WikiWoordenboek:Werklijst

Soms is het nuttig om een reeks van woorden stuk voor stuk in onderlinge samenhang uit te zoeken. Het kan zowel gaan om mogelijk toe te voegen lemma's als om bestaande lemma's die mogelijk moeten worden aangepast of verwijderd. Deze projectpagina is bedoeld om hierbij enig overzicht te geven. Dit voorkomt dat informatie over tal van overlegpagina's verbrokkeld raakt of dat De Kroeg overvol raakt. Als het maar om een paar lemma's gaat, is het dus niet de bedoeling daarvan een werklijst te maken.

Opzet van deze pagina: elke onderwerp dat moet worden uitgezocht krijgt een eigen kopje in op deze pagina. Hieronder wordt eerst uiteengezet wat er uitgezocht moet worden en om welke woorden het gaat, eventueel met een paar voorbeelden. Deze eerste uiteenzetting en de discussie daarover vind plaats in De Kroeg en wordt als de gedachtewisseling daar tot redelijke overeenstemming heeft geleid, hierheen gekopieerd. Onder deze uiteenzetting volgt een lijst van woorden waarop het onderzoek betrekking heeft, met daarachter of daaronder het resultaat van het onderzoek. Zo nodig kan deze lijst als tabel worden vormgegeven. Het is mogelijk om de een voorlopige lijst alvast onder een kopje op deze pagina te zetten en bij de uiteenzetting in De Kroeg naar dat kopje te linken, zodat De Kroeg overzichtelijk blijft. Aan de hand van de opzet van het onderzoek blijft het mogelijk om de werklijst aan te passen.

Om het verwijzen naar werklijsten in bewerkingssamenvattingen en overlegpagina's gemakkelijker te maken, begint de naam van elke werklijst met 2 cijfers van het jaartal en per jaar nog een volgnummer van 2 cijfers. Het zou op de duur wel eens handiger kunnen zijn om de werklijsten op afzonderlijke (sub-) pagina's te zetten en deze pagina alleen te gebruiken voor het overzicht. Enige systematiek in de naamgeving kan dan nuttig blijken.

Hallo,

Ter kennisgeving.
Het is me al meer opgevallen dat geologische tijdvakken in de vakliteratuur steeds met hoofdletters worden geschreven (zie ook https://nl.wikipedia.orghttps://dictious.com/nl/Oligoceen).
Het groene boekje (woordenlijst.org) hanteert daarentegen kleine letters.
Het gaat hier om een hele trits woorden, zeer kleine keus:

Zoals boven blijkt wordt in het Wikiwoordenboek ook het gebruik van kleine letters geprefereerd en ik ga dan maar op die weg verder.
NB in het Spaans wordt de geologische PERIODE altijd met een HOOFDletter geschreven. (in het Engels ook zie https://en.wiktionary.orghttps://dictious.com/nl/Paleocene), in het Frans OOK (zie https://fr.wiktionary.orghttps://dictious.com/nl/Pal%C3%A9oc%C3%A8ne) en ook nog in het Pools en Fins

groet,

--Kvdrgeus (overleg) 24 jan 2015 10:44 (CET)

In de Technische Handleiding staat op blz. 121 dat geologische perioden, historische en andere tijdperken 'standaard' met een kleine letter worden geschreven. Er wordt wel opgemerkt dat "gecanoniseerde vaktermen in gespecialiseerde contexten, zoals de vakliteratuur, vaak als uniek en dus als eigennaam opgevat en in zulke contexten daarom geregeld met hoofdletter geschreven." Difool (overleg) 24 jan 2015 13:22 (CET)

Een paar opmerkingen:

• eutecticum is geen tijdperk
• kenozoïcum verkeerde schrijfwijze, uitgelegd op kaenozoïcum

--MarcoSwart (overleg) 18 jan 2016 22:36 (CET)

• Alle bovengenoemde lemma's en nog heel wat die daarmee samenhangen zijn aangemaakt. Er zijn in het wat verdere verleden nog heel wat tijdvakken en tijdsnedes toe te voegen, maar die kom je buiten de vakliteratuur nauwelijks tegen, terwijl bij het ontbreken van een officiële standaard verschillende vertalingen naast elkaar bestaan. Ook de maantijdperken en de plantkundige tijdperken heb ik laten liggen. Voor mij is deze klus afgerond: op dit moment biedt WikiWoordenboek meer informatie over geologische/archeologische tijdperken dan welk ander Nederlandstalig woordenboek ook. Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 7 feb 2016 19:26 (CET)

Marco Swart zei in de kroeg:
Bijvoeglijke naamwoorden die in het Groene Boekje staan zonder verbogen vorm hebben volgens de inleiding geen verbogen vorm.
Dat moest ik natuurlijk weer onderzoeken (ik heb een programma gemaakt dat de verbuiging probeert te 'berekenen') en kwam toen in ieder geval op de volgende verschillen.

(99 items weggelaten, staan hieronder nogmaals)

• Ik had hierboven bij blutte al aangegeven dat ik soms mijn twijfels heb bij de houdbaarheid van de Woordenlijst. Dat geldt voor sommige van de voorbeelden ook, van andere denk ik dat er inderdaad geen verbogen vorm bestaat. In een aantal gevallen staat de verbogen vorm al om een andere reden in de Woordenlijst: het kan zijn dat ze in de inleiding zijn vergeten aan te geven dat dat ook een reden kan zijn om geen verbogen vorm te vermelden. In een aantal gevallen lijkt het me vrij eenvoudig om een correct gebruikte verbuiging te attesteren: ik kon er zo al een aantal in het WNT vinden. Deze lijst is dus een uitzoekkarweitje. --MarcoSwart (overleg) 31 jan 2015 22:54 (CET)

De nieuwe WNT maakt een groot deel van het uitzoekwerk eenvoudiger. Hieronder de woorden die met verbogen vorm in de editie 2015 staan. Mijn voorstel zou zijn om voor de rode links in de rechterkolom standaardlemma's aan te maken. Uitgevoerd voor zover er al een bestaand lemma in de linkerkolom stond. --MarcoSwart (overleg) 22 dec 2015 03:52 (CET)

• aamborstig - aamborstige
• aardkundig - aardkundige
• achtregelig - achtregelige
• adherent - adherente
• allerbelabberdst - allerbelabberdste
• beiderzijds - beiderzijdse
• bekocht - bekochte
• belatafeld - belatafelde
• beleerd - beleerde
• beter - betere
• buitenmatig - buitenmatige
• chloorecht - chloorechte
• conveniënt - conveniënte
• dadelijk - dadelijke
• deuvekaters - deuvekaterse
• diligent - diligente
• gebroederlijk - gebroederlijke
• gemunt - gemunte
• gewend - gewende
• gijl - gijle
• goedleers - goedleerse
• grienerig - grienerige
• haarzuiver - haarzuivere
• herig - herige
• hypochonder - hypochondere
• iebel - iebele
• impenetrabel - impenetrabele
• indulgent - indulgente
• innocent - innocente
• interpretabel - interpretabele
• kalverachtig - kalverachtige
• kijfachtig - kijfachtige
• kittelachtig - kittelachtige
• klokbloemig - klokbloemige
• klompachtig - klompachtige
• komiekerig - komiekerige
• konkelachtig - konkelachtige
• korstachtig - korstachtige
• kramakkelig - kramakkelige
• kriegel - kriegele
• krikkel - krikkele
• kristallig - kristallige
• kropachtig - kropachtige
• lammig - lammige
• lens - lenze
• lilliputachtig - lilliputachtige
• meluw - meluwe
• motecht - motechte
• mouter - moutere
• niet-gemotoriseerd - niet-gemotoriseerde
• onderwijsondersteunend - onderwijsondersteunende
• ongeacht - ongeachte
• ooglijk - ooglijke
• piasserig - piasserige
• quasinonchalant - quasinonchalante
• regendicht - regendichte
• reisvaardig - reisvaardige
• relaxed - relaxte
• scharlakens - scharlakense
• schurft - schurfte
• sikker - sikkere
• teut - teute
• tips - tipse
• twaalf-en-een-halfjarig - twaalf-en-een-halfjarige
• uitvoeringstechnisch - uitvoeringstechnische
• verzekeringsplichtig - verzekeringsplichtige
• vijfentwintigjarig - vijfentwintigjarige
• welgemutst - welgemutste
• wepel - wepele
• zielsverwant - zielsverwante

(70 items)

Ik ben de resterende 29 nog verder aan het nagaan. --MarcoSwart (overleg) 21 dec 2015 12:19 (CET)

Het leek nuttig om te beginnen met de verbogen vormen die al een blauwe link hebben. Hiervan zijn er 3 die niet in het Groene Boekje staan, maar waarvan meerdere voorbeelden in verzorgd taalgebruik zijn te vinden. Mijn voorstel: handhaven en zowel {{niet-GB}} als {{bijv-1}} toevoegen:

• bestand - bestande Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 21 dec 2015 23:14 (CET)
• keutelachtig - keutelachtige Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 22 dec 2015 01:52 (CET)
• vermiljoen - vermiljoene Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 22 dec 2015 01:52 (CET)

Eén lemma bestaat al als zelfstandig naamwoord, maar kan, met {{niet-GB}}, {{verouderd}} en {{bijv-1}} ook als verbogen bijvoeglijk naamwoord worden vermeld:

• geus - geuze Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 22 dec 2015 01:52 (CET)

Twee lemma's bestaan als andere woordsoort en komen in verzorgd taalgebruik vrijwel niet voor als verbogen bijvoeglijk naamwoord. Er is geen reden daar iets te veranderen:

• smoor - smore (wel van smoren)
• brut - brute (wel van bruut)

Vier lemma's komen in verzorgd taalgebruik vrijwel niet voor als verbogen bijvoeglijk naamwoord; mijns inziens gaat het hier echt om bijvoeglijke naamwoorden die in gangbaar taalgebruik alleen predicatief worden gebruikt. Het lijkt me goed om hier eerst een maandje algemene reacties af te wachten. Als dat niet tot een andere slotsom leidt, zou ik deze lemma's willen voordragen voor verwijdering.

• gedeisd - gedeisde
• high - highe
• indachtig - indachtige
• spuugzat - spuugzatte

Er zijn nu nog 19 items uit de oorspronkelijke lijst van 99 over die onderzocht moeten worden. Hieronder volgen mijn bevindingen in het kort, nadere onderbouwing zet ik in de lemma's --MarcoSwart (overleg) 21 dec 2015 23:14 (CET)

wel een verbogen vorm

1. aardvast - aardvaste (hoewel niet erg gangbaar) --MarcoSwart (overleg) 26 dec 2015 23:00 (CET)
2. ongemoeid - ongemoeide (hoewel niet erg gangbaar) --MarcoSwart (overleg) 31 dec 2015 10:12 (CET)
3. landbouweconomisch - landbouweconomische
4. semicrimineel - semicriminele
5. batig - batige vooral in vaste verbinding "batige saldi"
6. baatziek - baatzieke verouderd
7. betoeterd - betoeterde verouderd
8. rederijk - rederijke verouderd
9. bijgenaamd - bijgenaamde twijfelachtig, want zeldzaam
10. wereldkundig - wereldkundige (twijfelachtig, heeft twee betekenissen, verbuiging in beide zeldzaam)
11. tureluurs - tureluurse twijfelachtig, want zeldzaam

Bij wijze van afronding van het onderzoekje nog wel een fraaie vondst van Trijntje Fop:

Op een tureluur

Een vreemd en onverklaarbaar sissen
Deed wandelaars in wanhoop gissen
Welk wonder de natuur hun bood:
Des avonds, in het avondrood,
Ontmoette bij de Lage Vuursche
Een tureluur zijn tureluurse.

geen verbogen vorm

1. afhandig --MarcoSwart (overleg) 26 dec 2015 23:00 (CET)
2. handgemeen --MarcoSwart (overleg) 28 dec 2015 00:27 (CET)
3. koefnoen --MarcoSwart (overleg) 29 dec 2015 20:55 (CET)
4. krimp --MarcoSwart (overleg) 30 dec 2015 01:46 (CET)
5. schraag --MarcoSwart (overleg) 30 dec 2015 23:31 (CET)
6. deelachtig
7. gedachtig
8. halfwas halfwas is al een verkorting van halfwassen

Hallo,

Ik heb dan ook nog maar eens naar de meervouden van zelfstandige naamwoorden gekeken.
De volgende lijst met woorden uit het Groene boekje heeft in het Wikiwoordenboek een ander meervoud dan daar vermeld staat.
Tussen haakjes staat de waarde in het Groene boekje. LET OP, het eerste woord is als enkelvoud gedefinieerd bij het middelste woord!! Het kan dus zo zijn dat als we bij het eerste woord kijken we een andere relatie zien.

