รัก

From a Mon-Khmer language; ultimately from Proto-Mon-Khmer *r(a)k (“to love; beloved, dear”). Cognate with Lao ຮັກ (hak), Isan ฮัก, Northern Thai ᩁᩢ᩠ᨠ, Khün ᩁᩢ᩠ᨠ, Lü ᦣᧅ (hak), Khamti ꩭၢက်ႉ, Shan ႁၵ်ႉ (hâ̰k), Tai Nüa ᥞᥐ (hak). Outside Tai-Kadai, cognate with Khmer រាក់ (rĕək, “friendly, cordial, pleasant; intimate, affectionate”), as in រាក់ទាក់ (reak-teak, “friendly, warm, pleasant”). The Proto-Mon-Khmer root possibly represents an allofam of the proto-root *mrk, *rmrk (compare Proto-Mon-Khmer *mak ~ *ma(a)k (“to like, love”)), whence Khmer ម្រក់ (mrŭək, “girl's friend of same sex, man's friend's wife”), and possibly Thai มลัก (má-lák, “to love, to like”).

รัก • (rák) (abstract noun การรัก)

1. to love, to have affection (for), to adore, to admire, to cherish, to be fond (of); to prefer, to favour.
   • 1563, “จารึกวัดพระธาตุศรีสองรัก ๑”, in ฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย‎, Bangkok: ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน), published 2019-07-24, retrieved 2019-09-17:

     ครั้นอ่านสัจอธิษฐานทั้ง ๒ ฝ่ายแล้ว พระสงฆ์แลอำมาตย์ทั้ง ๒ ฝ่ายก็หลั่งน้ำสัจจะในมหาปฐพี...มีเสน่หาไมตรีรักแพงกันเท่าเสี้ยงมหาปฐพี

     krán àan sàt-jà à-tít-tǎan táng · sɔ̌ɔng · fàai lɛ́ɛo · prá sǒng lɛɛ am-màat táng · sɔ̌ɔng · fàai gɔ̂ làng náam sàt-jà nai má-hǎa bpà-tà-pii ... mii sà-nèe-hǎa mai-dtrii rák pɛɛng gan tâo sîiang má-hǎa bpà-tà-pii

     Once both sides had pronounced the wishes of sincerity, the holy clergy and nobility both sides then poured the water of truth onto the great ground... to extend affectionate amity dearly love each other until the Great Earth perisheth.

   • 18th century, เจ้าฟ้าธรรมธิเบศไชยเชษฐ์สุริยวงศ์, “บทเห่เรือ พระนิพนธ์เจ้าฟ้าธรรมธิเบศร”, in ประชุมกาพย์เห่เรือ‎, Bangkok: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร, published 1917, retrieved 2019-09-17:

     ขาวสุดพุดจีบจีน เจ้ามีสีนพี่มีศักดิ์ ทั้งวังเขาชังนัก แต่พี่รักเจ้าคนเดียว

     kǎao sùt pút-jìip jiin · jâao mii sǐin pîi mii sàk · táng wang kǎo chang nák · dtɛ̀ɛ pîi rák jâao kon diao

     whitest Chinese pinwheel, thou art of wealth, I am of worth. Though they, throughout the palace, hate much, I the only one that loveth thee.

   • 1795, “พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม)”, in ประชุมพงศาวดาร ฉบับกาญจนาภิเษก เล่ม ๓, Bangkok: กรมศิลปากร, กองวรรณกรรมและประวัติศาสตร์, published 1999, →ISBN, page 246:

     ถ้าสมเด็จพระเชษฐาเรา...รักช้าง ๒ ช้างยิ่งกว่าทางพระราชไมตรี ก็เห็นว่า กรุงหงสาวดีกับกรุงศรีอยุธยาขาดกัน

     tâa sǒm-dèt prá chêet-tǎa rao ... rák cháang · sɔ̌ɔng · cháang yîng gwàa taang prá râat-chá mai-dtrii · gɔ̂ hěn wâa · grung hǒng-sǎa-wá-dii gàp grung sǐi à-yút-tá-yaa kàat-gan

     Should His Divine Majesty the Elder Brother of Ours...love the two elephants more than the ties of sacred royal amity , then meseemeth that the Realm of Hongsawadi and the Realm of Si Ayutthaya are through.

