रुणद्धि

Sanskrit

Alternative scripts

ৰুণদ্ধি (Assamese script)
ᬭᬸᬡᬤ᭄ᬥᬶ (Balinese script)
রুণদ্ধি (Bengali script)
𑰨𑰲𑰜𑰟𑰿𑰠𑰰 (Bhaiksuki script)
𑀭𑀼𑀡𑀤𑁆𑀥𑀺 (Brahmi script)
ရုဏဒ္ဓိ (Burmese script)
રુણદ્ધિ (Gujarati script)
ਰੁਣਦ੍ਧਿ (Gurmukhi script)
𑌰𑍁𑌣𑌦𑍍𑌧𑌿 (Grantha script)
ꦫꦸꦟꦢ꧀ꦣꦶ (Javanese script)
𑂩𑂳𑂝𑂠𑂹𑂡𑂱 (Kaithi script)
ರುಣದ್ಧಿ (Kannada script)
រុណទ្ធិ (Khmer script)
ຣຸຓທ຺ຘິ (Lao script)
രുണദ്ധി (Malayalam script)
ᡵᡠᢏᠠᡩᢡᡳ (Manchu script)
𑘨𑘳𑘜𑘟𑘿𑘠𑘱 (Modi script)
ᠷᠤᢏᠠᢑᢑᠾᠢ (Mongolian script)
𑧈𑧔𑦼𑦿𑧠𑧀𑧒 (Nandinagari script)
𑐬𑐸𑐞𑐡𑑂𑐢𑐶 (Newa script)
ରୁଣଦ୍ଧି (Odia script)
ꢬꢸꢠꢣ꣄ꢤꢶ (Saurashtra script)
𑆫𑆶𑆟𑆢𑇀𑆣𑆴 (Sharada script)
𑖨𑖲𑖜𑖟𑖿𑖠𑖰 (Siddham script)
රුණද‍්ධි (Sinhalese script)
𑩼𑩒𑩪𑩭 𑪙𑩮𑩑 (Soyombo script)
𑚤𑚰𑚘𑚛𑚶𑚜𑚮 (Takri script)
ருணத்³தி⁴ (Tamil script)
రుణద్ధి (Telugu script)
รุณทฺธิ (Thai script)
རུ་ཎ་དྡྷི (Tibetan script)
𑒩𑒳𑒝𑒠𑓂𑒡𑒱 (Tirhuta script)
𑨫𑨃𑨘𑨛𑩇𑨜𑨁 (Zanabazar Square script)

Etymology

From Proto-Indo-European *lu-né-dʰ-ti ~ *lu-n-dʰ-énti, nasal infix present of *lewdʰ.^[1]

Pronunciation

(Vedic) IPA^(key): /ɾu.ɳɐ́d.dʱi/,
(Classical Sanskrit) IPA^(key): /ɾuˈɳɐd̪.d̪ʱi/,

Verb

रुणद्धि • (ruṇáddhi) third-singular indicative (class 7, type UP, root रुध्)

present of रुध् (rudh, “to obstruct”)