• aalmoezenier aalmoezenieren (aalmoezeniers)

"-en" is verouderd, label toevoegen Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 3 feb 2015 01:12 (CET)

• aardolie aardolies (aardoliën)

"-s" staan beide in nieuwe GB Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 1 jan 2016 10:14 (CET)

• andoorn andoornen (andoorns)

"-en" lijkt me niet correct  Voor verwijderen --MarcoSwart (overleg) 3 feb 2015 01:12 (CET) Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 8 jan 2016 23:23 (CET)

• apostrof apostrofen (apostroffen)

"-en" lijkt me niet correct  Voor verwijderen --MarcoSwart (overleg) 3 feb 2015 01:12 (CET) Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 8 jan 2016 23:23 (CET)

• Asjkenazi Asjkenaziem (Asjkenazi's)

zie Sofeer, Groene Boekje heeft ook Asjkenazim; toevoegen Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 24 feb 2015 01:02 (CET) Editie WNT 2015 weer niet; aanpassen Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 9 jan 2016 00:12 (CET)

• autopsie autopsiën (autopsies)

"-ën" is verouderd, label toevoegen Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 3 feb 2015 01:12 (CET)

• bama bamot (bama's)

is correct, Groene Boekje beschrijft homoniem --MarcoSwart (overleg) 3 feb 2015 01:12 (CET)

• ben baniem (bennen)

is correct, Groene Boekje beschrijft homoniem --MarcoSwart (overleg) 3 feb 2015 01:12 (CET)

• bat banot (bats)

is correct, Groene Boekje beschrijft homoniem --MarcoSwart (overleg) 3 feb 2015 01:12 (CET)

• beet beets (beten)

is correct, Groene Boekje beschrijft homoniem --MarcoSwart (overleg) 3 feb 2015 01:12 (CET)

• beuzelaar beuzelaren (beuzelaars)

als archaïsche vorm correct, gangbaarheid aangeven Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 6 feb 2015 19:37 (CET)

• bima bimot (bima's)

wellicht navragen bij project --MarcoSwart (overleg) 3 feb 2015 17:24 (CET) Zelf nagegaan op site Sofeer en verwerkt in lemma's Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 11 jan 2016 01:09 (CET)

• blok bloks (blokken)

is correct, Groene Boekje beschrijft homoniem --MarcoSwart (overleg) 6 feb 2015 19:37 (CET)

• brunch brunchen (brunches)

brunchen is geen zelfstandig naamwoord maar een werkwoord, corrigeren Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 6 feb 2015 22:47 (CET) WNT 2015 noemt het wel als zelfstandig naamwoord, actualiseren. Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 10 jan 2016 00:03 (CET)

• calculator calculatoren (calculators)

calculatoren staat weer in laatste van Dale en in oude woordenlijsten, gangbaarheid aangeven Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 6 feb 2015 22:47 (CET)

• Caraïeb Caraïeben (Caraïben)

"Caraïeben" lijkt me niet correct  Voor verwijderen --MarcoSwart (overleg) 6 feb 2015 22:47 (CET) Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 8 jan 2016 23:23 (CET)

• cava cavas (cava's)

"cavas" lijkt me niet correct  Voor verwijderen --MarcoSwart (overleg) 6 feb 2015 22:47 (CET) Uitgevoerd (Spaans meervoud behouden) --MarcoSwart (overleg) 8 jan 2016 23:23 (CET)

• centurio centuriones (centurio's)

Groene Boekje vermeldt beide vormen. --MarcoSwart (overleg) 6 feb 2015 22:47 (CET)

• Curaçaoënaar Curaçaoënaren (Curaçaoënaars)

"-aren" nergens officieel vermeld, maar wel in gebruik en volgens ANS mogelijk; alleen gangbaarheid aangeven? -MarcoSwart (overleg) 6 feb 2015 22:47 (CET) WNT 2015 heeft de vorm opgenomen, geen actie meer nodig. --MarcoSwart (overleg) 8 jan 2016 23:31 (CET)

• chassied chassidiem (chassidim)

zie Sofeer, Groene Boekje heeft ook chassidim; toevoegen Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 24 feb 2015 01:02 (CET) WNT 2015 gaat over van -dim naar -diem, actualiseren Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 10 jan 2016 00:03 (CET)

• chazan chazaniem (chazonim)

zie Sofeer, chazonim toevoegen Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 24 feb 2015 01:02 (CET) WNT 2015 noemt alleen nog chazoniem, actualiseren Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 10 jan 2016 00:03 (CET)

• chazan chazans (chazonim)

zie Sofeer, chazonim toegevoegd --MarcoSwart (overleg) 24 feb 2015 01:02 (CET)

• degel degaliem (degels)

is correct, Groene Boekje beschrijft homoniem --MarcoSwart (overleg) 3 feb 2015 17:24 (CET)

• diaprojector diaprojectoren (diaprojectors)

"-oren" stond in 1995 nog in Groene Boekje, volgens ANS mogelijke vorm; gangbaarheid aangeven Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 7 feb 2015 22:45 (CET)

• dijbeen dijbeenderen (dijbenen)

is op dijbeen al goed aangegeven, zie ook Groene Boekje onder "been" en editie 1995 --MarcoSwart (overleg) 7 feb 2015 22:45 (CET)

• dom domkerken (doms)

domkerken is het meervoud van domkerk, beter als opmerking Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 7 feb 2015 22:45 (CET)

• dom dommen (doms)

is correct, Groene boekje beschrijft homoniem --MarcoSwart (overleg) 7 feb 2015 22:45 (CET)

• drop drops (droppen)

is correct, Groene Boekje beschrijft homoniem --MarcoSwart (overleg) 7 feb 2015 22:45 (CET)

• dwangmaatregel dwangmaatregels (dwangmaatregelen)

"-s" stond in 1995 nog in Groene Boekje, zie aldaar ook onder "maatregel" --MarcoSwart (overleg) 7 feb 2015 22:45 (CET) en ook weer gewoon in WNT 2015 --MarcoSwart (overleg) 10 jan 2016 00:03 (CET)

• eed ediem (eden)

is correct, Groene Boekje beschrijft homoniem --MarcoSwart (overleg) 3 feb 2015 17:24 (CET)

• esdoorn esdorens (esdoorns)

"edorens" is gewoon meervoud van "esdoren", corrigeren Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 8 feb 2015 13:14 (CET)

• fee fees (feeën)

is correct, Groene Boekje beschrijft homoniem --MarcoSwart (overleg) 8 feb 2015 13:14 (CET)

• focus foci (focussen)

wel Latijn, geen Nederlands, v.w.b. nld verwijderen --MarcoSwart (overleg) 8 feb 2015 13:14 (CET) Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 1 jan 2016 12:56 (CET)

• galoet galoejot ()

lijkt me correct als deel van project --MarcoSwart (overleg) 3 feb 2015 17:24 (CET)

• gannef gannovem (gannefen)

Groene Boekje heeft ook ganneven; wellicht navragen bij project --MarcoSwart (overleg) 3 feb 2015 17:24 (CET)

• genie genies (genieën)

"genies" heeft, in lijn met de uitspraak op het lemma, een eigen betekenis; corrigeren Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 8 feb 2015 19:11 (CET)

• geer geriem (geren)

is correct, Groene Boekje beschrijft homoniem --MarcoSwart (overleg) 3 feb 2015 22:44 (CET)

• geweldexplosie geweldsexplosies (geweldexplosies)

"geweldsexplosie" is correct vermeld als meervoud van geweldsexplosie -MarcoSwart (overleg) 8 feb 2015 19:11 (CET)

• gijzelaar gijzelaren (gijzelaars)

verouderde vorm, gangbaarheid aangeven Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 8 feb 2015 19:11 (CET)

• goj gojem (gojim)

zie Sofeer, gojim toevoegen Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 24 feb 2015 01:02 (CET)

• goj gojiem (gojim)

zie Sofeer, Groene Boekje heeft ook gojims, toevoegen Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 24 feb 2015 01:02 (CET)

• handvat handvaten (handvatten)

delicate kwestie, lezer zo goed mogelijk informeren Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 13 feb 2015 01:01 (CET)

• intron intronen (introns)

"-en" is niet-GB, maar wel regelmatig en te vinden in verzorgde publicaties; gangbaarheid markeren Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 13 feb 2015 01:01 (CET)

• kalle kalles (kallen)

is correct, Groene Boekje beschrijft homoniem --MarcoSwart (overleg) 3 feb 2015 22:44 (CET)

• kapitein kapiteinen (kapiteins)

"-en" is verouderd; gangbaarheid aangeven Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 13 feb 2015 16:55 (CET)

• karton kartonnen (kartons)

Van Dale en GB geven alleen -s; in verzorgd taalgebruik is kartonnen in de regel het bijvoeglijke naamwoord, dat om het extra lastig te maken ook zelfstandig gebruikt kan worden (zowel enkelvoud als meervoud); graag een attestatie, anders  Voor verwijderen van de meervoudsvorm --MarcoSwart (overleg) 13 feb 2015 16:55 (CET) Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 1 jan 2016 13:32 (CET)

• katalyse katalysen (katalyses)

"-n" is op zichzelf volgens de regels ANS een mogelijke meervoudsvorm, staat niet in Van Dale of GB, komt in verzorgd Nederlands maar weinig voor; gangbaarheid aangeven Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 13 feb 2015 16:55 (CET)

• kever kevarot (kevers)

is correct, Groene Boekje beschrijft homoniem --MarcoSwart (overleg) 3 feb 2015 22:44 (CET)

• knijpbril knijpbrilletje (knijpbrillen)

verschrijving, corrigeren Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 3 feb 2015 22:44 (CET)

• kof kofs (koffen)

is correct, Groene Boekje beschrijft homoniem --MarcoSwart (overleg) 3 feb 2015 22:44 (CET)

• kok kokken (koks)

is corrrect, Groene Boekje beschrijft homoniem (kokken is meervoud medische term) --MarcoSwart (overleg) 12 feb 2015 03:02 (CET)

• kol kolot (kollen)

is correct, Groene Boekje beschrijft homoniem --MarcoSwart (overleg) 3 feb 2015 22:44 (CET)

• komedie komediën (komedies)

-iën is geen correct meervoud meer; corrigeren Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 12 feb 2015 03:02 (CET)

• laken lakenen (lakens)

-en is verouderd, gangbaarheid markeren Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 12 feb 2015 03:02 (CET)

