aliżby

From aliż +‎ -by. First attested in 1398.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /alʲi(ː)ʒʲbɨ/
• IPA^(key): (15^th CE) /alʲiʒʲbɨ/

aliżby

1. (attested in Greater Poland) (in unreal sentences, sometimes negated) until
   • 1888 [1398], Romuald Hube, editor, Zbiór rot przysiąg sądowych poznańskich, kościańskich, kaliskich, sieradzkich, piotrkowskich i dobrzyszyckich z końca wieku XIV i pierwszych lat wieku XV‎, Greater Poland, page 95:

     Ne mal na Paszka nyyedney skodi vczinicz, aliszby szø se mnø obliczil

     [Nie miał na Paszka nijednej szkody uczynić, aliżby się se mną obliczył]

   • 1930 [c. 1455], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎, 34, 34:

     Wloszyl zakryczye..., ktore wchodzø ku bogu a mowyø z nym odgymal, alyszbi nye wiszedl (quod ingressus ad dominum et loquens cum eo, auferebat donec exiret)

     [Włożył zakrycie..., ktore wchodzę ku Bogu a mowię z nim odjimał, aliżby nie wyszedł (quod ingressus ad dominum et loquens cum eo, auferebat donec exiret)]

2. (attested in Masovia) (in unreal sentences) if not; unless
   • 1920 [1436], Marceli Handelsman, Antoni Rybarski, Kazimierz Tymieniecki, editors, Najdawniejsze księgi sądowe mazowieckie, volume III, number 2442, Zakroczym:

     Na nye nye ymyal zalovacz, alischbi ge s nimi pomyerzil

     [Na nie nie imiał żałować, aliżby je s nimi pomierzył]

3. (attested in Masovia) The meaning of this term is uncertain. Possibilities include:
   1. (in unreal sentences) before
      • 1879 [1410], Jan Tadeusz Lubomirski, editor, Księga ziemi czerskiej 1404-1425. Liber terrae Cernensis‎, Masovia, page 33:

        Ne mal (sc. mię) nigdi poszwacz, alisbi yednaczom opowedzal... Ne mal Marczina poswacz alibo gednaczom opowedzecz

        [Nie miał (sc. mię) nigdy pozwać, aliżby jednaczom opowiedział... Nie miał Marcina pozwać alibo jednaczom opowiedzieć]

• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “aliżby”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN