խունկ

From Old Armenian խունկ (xunk).

• (Eastern Armenian) IPA^(key): /χunk/,
• (Western Armenian) IPA^(key): /χunɡ/,

խունկ • (xunk)

1. incense

   Synonym: ծխանելիք (cxanelikʻ)

• խունգ (xung)

An Iranian borrowing. Compare Persian خنگ (xong, “incense”).^[1]

խունկ • (xunk)

1. incense
   • 5th century, with changes and additions in later centuries, Baroyaxōs Earliest recension (TR).10.2–3:^[2]

     Է թռչուն ինչ ի հնդիկս, որ կոչի փիւնիքս։ Ըստ հինգհարիւր ամին գայ ի ծառսն Լիբանանու եւ լնու զերկոսին թեւսն իւր խնկաւք. եւ երթայ ազդ առնէ քրմին Արեգ քաղաքի ի յամսեան պայեմոդի կամ ի փարմոդի, այսինքն արեգ կամ ի կանխոց։

     Ē tʻṙčʻun inčʻ i hndiks, or kočʻi pʻiwnikʻs. Əst hinghariwr amin gay i caṙsn Libananu ew lnu zerkosin tʻewsn iwr xnkawkʻ. ew ertʻay azd aṙnē kʻrmin Areg kʻałakʻi i yamsean payemodi kam i pʻarmodi, aysinkʻn areg kam i kanxocʻ.

     • Translation by Gohar Muradyan

       There is a bird in India called phoenix. Every five hundred years it comes to the trees of Lebanon and fills both its wings with incense, and goes to inform the priest of Heliopolis, in the month Phamenoth or Pharmuthi, that is Areg or the preceding months .

   • 5th century, with changes and additions in later centuries, Baroyaxōs Earliest recension (TR).10.4–5:^[3]

     Եւ քուրմ իբրեւ իմանայ, մտանէ լնու զբագինն որթափայտիւ․ մտանէ հաւն յարեգ քաղաք լի խնգովք եւ ելանէ ի բագինն, իւրովի լուցանէ զկրակն եւ անձամբ զանձն այրէ։

     Ew kʻurm ibrew imanay, mtanē lnu zbaginn ortʻapʻaytiw; mtanē hawn yareg kʻałakʻ li xngovkʻ ew elanē i baginn, iwrovi lucʻanē zkrakn ew anjamb zanjn ayrē.

     • Translation by Gohar Muradyan

       And the priest being informed goes in and fills the altar with vine wood. The bird enters Heliopolis, filled with incense, mounts the altar, kindles the fire with itself and burns itself.

• Armenian: խունկ (xunk)
  • → Turkish: ḫunk, hunk
  • → Northern Kurdish: xûng
  • → Romani: xung

• Ačaṙean, Hračʻeay (1973) “խունկ”, in Hayerēn armatakan baṙaran (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume II, Yerevan: University Press, page 421ab
• Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “խունկ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Hübschmann, Heinrich (1897) Armenische Grammatik. 1. Theil: Armenische Etymologie (in German), Leipzig: Breitkopf & Härtel, page 162
• Petrosean, Matatʻeay (1879) “խունկ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn, Venice: S. Lazarus Armenian Academy