• landsman landslait (landslieden)

lijkt me correct als deel van project; gangbare betekenis en vorm toevoegen Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 3 feb 2015 22:44 (CET)

• lat lats (latten)

lats is enkelvoud, corrigeren Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 4 feb 2015 13:29 (CET)

• mangel mangelen (mangels)

is corrrect, Groene Boekje beschrijft homoniem (mangelen is meervoud in de zeldzame betekenis "amandel") --MarcoSwart (overleg) 12 feb 2015 03:02 (CET)

• marifoon marifonen (marifoons)

-en is niet-GB, maar volgens Van Dale (-foon) "weinig gebruikt", gangbaarheid aangeven Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 13 feb 2015 16:55 (CET)

• medina medinot (medina's)

is correct, Groene Boekje beschrijft homoniem --MarcoSwart (overleg) 4 feb 2015 13:29 (CET)

• megafoon megafonen (megafoons)

-en is niet-GB, maar volgens Van Dale (-foon) "weinig gebruikt", gangbaarheid aangeven Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 13 feb 2015 16:55 (CET)

• mem mems (memmen)

is correct, Groene Boekje beschrijft homoniem --MarcoSwart (overleg) 4 feb 2015 13:29 (CET)

• menora menorot (menora's)

lijkt me correct als deel van project; gangbaarheid vormen beter aangeven Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 4 feb 2015 13:29 (CET)

• mezoeza mezoezot (mezoeza's)

lijkt me correct als deel van project; gangbaarheid vormen beter aangeven Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 4 feb 2015 13:29 (CET)

• mikwa mikwaot (mikwa's)

lijkt me correct als deel van project; regulier meervoud ook opnemen Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 4 feb 2015 13:29 (CET)

• moheel mohaliem (moheels)

lijkt me correct als deel van project; gangbaarheid vormen beter aangeven Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 4 feb 2015 13:29 (CET)

• neer nerot (neren)

is correct, Groene Boekje beschrijft homoniem --MarcoSwart (overleg) 4 feb 2015 13:29 (CET)

• nes nisiem (nessen)

is correct, Groene Boekje beschrijft homoniem --MarcoSwart (overleg) 4 feb 2015 13:29 (CET)

• oelpan oelpaniem ()

lijkt me correct als deel van project --MarcoSwart (overleg) 4 feb 2015 13:29 (CET)

• paladijn paladijns (paladijnen)

"-s" is verouderd, gangbaarheid markeren Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 14 feb 2015 01:56 (CET)

• parnassijn parnassijns (parnassijnen)

"-s" komt van Sofeer en staat ook in WNT; GB en Van Dale geven alleen -en, toevoegen Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 14 feb 2015 01:56 (CET)

• pat paten (patten)

"paten" is meervoud "paat"; corrigeren Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 14 feb 2015 18:51 (CET)

• plafond plafons (plafonds)

"plafons" staat in GB; is meervoud plafon --MarcoSwart (overleg) 15 feb 2015 02:04 (CET)

• plot plotten (plots)

van de huidige betekenissen van "plot" is "plots" het meervoud; "plotten" is nu veel gangbaarder als werkwoordsvorm, aanpassen Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 15 feb 2015 02:04 (CET)

• regaal regalia (regalen)

in één betekenis van regaal is regalia een meervoudsvorm, precies aangeven Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 15 feb 2015 02:04 (CET)

• regaal regaliën (regalen)

in één betekenis van regaal is regaliën een meervoudsvorm, precies aangeven Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 15 feb 2015 02:04 (CET)

• sabbat sabbats (sabbatten)

lijkt me correct als deel van project; gangbaarheid vormen beter aangeven Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 5 feb 2015 12:43 (CET)

• seder sedariem (seders)

lijkt me correct als deel van project; gangbaarheid vormen beter aangeven Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 5 feb 2015 15:28 (CET)

• sequentie sequentieën (sequenties)

"-en" is verouderde vorm, gangbaarheid aangeven Uitgevoerd

ik heb daarnaast twijfel of het zinvol is een verouderde vorm in de nieuwe spelling aan te bieden: artikel hernoemen naar sequentiën? Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 10 jan 2016 22:42 (CET)

• sjabbat sjabbatot (sjabbatten)

lijkt me correct als deel van project; gangbaarheid vormen beter aangeven Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 5 feb 2015 12:43 (CET)

• sjabbat sjabbats (sjabbatten)

lijkt me correct als deel van project; gangbaarheid vormen beter aangeven Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 5 feb 2015 12:43 (CET)

• sjabbes sjabbosem (sjabbesen)

lijkt me correct als deel van project; gangbaarheid vormen beter aangeven Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 5 feb 2015 12:43 (CET)

• sjabbes sjabboses (sjabbesen)

lijkt me correct als deel van project; gangbaarheid vormen beter aangeven Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 5 feb 2015 12:43 (CET)

• snede snedes (sneden)

snedes valt wel te attesteren, gangbaarheid aangeven Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 5 feb 2015 12:43 (CET)

• som soms (sommen)

homoniem, verduidelijken Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 4 feb 2015 13:29 (CET)

• Talmoed Talmoediem ()

lijkt me correct als deel van project; gangbaarheid vormen beter aangeven Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 6 feb 2015 17:01 (CET)

• targoem targoemiem (targoems)

lijkt me correct als deel van project; gangbaarheid vormen beter aangeven Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 6 feb 2015 17:01 (CET)

• tet tets (tetten)

is correct, Groene Boekje beschrijft homoniem --MarcoSwart (overleg) 6 feb 2015 17:01 (CET)

• toer toeriem (toeren)

is correct, Groene Boekje beschrijft homoniem --MarcoSwart (overleg) 6 feb 2015 17:01 (CET)

• uur uurs (uren)

uurs is geen meervoud, maar genitief, corrigeren Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 6 feb 2015 17:01 (CET)

• vampier vampieren (vampiers)

-en is niet-GB, staat wel in WNT en wordt gebruikt in verzorgde publicaties, gangbaarheid aangeven Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 16 feb 2015 17:35 (CET) Wel in WNT 2015, actualiseren Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 11 jan 2016 00:22 (CET)

• xylofoon xylofonen (xylofoons)

-en is niet-GB, maar volgens Van Dale (-foon) "weinig gebruikt", gangbaarheid aangeven Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 16 feb 2015 17:35 (CET)

• zakschaakspel zakschaakspelen (zakschaakspellen)

-en is niet-GB; zou correct zijn in uiterst theoretische constructies als "Door aparte regels te maken, waren er met één zakschaakspel verschillende zakschaakspelen mogelijk", maar ik vind uitsluitend voorbeelden waarin het niet correct wordt gebruikt (meervoud van een set spelmateriaal); als iemand een attestatie heeft, die toevoegen, anders  Voor verwijderen Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 8 jan 2016 23:23 (CET)

Groet en een fijn weekend,

--Kvdrgeus (overleg) 31 jan 2015 23:27 (CET)

Nog wat aanvullingen van Kvdrgeus, met (re)acties MarcoSwart.

• Assenaar Assenaren (Assenaars)
  

beide vormen correct, wel gangbaarheid markeren (en onderscheid Asse) Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 21 feb 2015 00:05 (CET)

• auto-immuunziekte auto-immuunziektes (auto-immuunziekten)
  

beide vormen correct, wel gangbaarheid markeren Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 21 feb 2015 00:05 (CET) beide vormen in WNT 2015, actualiseren Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 11 jan 2016 00:22 (CET)

• bot bots (botten)
  

"-s" is correct, GB beschrijft homoniem --MarcoSwart (overleg) 21 feb 2015 00:05 (CET)

• cliënte cliëntes (cliënten)
  

"-s" niet in GB, wel in meerdere wdb; gangbaarheid aangeven Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 21 feb 2015 00:05 (CET) "-s" wel in WNT 2015, actualiseren Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 11 jan 2016 00:22 (CET)

• Egyptenaar Egyptenaars (Egyptenaren)
  

beide vormen correct, wel gangbaarheid markeren Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 21 feb 2015 00:05 (CET) beide vormen in WNT 2015, actualiseren Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 11 jan 2016 00:22 (CET)

• fusiegemeente fusiegemeentes (fusiegemeenten)
  

beide vormen correct, volgorde cf GB aangeven Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 21 feb 2015 00:05 (CET)

• gelijkspel gelijkspellen (gelijke spelen)
  

"gelijkspellen" staat niet in GB; meerdere bronnen (ANS, VRT Taalnet) stellen uitdrukkelijk dat het "gelijke spelen" moet zijn. "Gelijkspellen" komt wel heel wat keren in sportverslagen op internet terug, aangezien "spel" juist ook in de betekenis "partij" het meervoud "spellen" heeft, is dat niet vreemd; heeft iemand een solide attestatie? anders voor verwijderen. --MarcoSwart (overleg) 21 feb 2015 00:05 (CET) - staat in GB 2015 Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 1 jan 2016 10:14 (CET)

• hakenkruis hakenkruizen (hakenkruisen)
  

"-zen" niet expliciet in GB, wel bij OnzeTaal, gangbaarheid markeren Uitgevoerd} --MarcoSwart (overleg) 21 feb 2015 00:05 (CET) beide in WNT 2015, actualiseren Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 11 jan 2016 00:22 (CET)

• keukentafel keukentafeltje (keukentafels)
  

"-tje" is uiteraard het verkleinwoord, verbeteren Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 21 feb 2015 00:05 (CET)

• landsman landslui (landslieden)
  

"-lui" niet in GB, wel in WNT, gangbaarheid aangeven Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 21 feb 2015 00:05 (CET) WNT 2015 noemt "-lui" en "-mannen"; actualiseren Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 11 jan 2016 00:22 (CET)

• marktkoopman marktkoopmannen (marktkooplieden)
  

"-mannen" is niet GB, maar wel geattesteerd; "-lui" en "-lieden" toevoegen Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 21 feb 2015 00:05 (CET) "-mannen" in GB2015, actualiseren Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 11 jan 2016 00:22 (CET)

• marktleider marktleidertje (marktleiders)
  

"-tje" is uiteraard het verkleinwoord, verbeteren Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 21 feb 2015 00:05 (CET)

• persfotograaf persfotograven (persfotografen)
  

"-ven" moet zijn "-fen", corrigeren Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 21 feb 2015 00:05 (CET)

De nog ontbrekende Nederlandse meervoudsvormen zijn toegevoegd. Daarmee is deze werklijst af. --MarcoSwart (overleg) 12 jan 2016 22:10 (CET)

Hallo,

Ik heb van 5890 werkwoorden die in het Wikiwoordenboek zijn geregistreerd de vervoegingscategorie vergeleken met een door mij uitgevoerde bepaling.
Er waren natuurlijk de nodige verschillen en ik heb vervolgens naar beste eer en geweten wat wijzigingen doorgevoerd (wie me niet vertrouwt kan een lijst van de veranderde werkwoorden krijgen)
Aan het einde resteren bij mij nog wat vragen en opmerkingen:

kokerellen (ik ken alleen kokkerellen)

• Het WNT kent kokerellen wel als vorm kokkerellen. --MarcoSwart (overleg) 10 feb 2015 19:51 (CET)

afleken ik heb het vdw veranderd van afgeleken in afgeleekt in overeenstemming met het wnt.
aanraden is de verleden tijd raadde aan ook goed naast ried aan ?

• Van Dale vindt van wel. --MarcoSwart (overleg) 10 feb 2015 19:51 (CET)

Waarom is van het werkwoord zeggen en alle samenstellingen hiervan voor vervoegingscategorie alleen 'zwak-d' vastgelegd met voorbijgang aan de onregelmatige verleden tijd zei ?