Conjugation

Present: रुणद्धि (ruṇáddhi), रुन्द्धे (runddhé)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	रुणद्धि ruṇáddhi	रुन्द्धः runddháḥ	रुन्धन्ति rundhánti	रुन्द्धे runddhé	रुन्धाते rundhā́te	रुन्धते rundháte
Second	रुणत्सि ruṇátsi	रुन्द्धः runddháḥ	रुन्द्ध runddhá	रुन्त्से runtsé	रुन्धाथे rundhā́the	रुन्द्ध्वे runddhvé
First	रुणध्मि ruṇádhmi	रुन्ध्वः rundhváḥ	रुन्ध्मः / रुन्ध्मसि¹ rundhmáḥ / rundhmási¹	रुन्धे rundhé	रुन्ध्वहे rundhváhe	रुन्ध्महे rundhmáhe
Imperative
Third	रुणद्धु ruṇáddhu	रुन्द्धाम् runddhā́m	रुन्धन्तु rundhántu	रुन्द्धाम् runddhā́m	रुन्धाताम् rundhā́tām	रुन्धताम् rundhátām
Second	रुन्द्धि runddhí	रुन्द्धम् runddhám	रुन्द्ध runddhá	रुन्त्स्व runtsvá	रुन्धाथाम् rundhā́thām	रुन्द्ध्वम् runddhvám
First	रुणधानि ruṇádhāni	रुणधाव ruṇádhāva	रुणधाम ruṇádhāma	रुणधै ruṇádhai	रुणधावहै ruṇádhāvahai	रुणधामहै ruṇádhāmahai
Optative/Potential
Third	रुन्ध्यात् rundhyā́t	रुन्ध्याताम् rundhyā́tām	रुन्ध्युः rundhyúḥ	रुन्धीत rundhītá	रुन्धीयाताम् rundhīyā́tām	रुन्धीरन् rundhīrán
Second	रुन्ध्याः rundhyā́ḥ	रुन्ध्यातम् rundhyā́tam	रुन्ध्यात rundhyā́ta	रुन्धीथाः rundhīthā́ḥ	रुन्धीयाथाम् rundhīyā́thām	रुन्धीध्वम् rundhīdhvám
First	रुन्ध्याम् rundhyā́m	रुन्ध्याव rundhyā́va	रुन्ध्याम rundhyā́ma	रुन्धीय rundhīyá	रुन्धीवहि rundhīváhi	रुन्धीमहि rundhīmáhi
Subjunctive
Third	रुणधत् / रुणधति ruṇádhat / ruṇádhati	रुणधतः ruṇádhataḥ	रुणधन् ruṇádhan	रुणधते / रुणधातै ruṇádhate / ruṇádhātai	रुणधैते ruṇádhaite	रुणधन्त / रुणधान्तै ruṇádhanta / ruṇádhāntai
Second	रुणधः / रुणधसि ruṇádhaḥ / ruṇádhasi	रुणधथः ruṇádhathaḥ	रुणधथ ruṇádhatha	रुणधसे / रुणधासै ruṇádhase / ruṇádhāsai	रुणधैथे ruṇádhaithe	रुणधध्वे / रुणधाध्वै ruṇádhadhve / ruṇádhādhvai
First	रुणधानि / रुणधा ruṇádhāni / ruṇádhā	रुणधाव ruṇádhāva	रुणधाम ruṇádhāma	रुणधै ruṇádhai	रुणधावहै ruṇádhāvahai	रुणधामहै ruṇádhāmahai
Participles
	रुन्धत् rundhát			रुन्धान rundhāná
Notes	The subjunctive is only used in Vedic Sanskrit. ¹Vedic

Imperfect: अरुणत् (áruṇat), अरुन्द्ध (árunddha)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	अरुणत् áruṇat	अरुन्द्धाम् árunddhām	अरुन्धन् árundhan	अरुन्द्ध árunddha	अरुन्धाताम् árundhātām	अरुन्धत árundhata
Second	अरुणत् áruṇat	अरुन्द्धम् árunddham	अरुन्द्ध árunddha	अरुन्द्धाः árunddhāḥ	अरुन्धाथाम् árundhāthām	अरुन्द्ध्वम् árunddhvam
First	अरुणधम् áruṇadham	अरुन्ध्व árundhva	अरुन्ध्म árundhma	अरुन्धि árundhi	अरुन्ध्वहि árundhvahi	अरुन्ध्महि árundhmahi

The first plural present indicative रुध्मः (rudhmaḥ) (in Atharvaveda) has been interpreted as coming from रुन्ध्मः (rundhmaḥ) by dissimilation of the first nasal, instead of being a class 2 verb.^[2] Similarly, अरुध्म (arudhma) probably comes from अरुन्ध्म (arundhma), rather than being a root aorist.

References

^ Rix, Helmut, editor (2001), “*leu̯dʰ-”, in Lexikon der indogermanischen Verben [Lexicon of Indo-European Verbs] (in German), 2nd edition, Wiesbaden: Dr. Ludwig Reichert Verlag, →ISBN, page 415
^ Hoffmann, Karl, et al. (1975), Aufsätze zur Indoiranistik, page 366.

[1] Rix, Helmut, editor (2001), “*leu̯dʰ-”, in Lexikon der indogermanischen Verben [Lexicon of Indo-European Verbs] (in German), 2nd edition, Wiesbaden: Dr. Ludwig Reichert Verlag, →ISBN, page 415

[2] Hoffmann, Karl, et al. (1975), Aufsätze zur Indoiranistik, page 366.

[1]

[2]