   • 1965, สุจิตต์ วงษ์เทศ, “Untitled”, in บันทึกไว้ในวงวรรณเรื่องของวรรคทอง‎, Bangkok: สมาคมนักกลอนแห่งประเทศไทย, published 2003-06-09, retrieved 2019-09-17:

     เมื่อรักกันไม่ได้ก็ไม่รัก ไม่เห็นจักเกรงการสถานไหน ไม่รักกูกูก็จักไม่รักใคร เอ๊ะน้ำตากูไหลทำไมฤๅ

     mʉ̂ʉa rák gan mâi dâai gɔ̂ mâi rák · mâi hěn jàk greeng gaan sà-tǎan nǎi · mâi rák guu guu gɔ̂ jàk mâi rák krai · é nám-dtaa guu lǎi tam-mai rʉʉ

     When can't love each other, then won't love . don't think have to fear anything whatsoever. no one loves me, I just won't love anyone. Eh, why am I shedding tears?

รัก • (rák)

1. love, affection, adoration, admiration, cherishment, fondness; preference, favour.
   • Circa 1968, เอก หทัย, “ขอ”, in บันทึกไว้ในวงวรรณเรื่องของวรรคทอง‎, Bangkok: สมาคมนักกลอนแห่งประเทศไทย, published 2003-06-09, retrieved 2019-09-17:

     หนึ่งจะมีรักใหม่อย่าให้รู้ สองจะอยู่กับใครอย่าให้เห็น ให้ฉันเถิดขอร้องสองประเด็น แล้วจะเป็นผู้แพ้ที่แท้จริง

     nʉ̀ng jà mii rák mài yàa hâi rúu · sɔ̌ɔng jà yùu gàp krai yàa hâi hěn · hâi chǎn tə̀ət kɔ̌ɔ-rɔ́ɔng sɔ̌ɔng bprà-den · lɛ́ɛo jà bpen pûu-pɛ́ɛ tîi-tɛ́ɛ-jing

     First, are going to have a new love, don't let know. Second, are going to be with someone , don't let see. Grant me two things asking then will be the true loser.

รัก • (rák) (abstract noun ความรัก)

1. loved; beloved; adored; admired; cherished; dear; darling.
   • 2019 September 15, “หนุ่มสตูลคลุ้มคลั่งไล่แทงตาย ๑ เจ็บ ๓ เมียรักก็ไม่เว้น”, in สยามรัฐ‎, Bangkok: สยามรัฐ, retrieved 2019-09-17:

     หนุ่มสตูลคลุ้มคลั่งไล่แทงตาย ๑ เจ็บ ๓ เมียรักก็ไม่เว้น

     nùm sà-dtuun klúm-klâng lâi tɛɛng dtaai · nʉ̀ng · jèp · sǎam · miia rák gɔ̂ mâi wén

     A Satun lad had gone out of his mind run around stabbing , killing one, injuring three. beloved wife was not spared.

Uncertain. Cognate with Lao ຮັກ (hak). Compare Sanskrit आर्क (ārka, “crown flower”), Pali akka.

รัก • (rák)

1. (botany) (ต้น~) crown flower: the plant Calotropis gigantea of the family Apocynaceae.
2. (botany) (ดอก~) the flower of this plant.
   • 2019 September 17 (last accessed), หยก บูรพา, “บทสุดท้ายของนิยายรัก”, in บันทึกไว้ในวงวรรณเรื่องของวรรคทอง‎, Bangkok: สมาคมนักกลอนแห่งประเทศไทย, published 2003-06-09:

     ดอกรักบานในหัวใจใครทั้งโลก แต่ดอกโศกบานในหัวใจฉัน

     dɔ̀ɔk rák baan nai hǔua-jai krai táng lôok · dtɛ̀ɛ dɔ̀ɔk sòok baan nai hǔua-jai chǎn

     Rak flowers bloom in the heart of everyone throughout the world, but sok flowers bloom in my heart.

From Proto-Tai *rakᴰ (“lacquer”). Cognate with Lao ຮັກ (hak), Northern Thai ᩁᩢ᩠ᨠ, Khün ᩁᩢ᩠ᨠ, Lü ᦣᧅ (hak), and Shan ႁၵ်ႉ (hâ̰k). Compare Sanskrit लाक्षा (lākṣā, “a species of plant”).

รัก • (rák)

1. (botany) (ต้น~) Burmese lacquer: the plant Gluta usitata of the family Anacardiaceae.
2. (botany) (ดอก~) the flower of this plant.