• Dat lijkt me niet juist. In de verleden tijd is "zei(-den)" gangbaar. --MarcoSwart (overleg) 10 feb 2015 19:51 (CET)
  • Ik heb secundaire assimilaties die tot wat onregelmatigheid aanleiding gegeven hebben, zoals holden -> houden (7), zie(he)n -> zien (5) en zegde -> zeide -> zei (d) buiten beschouwing gelaten bij de klassificering omdat anders de klasse irr onnodig een ratjetoe wordt. Dat zijn namelijk voornamelijk de overblijfselen van de preterito-presentia (vandaar dat ze hij mag, wil, kan etc hebben). Daar kun je natuurlijk andere gedachten over hebben, maar vooral vanuit het oogpunt van iemand die de taal aan het leren is, is het denk ik logischer om te zeggen dat zeggen een zwak-d werkwoord is met wat assimilatie dan te zeggen dat het een onregelmatig werkwoord is. Daar heb je als leerder niet zo veel aan. Jcwf (overleg) 12 feb 2015 08:26 (CET)

Dag Jcwf. Blij weer iets van je te lezen! Is het een idee om voor zeggen en de andere werkwoorden die een geassimileerde variant kennen een subcategorie binnen zwak-d te maken, een beetje naar analogie met -cht bij zwak-t? --MarcoSwart (overleg) 12 feb 2015 20:12 (CET)

aanvragen, doorvragen, ondervragen en rondvragen hebben alleen een sterke verbuiging in tegenstelling tot vragen

• Van Dale geeft bij de 3 laatste woorden ook de zwakke verbuiging, maar niet bij 'aanvragen': "vraagde aan" klinkt in mijn oren ook onbeholpen. --MarcoSwart (overleg) 10 feb 2015 19:51 (CET)

omverwaaien -> waaide omver en woei omver in afwijking van GB

• ~Lijkt me OK: de Taalunie zegt over pierewaaien: "sterk niet mogelijk, wel bij alle andere samenstellingen met waaien" --MarcoSwart (overleg)

Tenslotte ter informatie een tabel van de resterende verschillen:

Groet,

--Kvdrgeus (overleg) 9 feb 2015 23:03 (CET)

De bovenstaande tabel heb ik aangevuld met voorstellen zoals de inhoud van WikiWoordenboek volgens mij zou kunnen zijn (4e kolom), verleden tijd en voltooid deelwoord zijn door een puntkomma (;) gescheiden. Een minder gangbare vorm is (tussen haakjes) gezet. De 5e kolom bevat heel kort enige onderbouwing en (soms) verdere mogelijkheden. Uiteraard zijn andere overwegingen en bronnen welkom.

Bij onovergankelijke werkwoorden die zijn samengesteld uit een zelfstandig naamwoord en een werkwoord waarvan allen de onbepaalde wijs en het tegenwoordig deelwoord gangbaar zijn, zouden we de gebruiker wel kunnen suggereren om in plaats van de verbogen vormen gebruik te maken van zijn en gaan, in combinatie met de onbepaalde wijs:

aan het * zijn: was aan het *; is aan het * geweest
gaan *: ging *; is gaan * 

Dit idee is in de tabel met Sugg.? aangegeven; het leek ook bruikbaar bij hoogspringen

Legenda:

• ANW: Algemeen Nederlands Woordenboek
• GB05: Groene Boekje (Woordenlijst Nederlandse Taal 2005)
• GB15: Groene Boekje (Woordenlijst Nederlandse Taal 2015)
• HN: Van Dale's Hedendaags Nederlands (1984)
• TU: Taaladvies van de Taalunie
• VD1: Dikke van Dale, 1e druk (1872)
• VD: Dikke van Dale, 14e druk (2005)
• VRT: VRT-Taalnet
• WNT: Woordenboek der Nederlandsche Taal

Het bleek handig de tabel sorteerbaar te maken, dus ik heb nu maar compleet in deze vorm hier neergezet.

ww	berekend	aanwezig	voorstel	onderbouwing	status
aanvragen	6 d	6	vroeg aan, (vraagde aan); aangevraagd	VD1, GB05, WNT	aangepast --Kvdrgeus (overleg) 15 feb 2015 18:11 (CET)
aderlaten	mix	onv	(aderliet); heeft adergelaten	"aderliet" niet-GB05; VD, HN, WNT, TU:
baren	d	d irr	baarde; gebaard	GB05, VD; WNT meldt nog: sterk in Middelnederlands	aangepast --Kvdrgeus (overleg) 16 feb 2015 14:10 (CET)
breien	d	1 d	breide (bree); gebreid (gebreeën)	sterk niet-GB05 en regionaal volgens WNT, ANS, TU:	aangepast --Kvdrgeus (overleg) 16 feb 2015 14:21 (CET)
comazuipen	2	onv	alleen onbepaalde wijs	niet-GB05, GB15, ANW	Uitgevoerd--MarcoSwart (overleg) 13 jan 2016 16:08 (CET)
diepvriezen	mix	onv	-; diepgevroren	GB05, VD en TU:
doemdenken	cht	onv	alleen onbepaalde wijs	niet-GB05, VD
doorvragen	6 d	6	vroeg door (vraagde door); doorgevraagd	vraagde door niet-GB05 en niet-WNT; VD, HN en TU:	Uitgevoerd--MarcoSwart (overleg) 27 aug 2018 16:59 (CEST)
dunken	cht	cht t	twee vormen met betekenisverschil: - docht (dunkte); gedocht (gedunkt) -dunkte; gedunkt	VD zwak is niet-GB05, en niet in WNT, maar wel bij VD en TU:; HN geeft nog "dacht" niet-GB05, VD: basketbalterm	aangepast --Kvdrgeus (overleg) 12 feb 2015 19:29 (CET)
geilkenen	d		geilkende; gegeilkend	niet-GB05; VD;	aangepast --MarcoSwart (overleg) 11 feb 2015 20:55 (CET)
gluipen	onv	t	gluipte; gegluipt	verv. niet-GB05; WNT,VD
hoogspringen	onv	3	alleen onbepaalde wijs	niet-GB05, VD	aangepast --Kvdrgeus (overleg) 14 feb 2015 19:43 (CET)
internetbellen	d	onv	internetbelde; geïnternetbeld	niet-GB05, maar vergelijk internetbankieren, ANW
inzweren	2	2 6	zwoor in; ingezworen	GB05, WNT, TU:; VD geeft nog "zwoer in" met een betekenisverschil
kamerfibrilleren	d		alleen onbepaalde wijs	niet-GB05, VD
klagen	d	6 d	klaagde (kloeg); geklaagd	"kloeg" niet-GB05; WNT,ANS, VD, TU:
klieven	d	2 d	kliefde; gekliefd	WNT, VD geven nog Middelnederlands en reigonaal: kloof; gekloven
koningschieten	2	onv	alleen onbepaalde wijs	niet-GB05, VD
kruien	d	2 d	kruide (krooi); gekruid (gekrooien)	sterk niet-GB05 en ook volgens WNT en VD verouderd	aangepast ----Kvdrgeus (overleg) 11 feb 2015 23:19 (CET)
leidekken	t	onv	alleen onbepaalde wijs	niet-GB05, VD
liplezen	onv	5	alleen onbepaalde wijs	GB05, VD; ANS suggereert anders	aangepast --Kvdrgeus (overleg) 14 feb 2015 19:52 (CET)
machtsverheffen	7	onv	alleen onbepaalde wijs	GB05, VD
modelvliegen	2	onv	?	niet-GB05, zelfs niet in ANW
omkringen	mix	d	omkringde; omkringd	niet-GB05, WNT,VD	aangepast --Kvdrgeus (overleg) 12 feb 2015 09:28 (CET)
ontzeggen	mix	d	ontzegde, ontzei; ontzegd	GB05, VD, WNT heeft (nog) geen ontzei'	aangepast --Kvdrgeus (overleg) 12 feb 2015 09:33 (CET)
passen	mix t	t	2 onderscheiden betekenissen - paste; gepast - passte; gepasst	GB05, VD	aangepast --Kvdrgeus (overleg) 12 feb 2015 09:33 (CET)
puntlassen	onv	t	puntlaste; gepuntlast	niet-GB05, VD, ANW
rechtsklikken	t	onv	?	niet-GB05, zelfs niet in ANW
scheepsjagen	6 d	onv	?	niet-GB05 zelfs niet in WNT
sportvissen	onv	t	alleen onbepaalde wijs	GB05, VD
tijgen	2	1 2	toog; getogen	GB05, WNT, VD bij WNT,VD Middelnederlands en regionaal: teeg; getegen in VD 1e druk 1872: tijde; getijd (eig. van tijen)
verhelen	d	d mix	verheelde; verheeld	GB05, VD; bij WNT Middelnederlands: verhal; verholen
verwerpen	3	3 onv	verwierp; verworpen	GB05, VD; bij WNT oude en/of regionale varianten
waarzeggen	d mix	d	waarzegde; gewaarzegd, waargezegd	GB05, WNT, VD, TU:
werken	t	cht t	werkte; gewerkt - (wrochte, gewrocht) - (wrachte, gewracht)	GB05, WNT, VD, ANS niet-GB05, WNT,VD, ANS niet-GB05, WNT
wetgeven	5	onv	onbepaalde wijs en volt. deelw.	teg.deelw. als bnw. in GB05 en GB15; WNT; attestatie mogelijk	Uitgevoerd--MarcoSwart (overleg) 13 jan 2016 16:08 (CET)
wildplassen	onv	t	plaste wild ; wildgeplast	niet-GB05, ANW alleen onbepaalde wijs, wel bij VRT en VD, VD over wildplakken: 'alleen onbepaalde wijs'
wuiven	d	2 d	wuifde (woof); gewuifd (gewoven)	sterk niet-GB05; VD, HN, ANS, WNT, TU:; misschien betekenisverschil	aangepast --Kvdrgeus (overleg) 12 feb 2015 11:17 (CET)
zeezeilen	onv	d	alleen onbepaalde wijs	WNT, GB05, VD	aangepast --Kvdrgeus (overleg) 15 feb 2015 09:55 (CET)
zinnen	3	3 d	3 onderscheiden betekenissen: - zon; gezonnen - zinde;gezind - alleen onbepaalde wijs	VD, HN, WNT, TU: niet-GB05 niet-GB05
zwaardvechten	onv	3	alleen onbepaalde wijs	GB05, WNT, VD	aangepast --79.145.252.116 15 feb 2015 10:02 (CET)
zwartvissen	t	onv	viste zwart; zwartgevist	niet-GB05, VD, HN, ANW
zweten	t	mix t	zweette; gezweet	GB05, WNT (HN,VD geven nog gezweten, dit is volgens VRT (en GB05) geen standaardtaal)

Mij ontbreekt voorlopig de tijd om deze voorstellen snel uit te voeren. Wie ermee aan de slag wil ga zijn gang: de 6e kolom maakt het mogelijk aan te geven dat je met een rij bezig of klaar bent. --MarcoSwart (overleg) 11 feb 2015 20:55 (CET)

Zie w:Lijst van afkortingen in het Nederlands en de bijbehorende discussie hier. De Wikischim (overleg) 15 feb 2015 14:32 (CET)

De lijst is nogal een allegaartje van wisselende kwaliteit. Het zou als werklijst in de WikiWoordenboek:-naamruimte kunnen om na enige controle lemma's van te maken, maar ik zou hem zeker niet geautomatiseerd in lemma's omzetten. --MarcoSwart (overleg) 20 feb 2015 23:54 (CET)

