proper

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  proper    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈpropər / (2 lettergrepen)

Woordafbreking

• pro·per

Woordherkomst en -opbouw

• van Frans propre, in de betekenis van ‘keurig, zindelijk’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1573
• via Middelnederlands proper en Oudfrans propre van Latijn proprius "eigen, toebehorend aan"; deze betekenis is vanaf de 18e eeuw verdwenen

Bijvoeglijk naamwoord

proper

1. goed schoongemaakt, netjes verzorgd

   • Bart De Wever kan veel, maar van Antwerpen een propere stad maken lukt hem niet. Dat geeft hij zelf toe. Samen met schepen van Stads- en Buurtonderhoud Caroline Bastiaens (CD&V) en Skender Baleci van het ACV doet hij een oproep aan alle Antwerpenaren: alsjeblieft, heb respect voor de stad en voor de mensen die ze proper trachten te houden en laat geen afval rondslingeren. 
   • Onder ‘schoon’ wordt niet bedoeld: schrobben tot de vloer er als nieuw uitziet. Wel is bedoeld: proper maken, vuil wegnemen om verdere schade te voorkomen. 

2. (verouderd) toebehorend (aan), passend (bij)

   • De Graaflyke Officieren, als Domestiques des Graaflykheids Huis van Holland mogten zekerlyk van alle tyden jaagen in hun's Heeren goederen; die vergunning bepaalde zig natuurlyk tot 's Graaven eigendom en proper domein; nadien de Graaf geen recht van vergunning op de goederen der Edelen had. 

Synoniemen

• net, rein, schoon, zindelijk, kraakhelder
• eigen

Antoniemen

• vuil, goor

Opmerkingen

• In Vlaanderen is dit woord gangbaar in het normale spraakgebruik, in Nederland wordt vaker "schoon" gebruikt: een Vlaams "proper tapijtje" wordt in hedendaags Nederlands een "schoon kleedje" genoemd.

Vertalingen

Gangbaarheid

• Het woord proper staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "proper" herkend door:

Verwijzingen