From Old Georgian ხუარბალი (xuarbali), from Middle Persian (hwʾlbʾl /xwārbār/, “food and drink”), whence Persian خواربار (xvârbâr); see it for more. Cognate with Mingrelian ქობალი (kobali) and Laz ქოვალი (kovali).
The უა (ua) <-> ო (o) alteration isn't unfamiliar to Kartvelian languages as seen in Old Georgian თუალი (tuali): Mingrelian თოლი (toli). As for ხ (x) <-> ქ (k), it is hard to explain.
ხორბალი • (xorbali) (usually uncountable, plural ხორბლები)
| singular | plural | archaic plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | ხორბალი (xorbali) | ხორბლები (xorblebi) | ხორბალნი (xorbalni) |
| ergative | ხორბალმა (xorbalma) | ხორბლებმა (xorblebma) | ხორბალთ(ა) (xorbalt(a)) |
| dative | ხორბალს(ა) (xorbals(a)) | ხორბლებს(ა) (xorblebs(a)) | ხორბალთ(ა) (xorbalt(a)) |
| genitive | ხორბლის(ა) (xorblis(a)) | ხორბლების(ა) (xorblebis(a)) | ხორბალთ(ა) (xorbalt(a)) |
| instrumental | ხორბლით(ა) (xorblit(a)) | ხორბლებით(ა) (xorblebit(a)) | |
| adverbial | ხორბლად(ა) (xorblad(a)) | ხორბლებად(ა) (xorblebad(a)) | |
| vocative | ხორბალო (xorbalo) | ხორბლებო (xorblebo) | ხორბალნო (xorbalno) |
| Notes: archaic plurals might not exist. | |||
| postpositions taking a dative case | singular | plural |
|---|---|---|
| -ზე (on - ) | ხორბალზე (xorbalze) | ხორბლებზე (xorblebze) |
| -თან (near - ) | ხორბალთან (xorbaltan) | ხორბლებთან (xorblebtan) |
| -ში (in - ) | ხორბალში (xorbalši) | ხორბლებში (xorblebši) |
| -ვით (like a - ) | ხორბალივით (xorbalivit) | ხორბლებივით (xorblebivit) |
| postpositions taking a genitive case | singular | plural |
| -თვის (for - ) | ხორბლისთვის (xorblistvis) | ხორბლებისთვის (xorblebistvis) |
| -ებრ (like a - ) | ხორბლისებრ (xorblisebr) | ხორბლებისებრ (xorblebisebr) |
| -კენ (towards - ) | ხორბლისკენ (xorblisḳen) | ხორბლებისკენ (xorblebisḳen) |
| -გან (from/of - ) | ხორბლისგან (xorblisgan) | ხორბლებისგან (xorblebisgan) |
| postpositions taking an instrumental case | singular | plural |
| -დან (from / since - ) | ხორბლიდან (xorblidan) | ხორბლებიდან (xorblebidan) |
| -ურთ (together with - ) | ხორბლითურთ (xorbliturt) | ხორბლებითურთ (xorblebiturt) |
| postpositions taking an adverbial case | singular | plural |
| -მდე (up to - ) | ხორბლამდე (xorblamde) | ხორბლებამდე (xorblebamde) |