Hallo,
Ik zat even te klooien met de tussen-n in samenstellingen van het woord klasse.
Ik heb niet meer genoeg recent contact gehad met de Nederlandse taalregels om te kunnen beoordelen wat 'goed' en wat 'fout' is volgens de laatste opvattingen.
Ten slotte ben ik gekomen tot onderstaande tabel met de meest gangbare samenstellingen.
(sommigen (eigenlijk allemaal) kunnen met en zonder tussen-n zoals klasseleraar en klassenleraar)
Graag even opgeven als men hierin iets vreemds ontdekt.
(Ik heb al wel begrepen dat klasse-oudste tegenwoordig wordt geschreven als klassenoudste).
En wat is klassevol in godsnaam voor iets? (ik neem aan vol van klasse)

Groet,

--Kvdrgeus (overleg) 6 mrt 2015 14:01 (CET)

In het kort: de schrijfwijze zonder tussen-n is toegestaan volgens de witte spelling. Dat dient dan denk ik ook geannoteerd te worden. De Wikischim (overleg) 6 mrt 2015 15:44 (CET)

Een parallel voorbeeld is pannekoek. Op de pagina staat nu dat dit een verouderde schrijfwijze is, maar dat is strikt genomen onjuist. Volgens de witte spelling is pannekoek nog steeds toegestaan. Beter/nauwkeuriger is het daarom om te melden dat dit vóór 1996 ook volgens de TU de officiële spelling was. Kan het sjabloon hierop worden aangepast? De Wikischim (overleg) 6 mrt 2015 15:48 (CET)

Het lijkt me goed om het sjabloon te preciseren. "Oude spelling van het Nederlands van voor 1996" zou dan kunnen worden: "Officiële spelling van het Nederlands tot 1996". Het lijkt me een fundamentele wijziging van WikiWoordenboekbeleid om ook woorden in een andere spelling dan de officiële te gaan weergeven en daar zou ik niet voor zijn. Het lijkt me ook verkeerd om in lijsten mensen naar een niet-officiële schrijfwijze te verwijzen.

Daarmee vereist de gestelde vraag ook een wat uitvoeriger antwoord. Om te beginnen: woorden als "klasseloos" en "klassevol" zijn geen samenstellingen, maar afleidingen van "klasse"; daar is een tussen -n- niet aan de orde. De veronderstelde betekenis is overigens juist.

Het woord "klas"/"klasse" met het meervoud "klassen" krijgt in samenstellingen altijd een tussen -n-. Het woord "klasse" (van goede kwaliteit) heeft echter geen meervoud en . De Dikke Van Dale 14e druk geeft daarom zowel "klassenwerk": klassikaal verricht werk en "klassewerk" werk van uitzonderlijke kwaliteit. In theorie zijn zo veel dubbele schrijfwijzen mogelijk, met een betekenisverschil. Het is voor het woordenboek nuttig om ons te beperkten tot vormen die ook echt in die betekenis voorkomen. Dan lijken mij in bovenstaande lijst maar één aanpassing nodig:

• klassegerecht moet zijn klassengerecht (net als klassenjustitie)

toegevoegd kan worden

• klassenwerk

Maar als we in de culinaire sfeer een verrukkelijk klassegerecht kunnen attesteren, kunnen we die schrijfwijzen ook opnemen. Voor het lemma klasseleraar heb ik een echte attestatie gevonden en verwerkt. Daarnaast is het misschien ook nog wel aardig de deels vooral in België gangbare vormen zonder verbindingsklank te vermelden:

• klasagenda
• klasavond
• klasbak de enige in dit rijtje waar klas "van goede kwaliteit" betekent
• klasboek
• klasdagboek
• klasgenoot
• klasleraar
• klaslokaal
• klasonderwijzer
• klasoudste
• klastitularis
• klasverband
• klasvertegenwoordiger

--MarcoSwart (overleg) 7 mrt 2015 17:13 (CET)

Het lijkt me een fundamentele wijziging van WikiWoordenboekbeleid om ook woorden in een andere spelling dan de officiële te gaan weergeven en daar zou ik niet voor zijn; pardon, maar dit gebeurt toch allang? Er zijn immers pagina's als pannekoek. En de witte spelling is gewoon een niet-officiële alternatieve spelling die wel in bijv. diverse landelijke kranten wordt aangehouden. Wat is het probleem nu eigenlijk? 21 mrt 2015 09:28 (CET)

Je voorbeeld wijkt niet af van het beleid, omdat 'pannekoek' ooit officiële spelling is geweest. Dat gaat voor meer delen van de "witte spelling" op en in die gevallen kunnen die schrijfwijzen om die reden worden opgenomen. In de geschiedenis van de Nederlandse taal zijn er meerdere malen doorwrochte alternatieven voor de officiële spelling voorgesteld en toegepast, die niet of maar ten dele officieel zijn geworden. Je zou ook een WikiCorpus kunnen maken, met alle vormen die worden (of ooit zijn) gebruikt. Voor taalkundigen is dat zeker boeiend, maar als naslagwerk niet erg handig en vreselijk arbeidsintensief als je het goed wil doen. De meeste gebruikers van WikiWoordenboek willen weten wat (ooit) officieel de standaard is (geweest), daarom is het verstandig onze inspanning daarop te richten. Dat laat verder onverlet dat iedereen vrij is om persoonlijk een andere spelling te volgen. --MarcoSwart (overleg) 11 apr 2015 00:17 (CEST)

Hallo,

Ik wou even weten hoe jullie denken over het woord usb. Gaan we dit met kleine letters schrijven net als gsm omdat dit zo ingeburgerd is of houden we het op USB? Er is al eens het woord USB-stick ingevoerd... (dit zou dan usb-stick moeten worden)

Groet,

--Kvdrgeus (overleg) 15 apr 2015 10:43 (CEST)

Er valt in feite helemaal niets te kiezen. Indien beide schrijfwijzen gangbaar zijn (maar vooralsnog geeft Van Dale alleen de schrijfwijze met hoofdletters), dient het Wikiwoordenboek ze gewoon allebei te vermelden. Mvg, De Wikischim (overleg) 15 apr 2015 11:18 (CEST)

De nieuwe Woordenlijst Nederlandse Taal (2015) doet een vrij duidelijke uitspraak over deze kwestie: spelling met hoofdletters, maar schrijfwijze met kleine letters is verdedigbaar. De nieuwe Van Dale die nog vele jaren mee moet gaat uit van kleine letters. Ik heb de bestaande lemma's zoveel mogelijk aangepast aan de Woordenlijst. Dat betekent dat er voor elk USB-lemma een lemma met usb- is dat daarheen verwijst (en andersom), met referentie naar de passage in de Woordenlijst. Verder heb ik nieuwe lemma's gemaakt zodat nu alle woorden uit de Woordenlijst die met USB beginnen ook bij ons te vinden zijn. Er zijn nog enkele woord(vorm)en die redelijk te attesteren zijn en nog tientallen die vooral in technische en commerciële teksten voorkomen. De eerste categorie zal ik nog toevoegen (rode links), dat zou ons al het uitvoerigste online naslagwerk voor woorden met USB/usb maken. Aan de tweede categorie ga ik niet beginnen. --MarcoSwart (overleg) 7 jan 2016 17:57 (CET)

Uitgevoerd --MarcoSwart (overleg) 8 jan 2016 23:17 (CET)

Hallo,

Ik heb gisteren bij wijze van proef bij het Nederlandse woord room (vet van melk) ook als 'Nederlands' de Engelse betekenis van kamer geplaatst. Wat mij betreft zijn de afgeleide woorden

• roomservice

bijna net zo Nederlands als Engels. Dit geldt vooral voor roomservice.

Groet, --Kvdrgeus (overleg) 15 apr 2015 10:48 (CEST)

Hoi,

deze woorden staan ja ook onder de Engelse kop. Onder de Nederlandse kop moeten Nederlands woorden in de tabel staan.-- Cadfaell (overleg) 15 apr 2015 12:10 (CEST)

Het is mogelijk dat meerdere samenstellingen met een woord uit een vreemde taal worden ontleend, zonder dat dat woord zelf daarmee een Nederlands woord wordt. Zo komen we in woorden als alcohol, algebra en algoritme het Arabisch lidwoord al tegen, maar dat is daarmee nog geen (betekenis van een) Nederlands woord geworden. En brainbox, braindrain en brainstorm staan in het Groene Boekje, maar brain zelf niet. Logisch, want het Nederlandse woord is brein. Als "room" op zichzelf in Nederlandse zinnen niet met de betekenis "kamer" of "ruimte" wordt gebruikt, bestaat het woord in die betekenis gewoon niet. Ik zal eens zien of er voorbeelden van zijn. --MarcoSwart (overleg) 17 apr 2015 02:28 (CEST)

Het lukt mij niet om "room" zelfstandig in de ruime betekenis van "kamer, ruimte" te attesteren. Het komt in een meer gespecialiseerde context wel voor als verkorte vorm van chatroom, maar verder dan dat kom ik niet. Juist in meer gespecialiseerde omgevingen kom je wel vaker gebruik van Engelse woorden in een specifieke betekenis tegen. Volgens mij kunnen we dan beter met opnemen van het Engelse woord volstaan. Mijn idee zou zijn om de benadering van Cadfaell te volgen. --MarcoSwart (overleg) 17 apr 2015 19:01 (CEST)

Hallo,

Ik vraag me even af of 'ultra' in onderstaande woorden nu wel of geen voorvoegsel is. Ik neig tot het definiëren van ultra- als voorvoegsel.

Groet,

--Kvdrgeus (overleg) 23 apr 2015 13:45 (CEST)

Zoals de lijst laat zien wordt ultra- ook gebruikt om afleidingen van gewone Nederlandse woorden te maken. Daarmee is het inderdaad een Nederlands voorvoegsel. --MarcoSwart (overleg) 23 apr 2015 16:23 (CEST)

Ik wil graag even de aandacht hierop vestigen: w:Wikipedia:Categoriecafé#Toponiemen: categorisatie en betiteling. Het valt me op dat er anderzijds hier nog geen ondercategorie is voor suffixen die zijn afgeleid van toponiemen. Lijkt me wel gewenst, terwijl Wikipedia dus wel zo'n ondercategorie heeft, terwijl die daar net eerder ongewenst dan gewenst is. De Wikischim (overleg) 18 nov 2015 18:33 (CET)

Mijn indruk is dat het eigenlijk meer gaat om achtervoegsels die gebruikt worden voor het vormen van toponiemen. Omdat wij wél een woordenboek zijn, is het goed om achtervoegsels niet te verwarren met het rechterdeel van samenstellingen. Die laatste groep kan gewoon op de pagina van het betreffende woord worden opgesomd. Ik wil het lijstje dat je noemt daar wel op nagaan. Of er echt een ondercategorie voor moet komen, weet ik niet. Zouden we niet de bestaande contextlabels kunnen gebruiken? --MarcoSwart (overleg) 19 nov 2015 10:27 (CET)

Categorie:Toponiem als achtervoegsel (of zoiets) zou een ondercategorie kunnen worden van Categorie:Achtervoegsel. Zijn achtervoegsels verder al gecategoriseerd naar de taal van herkomst? Dat lijkt me ook niet onbelangrijk, aangezien veel Nederlandse achtervoegsels uit het Grieks of Latijn komen (Categorie:Achtervoegsel uit het Latijn, Categorie:Achtervoegsel uit het Grieks, ...). De Wikischim (overleg) 23 nov 2015 21:35 (CET)

Sommige rechterdelen van toponiemen als -daal of -dorp zijn geen achtervoegsel maar deel van woordsamenstellingen. -- Cadfaell (overleg) 23 nov 2015 21:58 (CET)

Na wat verkenning ben ik het helemaal eens met Cadfaell, sterker nog, vrijwel het hele lijstje op Wikipedia bestaat niet uit achtervoegsels, maar uit zelfstandige naamwoorden die in samengestelde toponiemen worden gebruikt. Deze woorden zijn zelf niet altijd toponiemen. Maar meerdere van deze "achtervoegsels" vormen ook in afgeleide vorm of als eerste deel van een samenstelling ("voorvoegsel") toponiemen. Als er iets met categorieën zou moeten gebeuren, dan zou ik een categorie "Deel van Nederlandse toponiemen" voorstellen voor woorden die voorkomen in minstens 4 toponiemen die niet van elkaar zijn afgeleid. Het lijstje in Wikipedia is overigens maar heel bescheiden en daardoor vrij willekeurig. Een meer serieuze werkwijze zou kunnen zijn:

a. het meer volledig maken van de Nederlandstalige toponiemen; de categorie Aardrijkskunde van Nederland in het Nederlands bevat nu 191 namen, waaronder nog heel wat waternamen, maar er zijn in het Nederlands al zeker 6000 plaatsnamen;

b. deze namen voor zover er bronnen zijn, voorzien van een etymologie;

c. aan de hand van deze etymologie de categorie vullen.

Het lijkt me een mooi project, maar ik kom er voorlopig niet aan toe.

Als we de toevoegsels verder van subcategorieën willen voorzien, zou ik het simpel op inheems/uitheems houden: het valt niet altijd uit te maken of een bepaald voorvoegsel in alle gevallen aan dezelfde taal is ontleend. Voor de voorvoegsels ben ik dit wel aan het verkennen. Voor de achtervoegsels leek het me handig eerst een ander klusje, de retrograad van het Nederlands, tot een bruikbaar einde te brengen. Met een retrograad is het veel gemakkelijker om achtervoegsels en rechterdelen van samenstellingen in kaart te brengen. --MarcoSwart (overleg) 23 nov 2015 23:22 (CET)

Naar aanleiding van deze discussie onderstaande bewerkte versie van deze lijst.

GB is een link naar de Woordenlijst (Groene Boekje) en x als het woord daar niet in staat.

Onder actie zijn mogelijke codes:

• OK: de huidige afbreking is correct, soms uitgevoerd als link naar vergelijkbaar woord in GB
• OK hom: de huidige afbreking is correct, het gaat om 2 homoniemen die beide zijn vermeld
• A Uitgevoerd: huidige afbreking aangepast aan suggestie

... en als "werk in uitvoering" (inventarisatie wijziging bij afbreken)

• nvt: niet van toepassing: ander type vraag, niet meenemen in deze werklijst
• y: uitspraakafhankelijk
• -a: a vervalt
• -e: e vervalt
• -ë: trema vervalt
• -ï: trema vervalt
• -ö: trema vervalt

De onderstaande inventarisatie is afgerond. De woorden waarvan de afbreking afhangt van de uitspraak zullen eerst van aanvullende informatie worden voorzien en daarna de woorden waarvan de spelling wijzigt bij afbreken. Dit geldt voor meer woorden dan hieronder zijn bekeken; het is de bedoeling hiervoor nieuwe werklijsten aan te leggen.

woord in WikiW	GB	afbreking WikiW	anders bepaalde afbreking	actie
-lyse	x	ly·se	·ly·se	nvt
aardbeihemangiomen	x	aard·bei·he·man·gi·o·men	aard·bei·he·man·gio·men	OK
aardbeihemangioompjes	x	aard·bei·he·man·gi·oom·pjes	aard·bei·he·man·gioom·pjes	OK
abaxiaal	x	aba·xi·aal	abaxi·aal	A Uitgevoerd
adoptie-embryo's	GB	adop·tie·em·bryo's	adop·tie·em·bry·o's	A Uitgevoerd
aliens	GB	aliens	ali·ens	A Uitgevoerd
aloëetjes	GB	aloëe·tjes	aloë·tjes	A Uitgevoerd
althoboïstje	x	alt·ho·bo·ïst·je	alt·ho·bo·istje, alt·ho·boïst·je	-ï
ambiëren	GB	am·bi·ë·ren	am·bi·eren, am·bië·ren	-ë
anafylaxie	GB	ana·fy·la·xie	ana·fy·laxie	A Uitgevoerd
androïden	GB	an·dro·iden	an·dro·i·den	-ï
androïden	GB	an·droï·den	an·dro·i·den	-ï
androïdes	x	an·dro·ides	an·dro·i·des	-ï
androïdes	x	an·droï·des	an·dro·i·des	-ï
annuïteitenhypotheekje	x	an·nuï·tei·ten·hy·po·theek·je	an·nu·itei·ten·hy·po·theek·je, an·nuï·tei·ten·hy·po·theekje	-ï
anosmie	x	an·os·mie	anos·mie	A Uitgevoerd
antibiose	x	an·ti·bio·se	an·ti·bi·o·se	OK
antibiotica	GB	an·ti·bio·ti·ca	an·ti·bi·o·ti·ca	OK
antibioticum	GB	an·ti·bio·ti·cum	an·ti·bi·o·ti·cum	OK
antimicrobiële	GB	an·ti·mi·cro·bi·e·le	an·ti·mi·cro·bi·ele	-ë
archaïcum	GB	ar·cha·ïcum	ar·cha·icum, ar·chaï·cum	-ï
asfyxiëren	x	asfyxi·eren	as·fyxi·e·ren	-ë
asfyxiëren	x	as·fyxië·ren	as·fyxi·e·ren	-ë
asfyxiërend	x	as·fyxi·erend	as·fyxi·e·rend	-ë
asfyxiërend	x	as·fyxië·rend	as·fyxi·e·rend	-ë
azoïcum	x	azo·icum	azo·i·cum	-ï
azoïcum	x	azoï·cum	azo·i·cum	-ï
azoöspermie	x	a·zoö·sper·mie	azo·o·sper·mie azoö·sper·mie	A Uitgevoerd
backend	GB	bac·kend	back·end	OK (ww)
bacteriëmie	GB	bac·te·rië·mie	bac·te·ri·e·mie	-ë
Balearen	x	Ba·le·a·ren	Ba·le·aren	OK
balkanker	GB	bal·kan·ker	balk·an·ker	OK hom.
batste	x	bats·te	bat·ste	OK
batsten	x	bats·ten	bat·sten	OK
beheerster	GB	be·heer·ster	be·heers·ter	OK hom.
bridgetafels	GB	brid·ge·ta·fels	bridge·ta·fels	A Uitgevoerd
cardiomyopathie	x	car·dio·my·o·pa·thie	car·dio·myo·pa·thie	A Uitgevoerd
cariës	GB	ca·riës	ca·ri·es	-ë
clearance	GB	clea·ran·ce	clea·rance	A Uitgevoerd
conchoïden	GB	con·cho·iden	con·cho·i·den	-ï
conchoïden	GB	con·choï·den	con·cho·i·den	-ï
contraveniërend	GB	con·tra·ve·ni·erend	con·tra·ve·ni·e·rend	-ë
contraveniërend	GB	con·tra·ve·nië·rend	con·tra·ve·ni·e·rend	-ë
cryomerend	GB	cry·o·me·rend	cryo·me·rend	OK
chocolaatje	GB	cho·co·la(a)·t	cho·co·la·tje	A Uitgevoerd
daciet	x	da·ciet	da·ciet	A Uitgevoerd
desoriënteerden	GB	des·oriën·teer·den	des·ori·en·teer·den	-ë
desoriënterend	GB	des·oriën·te·rend	des·ori·en·te·rend	-ë
diamagnetisch	x	di·a·mag·ne·tisch	dia·mag·ne·tisch	OK
dope	GB	do·pe	dope	OK hom
dorste	GB	dor·ste	dors·te	OK hom
duotone	GB	duo·to·ne	duo·tone	OK hom
eclips	GB	eclips	eclips	A Uitgevoerd
eozoïcum	GB	eo·zo·icum	eo·zo·i·cum	-ï
eozoïcum	GB	eo·zoï·cum	eo·zo·i·cum	-ï
fanerozoïcum	GB	fa·ne·ro·zo·icum	fa·ne·ro·zo·i·cum	-ï
fanerozoïcum	GB	fa·ne·ro·zoï·cum	fa·ne·ro·zo·i·cum	-ï
felsisch	x	fel·sisch	fel·sisch	A Uitgevoerd
felste	GB	fel·ste	fels·te	OK hom
fetisje	GB	fe·tisje	fe·ti·sje	OK
fetisjes	GB	fe·tisjes	fe·ti·sjes	OK
fluoxetine	x	fluo·xe·ti·ne	flu·oxe·ti·ne	A Uitgevoerd
geëigend	GB	geëi·gend	ge·ei·gend	-ë
geëlektrocuteerd	GB	geëlek·tro·cu·teerd	ge·elek·tro·cu·teerd	-ë
geïdentificeerd	GB	geïden·ti·fi·ceerd	ge·iden·ti·fi·ceerd	-ï
geïndexeerd	GB	geïn·dexeerd	ge·in·dexeerd	-ï
geïntervenieerd	GB	geïn·ter·ve·ni·eerd	ge·in·ter·ve·ni·eerd	-ï
hemangiomen	x	he·man·gi·o·men	he·man·gio·men	OK
hoboïst	GB	ho·boïst	ho·bo·ist	-ï
hygiënischere	GB	hy·gi·eni·sche·re	hy·gië·ni·sche·re	-ë
icosaëder	GB	ico·sa·eder	ico·sa·e·der	-ë
icosaëder	GB	ico·saë·der	ico·sa·e·der	-ë
ichtyofage	x	ich·tyo·fa·ge	ich·ty·o·fa·ge	OK
ichtyosis	x	ich·ty·o·sis	ich·tyo·sis	A Uitgevoerd
Indonesiërs	GB	In·do·ne·siërs	In·do·ne·si·ers	-ë
inelatieven	x	in·ela·tie·ven	in·e·la·tie·ven	OK
infusoriën	GB	in·fu·so·riën	in·fu·so·ri·en	-ë
inoliën	GB	in·oliën	in·oliën	-ë
judoën	GB	ju·doën	ju·do·en	-ë
Kaap Agulhas	x	Kaap Agul·has	Kaap A·gul·has	OK
kadetjes	GB	ka·de·tjes	ka·det·jes	OK hom
kousjer	x	kou·sjer	kous·jer	OK
loyaalste	GB	loy·aal·ste	lo·yaal·ste	A Uitgevoerd
maatjes	GB	ma·tjes	maat·jes	OK hom
mafisch	x	ma·fisch	ma·fisch	A Uitgevoerd
matste	GB	mat·ste	mats·te	OK hom
maïsbrood	GB	maïs·brood	ma·is·brood	-ï
maïsgeel	x	maïs·geel	ma·is·geel	-ï
meat	x	me·at	meat	OK hom
mediërend	GB	me·dië·rend	me·di·e·rend	-ë
meteoroïden	GB	me·te·o·roï·den	me·te·o·ro·i·den	-ï
metrorragie	x	met·ror·ra·gie	me·tror·ra·gie	A Uitgevoerd
microbiële	GB	mi·cro·bi·e·le	mi·cro·bi·ele, mi·cro·bië·le	-ë
mondhygiëne	GB	mond·hy·gi·e·ne	mond·hy·gi·ene, mond·hy·gië·ne	-ë
neozoïcum	GB	neo·zo·icum	neo·zo·i·cum	-ï
neozoïcum	GB	neo·zoï·cum	neo·zo·i·cum	-ï
niesje	x	nie·sje	nies·je	OK hom
niobium	x	nio·bi·um	ni·o·bi·um	A Uitgevoerd
niobiumatoom	x	nio·bi·um·atoom	ni·o·bi·um·atoom	A Uitgevoerd
niëllo	GB	niël·lo	ni·el·lo	-ë
Oekraïner	GB	Oe·kra·i·ner	Oe·kra·iner	-ï
Oekraïner	GB	Oe·kraï·ner	Oe·kra·iner	-ï
oetste	x	oets·te	oet·ste	OK
ongeëvenaard	GB	on·geëve·naard	on·ge·eve·naard	-ë
palletje	GB	pal·let·je	pal·le·tje	OK hom
panentheïsme	GB	pan·en·the·is·me	pa·nen·the·is·me	-ï
paraboloïde	GB	pa·ra·bo·lo·ide	pa·ra·bo·lo·i·de	-ï
paraboloïde	GB	pa·ra·bo·loï·de	pa·ra·bo·lo·i·de	-ï
peetje	GB	peet·je	pee·tje	OK hom
piëdestals	GB	pi·e·de·stals	pi·ede·stals	-ë
piëdestals	GB	pië·de·stals	pi·ede·stals	-ë
piëdestallen	GB	pi·e·de·stal·len	pië·de·stal·len	-ë
piëteitsvol	GB	pi·e·teits·vol	pi·eteits·vol, pië·teits·vol	-ë
piëteitsvolle	GB	pi·e·teits·vol·le	pi·eteits·vol·le, pië·teits·vol·le	-ë
pootje	GB	po·tje	poot·je	OK hom
pootjes	GB	po·tjes	poot·jes	OK hom
postelatieven	x	post·ela·tie·ven	pos·te·la·tie·ven	OK
postessieven	GB	post·es·sie·ven	pos·tes·sie·ven	OK
poëzie	GB	po·e·zie	po·ezie, poë·zie	-ë
praseodymium	GB	pra·seo·dy·mi·um	pra·se·o·dy·mi·um	A Uitgevoerd
praseodymiumatoom	GB	pra·seo·dy·mi·um·atoom	pra·se·o·dy·mi·um·atoom	A Uitgevoerd
privilegiëren	GB	pri·vi·le·gi·e·ren	pri·vi·le·gi·eren, pri·vi·le·gië·ren	-ë
propionaat	x	pro·pi·on·aat	pro·pi·o·naat	A Uitgevoerd
prostitueetje	GB	pros·ti·tu·é·tje	pros·ti·tu·ee·tje, pros·ti·tu·é·tje	A Uitgevoerd
proteasen	GB	pro·te·a·sen	pro·tea·sen	OK
prozaïsch	GB	pro·zaïsch	pro·za·isch	-ï
pyelitis	x	pye·li·tis	py·e·li·tis	A Uitgevoerd
pyodermie	x	pyo·der·mie	py·o·der·mie	A Uitgevoerd
quiëtisten	GB	qui·etis·ten	quië·tis·ten	-ë
quote	GB	quote	quo·te	OK hom
raatjes	GB	raat·jes	ra·tjes	OK hom
racemaat	GB	ra·ce·maat	race·maat	OK hom
roekoeën	GB	roe·koeën	roe·koe·en	-ë
roosje	GB	roo·sje	roos·je	OK hom
roosjes	GB	roo·sjes	roos·jes	OK hom
royaler	GB	roy·a·ler	roy·al·er, ro·ya·ler	A Uitgevoerd
ruziën	GB	ru·ziën	ru·zi·en	-ë
schorste	GB	schor·ste	schors·te	OK hom
selandien	x	se·lan·dien	se·lan·dien	A Uitgevoerd
shampooën	GB	sham·pooën	sham·poo·en	-ë
Sierra Leoons	GB	Si·er·ra Le·oons	Sier·ra Le·oons	A Uitgevoerd
Sierra Leoonse	GB	Si·er·ra Le·oon·se	Sier·ra Le·oon·se	A Uitgevoerd
sliertje	GB	sliert·je	slier·tje	OK hom
sociëteit	GB	so·ci·e·teit	so·ci·eteit, so·cië·teit	-ë
sociëteiten	GB	so·ci·e·tei·ten	so·ci·etei·ten, so·cië·tei·ten	-ë
steroïde	GB	ste·ro·i·de	ste·ro·ide, ste·roï·de	-ï
steroïden	GB	ste·ro·i·den	ste·ro·iden, ste·roï·den	-ï
stollingsgesteente	GB	stol·lings·ge·steen·te	stol·lings·ge·steen·te	A Uitgevoerd
subessieven	x	sub·es·sie·ven	su·bes·sie·ven	OK
subsidiërend	GB	sub·si·di·e·rend	sub·si·di·erend	-ë
symbiose	GB	sym·bio·se	sym·bi·o·se	OK
Tadzjieks	GB	Ta·dzjieks	Tad·zjieks	OK
tatoeëren	GB	ta·toe·e·ren	ta·toe·eren, ta·toeë·ren	-ë
tatoeëringen	GB	ta·toe·e·rin·gen	ta·toe·erin·gen	-ë
tatoeëringen	GB	ta·toeë·rin·gen	ta·toe·erin·gen	-ë
taxi	GB	taxi·	taxi	A Uitgevoerd
tekstlinguïstiek	GB	tekst·lin·guïs·tiek	tekst·lin·gu·is·tiek	-ï
tetraëder	GB	te·tra·ëder	te·tra·eder, te·traë·der	-ë
trait-d'unionnetje	GB	trait·d'u·ni·on·ne·tje	trait·d'uni·on·ne·tje	OK
trait-d'unionnetjes	GB	trait·d'u·ni·on·ne·tjes	trait·d'uni·on·ne·tjes	OK
Tunesiër	GB	Tu·ne·si·er	Tu·ne·siër	-ë
tweeënhalf	GB	tweeën·half	twee·en·half	-ë
variéteetje	GB	va·ri·é·té·tje	va·ri·été·tje	OK
verifiërend	GB	ve·ri·fi·e·rend	ve·ri·fië·rend	-ë
versifiërend	GB	ver·si·fië·rend	ver·si·fi·e·rend	-ë
virtual reality	GB	vir·tual re·a·li·ty	vir·tu·al re·a·li·ty	A Uitgevoerd
weetje	GB	wee·tje	weet·je	OK hom
zirkoon	GB	zir·koon	zir·koon	A Uitgevoerd

Er begint enige lijn te komen in de opvattingen van taalkundigen over de indelingen van afkortingen in ruime zin. Zowel de Algemene Nederlandse Spraakkunst, het Groene Boekje en Van Dale (zowel de Dikke 15e druk als de praktijkgids Afkortingen) komen uit op een indeling met vijf hoofdtypen:

1. symbolen
2. afkortingen in strikte zin
3. initiaalwoorden
4. letterwoorden
5. verkortingen

In principe hebben we de labels om deze indeling te kunnen gebruiken, maar in de praktijk heersen er bij ons drie soorten verwarring:

a. Het woord 'afkorting' kan in ruime zin ook het geheel van de 5 voorgaande typen aanduiden. Dat leidt ertoe dat we erg vaak 2 labels gebruiken en er geen categorie is waar je de afkortingen in strikte zin kan terugvinden.

b. Op onze lemma's letterwoord en initiaalwoord geven we naast de nu gangbare definitie ook enkele andere (oudere), die min of meer tegengesteld zijn. Terwijl mijn Van Dale 'letterwoord' en 'initiaalwoord' antoniemen noemt, noemen wij ze op het eerstgenoemde lemma zelfs synoniem, terwijl dat eigenlijk verouderde informatie is.

c. Soms behandelen wij afkortingen als een woordsoort op zichzelf. Maar elke Nederlandse afkorting is ook als een van de andere woordsoort te beschrijven. In feite zeggen de voorgaande typen vooral iets over de herkomst van een woord en niet over de betekenis of de gebruiksmogelijkheden (woordsoort). Deze labels kunnen daarom beter onder {{-etym-}} worden gezet.

Omdat ik een wat groter aantal afkortingen in strikte zin wil gaan aanmaken, leek het me praktisch om eerst duidelijkheid te krijgen over het bovenstaande. Mijn idee zou zijn om de nu vrij algemeen gangbare indeling aan te houden en daar op geëigende plekken categorieën, de WikiWoordenboeknaamruimte, sjabloonbeschrijvingen en de lemma's consistente informatie over aan te bieden. Het is nu gelukkig nog een redelijk overzichtelijk klusje om de labels op de bestaande afkortingen in ruime zin daaraan aan te passen. Ik wacht deze maand eerst de reacties op voorgaande gedachte, voordat ik eventueel verder ga. --MarcoSwart (overleg) 2 nov 2016 01:03 (CET)

Alles wat geen gewoon woord is is lastig dus ik zou heel blij zijn als je eens stevig de wereld van de afkortingen aanpakt, niet alleen wat we al hebben maar ook wat we nog niet hebben en ik heb er alle vertrouwen in dat deze lastige klus bij jou in goede handen is. Marcel coenders (overleg) 2 nov 2016 15:40 (CET)

Hallo,

De Romeinse cijfers (zoals bijv. DXXXVIII) bevatten nu in het Nederlands geen enkel woordtypeaanduiding.
Is het ook de bedoeling dat de woordsoort ongedefinieerd blijft of is hier sprake van een symbool zoals Marco Swart laatst ter sprake bracht?

Groet,

--Kvdrgeus (overleg) 7 nov 2016 10:08 (CET)

Zowel Arabische als Romeinse cijfers worden in een groot aantal talen op dezelfde manier gebruikt, maar per taal uitgesproken als een woord in die taal. In dat opzicht kunnen ze als universele symbolen worden behandeld. Dat zou voorkomen dat we op dit soort pagina's op den duur honderden lemma's met dezelfde betekenis staan. Bovendien hebben we dan geen categorieën met 'woorden' waar lange rijen getallen in staan. Ik zie wel twee dingen om rekening mee te houden.

1. Op dit moment hebben we van veel meer getallen de uitspraak in het Nederlands dan een lemma van het bijbehorende hoofdtelwoord. Er bestaat niet zoiets als een universele uitspraak dus de uitspraak hoort strikt genomen bij het hoofdtelwoord in het Nederlands. Ik ben al wat aan het verkennen geweest om onze verzameling daarvan aan te vullen en dan meteen ook de uitspraak volgens IPA en wat taalkundige kenmerken mee te nemen. Mijn praktische voorstel zou zijn om in ieder geval die klus eerst uit te voeren voordat we de cijferlemma's aanpassen.
2. Het Nederlands kent wel woorden die afgeleid zijn van cijfers: 5 eurobiljet of A5. In mijn ogen is het geen probleem om in een taal woorden te beschrijven als afgeleid van een universeel symbool: we doen dat volgens mij al bij €5-biljet, want € lijkt me ook een universeel symbool. Volgens deze benadering zou NaCl een universeel symbool worden met als beschrijving een verwijzing naar natriumchloride met op dat lemma dan de uitspraak, het synoniem keukenzout en als Engelse vertaling sodium chloride.

Is dit een aanvaardbare benadering? --MarcoSwart (overleg) 7 nov 2016 19:50 (CET)

tijdens het invoeren van de romeinsecijfers heb ik me laten leiden door de lemma's van de arabische cijfers. Onder de taal 'universeel' heb ik hoofdtelwoord gezet onder het kopje 'Nederlands' alleen maar de uitspraak want dat is het enige dat afwijkend is van het Universele dat nu eenmaal universeel is. Ik ben wat betreft de romeinse cijfers gegaan tot 2100 omdat de romeinse cijfers vooral als jaartal worden gebruikt. Ik heb de romeinsecijfers ook als jaartal uitgesproken dus bijvoorbeeld negentien vijftig. Bij de arabische cijfers heb ik de getalsuitspraak gevolgd dus negentienhonderdvijftig. Ik kwam ertoe om de cijfers in te voeren omdat als ik de rode-links van artikelen bekeek ik altijd ook rode cijfers tegenkwam. Tja en dus ook met de arabischecijfers heb ik de grens maar gezet op 2100 dan zijn echt de meeste rode-links wel uit de teksten verdwenen. Overigens dit heb ik wel eens besproken met mijn buurman. Die vond dat ik minimaal tot 64000 moest gaan voor iedere bewoner van Almelo maar liever nog tot 13.7 miljard de leeftijd van het heelal in jaren ;).Marcel coenders (overleg) 7 nov 2016 21:13 (CET)

Bij het verkennend werk voor deze kwestie loop ik ook aan tegen het probleem dat we {{=Universeel=}} wel in plaats van een taalnaam gebruiken, maar er geen corresponderende drielettercode is om in sjablonen bij dit soort woorden te gebruiken. Omdat universele symbolen op heel verschillende terreinen voorkomen, lijkt het me handig als we bijvoorbeeld wel contextlabels en categorieën kunnen gebruiken. Mijn voorstel zou zijn om voor dit doel een specifieke drielettercode {{qtu}} in het leven te roepen: dat valt in een bereik dat binnen ISO 639 wordt vrijgehouden voor gebruikergedefinieerde codes en zal dus niet botsen met toekomstige codes voor echte talen. Zie voor een verdere uitleg Universeel taalgebruik en een voorbeeld li. --MarcoSwart (overleg) 11 nov 2016 16:47 (CET)

Hallo,

Het sjabloon -abbr- wordt in dit woordenboek op twee verschillende manieren gebruikt die volgens mij aanleiding geven tot verwarring.
Eerste vorm van gebruik is om aan te geven dat een woord een afkorting HEEFT:
Zie b.v. bij A grote terts daar staat dat de afkorting hiervan A is (hier moet men de taalparameter weglaten anders zou 'A grote terts' zelf in de categorie afkorting komen)
Tweede vorm is om aan te geven dat een woord een afkorting IS:
Zie bijv. z.o.z. (hier is de taalparameter verplicht want we willen dat het woord in de categorie afkorting komt)

Extra merkwaardig is dat er ook nog een sjabloon afkorting bestaat (taal verplicht)
Volgens mij is het beter om tot een eenduidig gebruik van -abbr- over te gaan omdat analyseprogrammatuur nooit kan nagaan of het weglaten van de taalparameter bij -abbr- bewust is gedaan of een fout

Bij mijn weten is -abbr- het enige sjabloon waarbij de functionaliteit varieert met het aanbrengen / weglaten van de taalparameter

Een mogelijke oplossing is om -abbr- alleen te gebruiken om aan te geven dat een woord een afkorting HEEFT dus nooit een taalparameter erbij te kunnen specificeren.
Als een woord zelf een afkorting is dan kunnen wij dit aangeven met het sjabloon afkorting.

Een ander geval is nog de afkortingen van de maanden feb. etc., die zijn als zelfstandig naamwoorden gedefinieerd!?

Groet, --Kvdrgeus (overleg) 11 nov 2016 08:29 (CET)

Je hebt gelijk dat we niet consistent omgaan met afkortingen, zie ook mijn voorstel hierboven. Het lastige is dat afkortingen niet in alle talen op dezelfde manier behandeld worden. Ik vermoed dat wij daardoor ook wat in verwarring zijn geraakt. In het Nederlands gebruiken we erg veel afkortingen, die zich als verschillende woordsoorten gedragen. Het is daarom beter om ze te beschrijven als behorend tot de betreffende woordsoort. Dit is wat het Groene Boekje en Van Dale tegenwoordig ook doen (vroeger niet). In het Groene Boekje staan zowel feb. als feb als zelfstandig naamwoord. In andere talen gedragen afkortingen zich juist onderscheidend van andere woordsoorten en is het (nog) gebruikelijk ze als een afzonderlijke woordsoort te beschrijven. Dit laatste pleit ervoor om {{-abbr-}} te kunnen gebruiken als een woordsoort (met taalparameter). Dit maakt de uitwisseling met andere bronnen ook gemakkelijker: er zijn nu eenmaal Wiktionary's en bestanden waarin Abbreviation gewoon een woordsoort is. In het Nederlands bestaat deze woordsoort strikt genomen niet, maar ik kan me voorstellen dat een bewerker die het moeilijk vindt om de woordsoort van een afkorting vast te stellen toch {{-abbr-|nld}} gebruikt als een tijdelijke oplossing tot iemand het door de toepasselijke woordsoort vervangt. Het afschaffen van {{-abbr-}} met taalparameter als woordsoort forceert min of meer dat we alle talen in het Nederlandse patroon dwingen, wat betekent dat wij toepasselijke woordsoorten moeten toekennen aan de afkortingen in die talen als we ze willen opnemen. Dat lijkt me niet zo praktisch. Je zien in andere westerse talen overigens dezelfde ontwikkeling als het Nederlands, dus zodra er goede bronnen zijn, lijkt het me prima om ook in die talen afkortingen naar toepasselijke woordsoorten om te zetten. Voorlopig lijkt {{-abbr-}} met taalparameter als woordsoort mij nog onmisbaar als we alle woorden in alle talen willen beschrijven.

Het gebruik van {{-abbr-}} zonder taalparameter lijkt me daarentegen meer op een vergissing te berusten. Als het om een symbool of een echte afkorting gaat, spreek je die in het Nederlands uit als het volledige woord en is {{-writ-}} correct. Als het om een verkorting, letterwoord of initiaalwoord gaat, spreek je ook een ander woord uit en is {{-syn-}} van toepassing. Dat het in die gevallen gaat om afkortingen in ruime zin kun je meestal al in een oogopslag zien en hoort te worden beschreven op het lemma van die afkorting. In feite geven we met {{-abbr-}} zonder taalparameter in dit soort gevallen minder informatie dan wanneer we {{-writ-}} en {{-syn-}} gebruiken. Bij twijfel over de uitspraak van een afkorting kan altijd {{-syn-}} worden gebruikt.

Voor een meer precieze indeling in categorieën ben ik met je eens dat we {{afkorting}}, {{verkorting}}, {{initiaalwoord}} en {{letterwoord}} kunnen gebruiken. In mijn ogen is de logische plek daarvoor onder {{-etym-}} van de afkorting zelf.

In voorgaande benadering krijgt "z.o.z." de woordsoort "Frase" en staat "A" onder "Synoniemen" bij "A grote terts". Normaal hoort {{-abbr-}} dan altijd een taalparameter te krijgen. --MarcoSwart (overleg) 11 nov 2016 14:03 (CET)

Inderdaad een wezenlijk verschil. Overigens is er tussen de genoemde categorieën ook een bepaalde mate van overlap; een woord als NAVO is een zogeheten letterwoord (alle woorden bestaan natuurlijk uit letters, maar daar gaat het even niet om), maar ook een afkorting van iets. De Wikischim (overleg) 14 nov 2016 11:16 (CET)

Dat komt doordat "afkorting" in feite een dubbele betekenis heeft:

1. de ouderwetse afkorting "in strikte zin", waarbij alleen de schrijfwijze is verkort, maar het volledige woord wordt uitgesproken (blz.);
2. afkorting "in ruime zin", waarbij de afkorting een woord op zichzelf kan worden doordat het vloeiend kan worden uitgesproken (letterwoord, NAVO) of letter voor letter (initiaalwoord, VN); onder deze ruime categorie vallen bijvoorbeeld ook de symbolen (O voor zuurstof)- die zijn doorgaans wel ooit als afkorting ontstaan, maar dat hoeft niet meer herkenbaar te zijn.

Alle initiaalwoorden en letterwoorden zijn per definitie ook "afkortingen in ruime zin", net als de afkortingen in strikte zin". De praktische consequentie voor ons is dat het nuttig is om voor beide begrippen een categorie te hebben. --MarcoSwart (overleg) 14 nov 2016 13:15 (CET)

Hallo,

Er zijn heel veel genitiefvormen (zo'n 2052) waarvan ik twee dingen niet begrijp.
Voorbeeld Arends (genitief van Arend).
1. Er is een categorie genaamd 'Genitief in het Nederlands' die wordt geactiveerd bij bijv. aanschijns
bij Arends gebeurt dit NIET hoewel dit eenvoudig zou kunnen door het sjabloon {{nv.gen}} dat in dit woord wordt gebruikt.

2. Bij dit woord staat ook ] hoewel daarboven staat {{-name-|0}}
Waarom zorgt {{-name-|0}} er niet voor dat de categorie 'Eigennaamsvorm in het Nederlands' wordt gevuld (desnoods met een andere parameter dan nul) zoals dat ook gebeurt bij meervouden etc.?
Het gebruik van [[Categorie:... moet mijns inziens zoveel mogelijk worden vermeden en overgelaten aan sjablonen.

Groet uit Tenerife, --Kvdrgeus (overleg) 17 nov 2016 09:11 (CET)

• Je uitgangspunt dat het beter is om categorieën waar mogelijk aan sjablonen te koppelen deel ik.

1. Naamvalsjablonen als {{nv.gen}} zijn bedoeld om op pagina's de link naar een naamvalsvorm aan te geven; de pagina waarop ze staan hoort dus vaak niet in de categorie "Genitief in het..."
2. {{-name-}} werkt niet anders dan {{-noun-}}. Het vullen van de categorie "Zelfstandig naamwoordsvorm" gebeurt in het laatste geval door sjablonen als {{noun-form}}.
3. Op Arends heb ik als voorbeeld {{noun-form}} gebruikt in plaats van {{nv.gen}}, met de extra parameter "name=1" en dat geeft keurig "Eigennaamsvorm in het Nederlands".
4. Wat ik minder fraai vind is dat dit sjabloon het geslacht in de tekst van de betekenis opneemt, terwijl we dat normaal gesproken met een sjabloontje na de vetgedrukte lemmanaam aangeven. Ik zie niet meteen een reden waarom het sjabloon dat niet net zo doet.
5. De categorie "Genitief in het Nederlands" wordt volgens mij nog niet door een sjabloon gevuld: ook op aanschijns staat deze categorie gewoon uitgeschreven.
6. Wat je eigenlijk vraagt is om:
   1. in dit soort gevallen het sjabloon {{noun-form}} te gebruiken;
   2. dit sjabloon zo aan te passen dat het bij lang=Nederlands en nv=gen ook de categorie "genitief in het Nederlands" aanmaakt.
7. Mijn persoonlijke aanvullende verzoeknummers voor dit sjabloon zouden dan nog zijn:
   1. het genus via een sjabloon na de vetgedruktje lemmanaam aangeven;
   2. de taalparameter via een drielettercode laten werken.

Lijkt me allemaal doenlijk, maar ik kom er voorlopig niet aan toe. Is er een sjablonendokter in de zaal?--MarcoSwart (overleg) 18 nov 2016 01:25 (CET)

In onderstaande tabel betekende onder Status 0: nog te corrigeren en 9: gecorrigeerd; inmiddels is de volledige lijst gecorrigeerd en is dit werkje dus afgerond. --MarcoSwart (overleg) 8 sep 2021 21:08 (CEST)