południe

Masurian

Etymology

Inherited from Old Polish południe. By surface analysis, pół +‎ dżiéń +‎ -ie.

Pronunciation

• IPA^(key):
• Syllabification: po‧łud‧nie

Noun

południe n (related adjective południowi)

1. noon, midday (middle of the day)

   Synonym: połudżiéń

2. south (one of the four principal compass points being directed towards the South Pole)
3. south (southern region or area)

Further reading

• Zofia Stamirowska (1987-2021) “południe”, in Anna Basara, editor, Słownik gwar Ostródzkiego, Warmii i Mazur‎, volume 6, Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, →ISBN, page 215

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *poludьne. By surface analysis, pół- +‎ dzień +‎ -ie. Sense 2 is by analogy with wschód and zachód. First attested in the 14th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /pɔɫudɲɛː/
• IPA^(key): (15^th CE) /pɔɫudɲe/

Noun

południe n (related adjective południowy or południ or połudzienny)

1. noon, midday (middle of the day)
   • 1930 [Fifteenth century], “Neh”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎, 8, 3:

     Od ivtra az do poludnya (usue ad mediam diem)

     [Od jutra aż do południa (usue ad mediam diem)]

3. south (one of the four principal compass points being directed towards the South Pole)
   • 1930 [Fifteenth century], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎, 13, 1:

     Potem szø gest wiprowadzyl Abram z zemye Egipta... na poludnye (ad australem plagam)

     [Potem się jest wyprowadził Abram z ziemie Ejipta... na południe (ad australem plagam)]

Derived terms

Descendants

• Masurian: południe
• Polish: południe

References

• Boryś, Wiesław (2005) “południe”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “południe”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “południe”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “południe”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Polish Wikipedia has an article on:

południe

Wikipedia ^pl

Etymology

Inherited from Old Polish południe. By surface analysis, pół- +‎ dzień +‎ -ie.

Pronunciation

• IPA^(key): /pɔˈwud.ɲɛ/
• (Middle Polish) IPA^(key): /pɔˈɫud.ɲe/

• Audio 1

  (file)

• Audio 2

  (file)

• Rhymes: -udɲɛ
• Syllabification: po‧łud‧nie
• Homophone: Południe

Noun

południe n (related adjective południowy, abbreviation pd. or płd.)

1. noon; midday (time of day when the Sun seems to reach its highest point in the sky; mean time of solar noon, marked as twelve o'clock on most clocks)

   Coordinate term: północ

2. noon; midday (middle of the day)

   Coordinate term: północ

3. south (one of the four principal compass points being directed towards the South Pole)

   Coordinate term: północ

4. south (southern region or area)

   Coordinate term: północ

5. Alternative letter-case form of Południe (“South (southern Europe)”)
6. Alternative letter-case form of Południe (“South (southern United States)”)
7. (obsolete) lunch (meal in the middle of the day)

   Synonym: obiad

8. (Middle Polish) noon; Further details are uncertain.
   • 1564, J. Mączyński, Lexicon‎, page 88a:

     Meridies, Południe.

Declension

Derived terms

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), południe is one of the most used words in Polish, appearing 14 times in scientific texts, 31 times in news, 0 times in essays, 14 times in fiction, and 17 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 76 times, making it the 848th most common word in a corpus of 500,000 words.

References

Further reading

• południe in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• południe in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “południe”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “POŁUDNIE”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 05.05.2022
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “południe”, in Słownik języka polskiego‎
• Aleksander Zdanowicz (1861) “południe”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861‎
• A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1908), “południe”, in Słownik języka polskiego‎ (in Polish), volume 4, Warsaw, page 552