [Mutuare zająć w zajem (qui petit a te, da ei, et volenti mutuari a te ne avertaris Mat 5, 42)]

6. to occupy (to fill a period of time with some action)
   • 1882 [End of the 15th century], Emil Kałużniacki, editor, Kleinere altpolnische Texte aus Handschriften des XV. und des Anfangs des XVI. Jahrhunderts‎, page 287:

     Zyemye znyvvo zabranye wyna (apprehendet messium tritura vindemiam Lev 26, 5)

     [Zajmie żniwo zabranie wina (apprehendet messium tritura vindemiam Lev 26, 5)]

7. (reflexive with się, sometimes figurative) to start burning, to catch fire
   • 1874-1891 [Middle of the 15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{, ,} , volume XXV, page 151:

     Ut amore flagraremus zagyalybyszmy sza ku myloszczy

     [Ut amore flagraremus zajęlibysmy się ku miłości]

• Polish: zająć
• Silesian: zajōńć

• Boryś, Wiesław (2005) “jąć”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “zająć, zająć się”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “zająć”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Inherited from Old Polish zająć. By surface analysis, za- +‎ jąć. Compare Kashubian zajic and Slovincian zajyc.

• Audio 1; “zająć”:

  (file)

• Audio 2; “zająć się”:

  (file)

• Rhymes: -ajɔɲt͡ɕ
• Syllabification: za‧jąć

zająć pf (imperfective zajmować)

1. (transitive) to occupy, to take up (to physically fill an entire area entirely)
2. (transitive) to occupy, to take (to stand, sit or lie down in a specific place, i.e. in a chair)
3. (transitive, colloquial) to reserve, to book

   Synonym: zarezerwować

4. (transitive) to occupy, to take up (to start living in a specific place)

   Synonym: zamieszkać

5. (transitive) to take, to rank, to occupy (to be in a particular place in a competition or hierarchy, etc.)

   zająć pierwsze miejsce ― to take first place

6. (transitive) to occupy (to start using and make unavailable for others)

   zająć łazienkę ― to occupy a bathroom

7. (transitive, military) to occupy, to seize (to introduce troops into an area and thus gain control over it)

   Synonym: (impf,pf) anektować

8. (transitive) to take, to occupy (to last a certain amount of time)

   Synonym: zabrać

   To zajmie tylko chwilę. ― This will take just a moment.

9. (transitive) to occupy (to give someone something to do)
10. (transitive) to occupy, to absorb, to grab, to engage (to interest someone for a long time)
11. (transitive, law) to distrain (to seize somebody's property in place of, or to force, payment of a debt)

    Synonyms: aresztować impf or pf, sekwestrować impf or pf, zaaresztować, zasekwestrować

12. (transitive, of fire, etc.) to engulf, to take (to cover the entire surface or object with harmful effects)
13. (transitive) to take up, to assume (to begin to have or perform)

    zająć pozycję ― to assume a position

    zająć postawę ― to take up an attitude

14. (transitive) to take up (to begin to be somewhere)
15. (transitive) to take, to seize (to take possession of something)
16. (transitive, of diseases) to take (to affect to some organ)
17. (transitive) to occupy (to fill a period of time with some action)
18. (transitive, obsolete) to embrace; to encompass

    Synonyms: objąć, ogarnąć, zagarnąć

19. (transitive, obsolete) to hit physically

    Synonym: uderzyć

20. (transitive, obsolete) to take; to abduct

    Synonyms: porwać, zabrać

21. (transitive, obsolete) to take along (to grab and bring with oneself)

    Synonym: zabrać

22. (transitive, obsolete) to delight, to charm

    Synonym: zachwycić

23. (reflexive with się) to take up, to engage, to be engaged with, to be occupied with; to handle, to deal with, to address (to begin doing)
24. (reflexive with się) to take care of, to look after; to handle, to deal with, to address (to do what is necessary to ensure the wellbeing of someone or something)
25. (reflexive with się) to catch fire, to conflagrate (to become engulfed in flames)
26. (reflexive with się, obsolete) to start, to begin

    Synonyms: rozpocząć się, zacząć się

27. (reflexive with się, obsolete) to be interested

    Synonyms: zaciekawić się, zainteresować się

28. (reflexive with się, obsolete) to fancy, to be attracted to (to feel a romantic attraction towards someone)

• zająć in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• zająć się in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• zająć in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “zająć”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “zająć się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “ZAJĄĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 05.05.2010
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “zająć”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “zająć”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1927), “zająć”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 8, Warsaw, page 107
• zająć in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
• zająć się in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego