алтын
Bashkir
Etymology
From Proto-Turkic *altun (“gold”).
Cognate with Old Turkic 𐰞𐱃𐰆𐰣 (altun, “gold”), Karachay-Balkar, Kazakh, Kumyk, Kyrgyz, Southern Altai, Khakas алтын (altın), Tuvan алдын (aldın), Crimean Tatar, Turkish altın, Turkmen altyn, Uzbek oltin.
Pronunciation
Noun
алтын • (altın)
- gold
- Алтын бөртөгө.
- Altın börtögö.
- A grain of gold.
- Ун туғыҙынсы быуатта Уралда йәнә алтын биҙгәге башланды.
- Un tuğıźınsı bıwatta Uralda yənə altın biźgəge başlandı.
- In the nineteenth century, the gold rush began again in the Urals.
- Амур буйында алтын йыуыу башланғас, эвендарҙың көтөүлектәре һәм һунар иткән урындары юҡҡа сыға, балыҡ тотҡан йылғалар бысрана, һайыға һәм һаһый.
- Amur buyında altın yıwıw başlanğas, evendarźıñ kötöwlektəre həm hunar itkən urındarı yuqqa sığa, balıq totqan yılğalar bısrana, hayığa həm hahıy.
- When washing for gold began on the banks of the Amur (river), the Evens' pastures and hunting grounds degraded, the fishing (areas in) rivers got polluted, shallow and fetid.
Declension
Adjective
алтын • (altın)
- golden
- Алтын тәңкә. ― Altın təñkə. ― Golden coin.
- Алтын Урҙа. ― Altın Urźa. ― The Golden Horde.
- Ural-batyr (Bashkir folk epic):
- Алтын тәхет өҫтөндә батша ҡыҙы ултырған, дүрт яғынан дүрт ҡоло тәхетене күтәргән.
- Altın təxet öśtöndə batşa qıźı ultırğan, dürt yağınan dürt qolo təxetene kütərgən.
- On top of a golden throne, padishah's daughter sat; four slaves from four sides raised her throne.
Karachay-Balkar
Etymology
Inherited from Proto-Turkic *altun.
Noun
алтын • (altın)
Karaim
Etymology
Inherited from Proto-Turkic *altun.
Noun
алтын • (altın)
- gold.
Adjective
алтын • (altın)
References
- N. A. Baskakov, S.M. Šapšala, editor (1973), “алтын”, in Karaimsko-Russko-Polʹskij Slovarʹ [Karaim-Russian-Polish Dictionary], Moscow: Moskva, →ISBN
Kazakh
| Alternative scripts | |
|---|---|
| Arabic | التىن |
| İske imlâ | آلتون |
| Cyrillic | алтын |
| Latin | altyn |
| Yañalif | altьn |
Etymology
From Proto-Turkic *altun (“gold”).
Cognate with Old Turkic 𐰞𐱃𐰆𐰣 (altun, “gold”), Karachay-Balkar, Bashkir, Kumyk, Kyrgyz, Southern Altai, Khakas алтын (altın), Tuvan алдын (aldın), Crimean Tatar, Turkish altın, Turkmen altyn, Uzbek oltin, etc.
Noun
алтын • (altyn)
Coordinate terms
Khakas
Etymology
Inherited from Proto-Turkic *altun.
Noun
алтын • (altın)
Declension
| singular | plural | |
|---|---|---|
| nominative | алтын (altın) | алтыннар (altınnar) |
| genitive | алтынның (altınnıñ) | алтыннарның (altınnarnıñ) |
| dative | алтынға (altınğa) | алтыннарға (altınnarğa) |
| accusative | алтынны (altınnı) | алтыннарны (altınnarnı) |
| locative | алтында (altında) | алтыннарда (altınnarda) |
| ablative | алтыннаң (altınnañ) | алтыннардаң (altınnardañ) |
| lative | алтынзар (altınzar) | алтыннарзар (altınnarzar) |
| instrumental | алтыннаң (altınnañ) | алтыннарнаң (altınnarnañ) |
Kumyk
Etymology
From Proto-Turkic *altun (“gold”). Cognate to Karachay-Balkar алтын (altın), Karaim алтын, Krymchak алтын,Kazakh алтын (altyn), Kyrgyz алтын (altın), Turkish altın, Shor алтын, Tuvan алдын (aldın) etc.
Adjective
алтын • (altın)
Noun
алтын • (altın)
- gold (metal)
Declension
| Singular | Plural | |
|---|---|---|
| nominative | алтын (altın) | алтынлар (altınlar) |
| accusative | алтынны (altınnı) | алтынланы (altınlanı) |
| dative | алтынгъа (altınğa) | алтынлагъа (altınlağa) |
| locative | алтында (altında) | алтынларда (altınlarda) |
| ablative | алтындан (altından) | алтынлардан (altınlardan) |
| genitive | алтынны (altınnı) | алтынланы (altınlanı) |
| 1sg | Singular | Plural |
|---|---|---|
| nominative | алтыным (altınım) | алтынларым (altınlarım) |
| accusative | алтынымны (altınımnı) | алтынларымны (altınlarımnı) |
| dative | алтынымгъа (altınımğa) | алтынларыма (altınlarıma) |
| locative | алтынымда (altınımda) | алтынларымда (altınlarımda) |
| ablative | алтынымдан (altınımdan) | алтынларымдан (altınlarımdan) |
| genitive | алтынымны (altınımnı) | алтынларымны (altınlarımnı) |
| 1pl | Singular | Plural |
| nominative | алтыныбыз (altınıbız) | алтынларыбыз (altınlarıbız) |
| accusative | алтыныбызны (altınıbıznı) | алтынларыбызны (altınlarıbıznı) |
| dative | алтыныбызгъа (altınıbızğa) | алтынларыбызгъа (altınlarıbızğa) |
| locative | алтыныбызда (altınıbızda) | алтынларыбызда (altınlarıbızda) |
| ablative | алтыныбыздан (altınıbızdan) | алтынларыбыздан (altınlarıbızdan) |
| genitive | алтыныбызны (altınıbıznı) | алтынларыбызны (altınlarıbıznı) |
| 2sg | Singular | Plural |
| nominative | алтынынгъ (altınınğ) | алтынларынгъ (altınlarınğ) |
| accusative | алтынынгъны (altınınğnı) | алтынларынгъны (altınlarınğnı) |
| dative | алтынынгъа (altınınğa) | алтынларынгъа (altınlarınğa) |
| locative | алтынынгъда (altınınğda) | алтынларынгъда (altınlarınğda) |
| ablative | алтынынгъдан (altınınğdan) | алтынларынгъдан (altınlarınğdan) |
| genitive | алтынынгъны (altınınğnı) | алтынларынгъны (altınlarınğnı) |
| 2pl | Singular | Plural |
| nominative | алтыныгъыз (altınığız) | алтынларыгъыз (altınlarığız) |
| accusative | алтыныгъызны (altınığıznı) | алтынларыгъызны (altınlarığıznı) |
| dative | алтыныгъызгъа (altınığızğa) | алтынларыгъызгъа (altınlarığızğa) |
| locative | алтыныгъызда (altınığızda) | алтынларыгъызда (altınlarığızda) |
| ablative | алтыныгъыздан (altınığızdan) | алтынларыбыздан (altınlarıbızdan) |
| genitive | алтыныгъызны (altınığıznı) | алтынларыгъызны (altınlarığıznı) |
| 3 | Singular | Plural |
| nominative | алтыны (altını) | алтынлары (altınları) |
| accusative | алтынын (altının) | алтынларын (altınların) |
| dative | алтынына (altınına) | алтынларына (altınlarına) |
| locative | алтынында (altınında) | алтынларында (altınlarında) |
| ablative | алтынындан (altınından) | алтынларындан (altınlarından) |
| genitive | алтыныны (altınını) | алтынларыны (altınlarını) |
Kyrgyz
Etymology
From Proto-Turkic *altun (“gold”). Cognate to Karachay-Balkar алтын (altın), Karaim алтын, Krymchak алтын, Kazakh алтын (altyn), Turkish altın, Shor алтын, Tuvan алдын (aldın).
Noun
алтын • (altın) (Arabic spelling التىن)
Declension
| singular (жекелик) | |
|---|---|
| nominative (атооч) | алтын altın |
| genitive (илик) | алтындын altındın |
| dative (барыш) | алтынга altınga |
| accusative (табыш) | алтынды altındı |
| locative (жатыш) | алтында altında |
| ablative (чыгыш) | алтындан altından |
| possessive forms | |
| first-person singular (менин) | |
| nominative | алтыным altınım |
| genitive | алтынымдын altınımdın |
| dative | алтыныма altınıma |
| accusative | алтынымды altınımdı |
| locative | алтынымда altınımda |
| ablative | алтынымдан altınımdan |
| second-person singular informal (сенин) | |
| nominative | алтының altınıŋ |
| genitive | алтыныңдын altınıŋdın |
| dative | алтыныңа altınıŋa |
| accusative | алтыныңды altınıŋdı |
| locative | алтыныңда altınıŋda |
| ablative | алтыныңдан altınıŋdan |
| second-person singular formal (сиздин) | |
| nominative | алтыныңыз altınıŋız |
| genitive | алтыныңыздын altınıŋızdın |
| dative | алтыныңызга altınıŋızga |
| accusative | алтыныңызды altınıŋızdı |
| locative | алтыныңызда altınıŋızda |
| ablative | алтыныңыздан altınıŋızdan |
Nogai
Etymology
From Proto-Turkic *altun.
Noun
алтын • (altın)
References
- N. A. Baskakov, S.A Kalmykov, editor (1963), “алтын”, in Nogajsko-Russkij Slovarʹ [Nogai-Russian Dictionary], Moscow: karačajevo-čerkesskij naučno- issledovatelʹskij institut jazyka, literatury i istorii, →ISBN
Russian
Etymology
Borrowed either from Tatar алты (altı, “six”), referring to six dengas (six half-kopeks), or from Tatar алтын (altın, “gold”).
These small coins were never minted in gold; however, compare to the semantic evolution of Latin solidus from a Roman gold coin to a medieval silver shilling.
Pronunciation
Noun
алты́н • (altýn) m inan (genitive алты́на, nominative plural алты́ны, genitive plural алты́нов or алты́н, relational adjective алты́нный)
- (historical) altyn (a three-kopek coin)
Declension
Derived terms
- алты́нник (altýnnik)
- алты́нничать (altýnničatʹ)
- пятиалты́нный (pjatialtýnnyj)
- пятиалты́нник (pjatialtýnnik)
Descendants
- → Karelian:
- South Karelian: altina
Southern Altai
Etymology
From Proto-Turkic *altun (“gold”).
Noun
алтын • (altïn)
Tatar
Etymology
From Proto-Turkic *altun.
Noun
алтын • (altın)
Urum
Etymology
Inherited from Proto-Turkic *altun.
Noun
алтын • (altın)
- gold.
Adjective
алтын • (altın)
References
- Oleksandr Harkavecʹ (2000) Urumsʹkyj Slovnyk [Urum-Ukrainian Dictionary], Almaty: Ynstytut Sxodoznavstva Myžnarodnyx Vydnosyn Xarkyvsʹkyj Kolehyum, →ISBN