дзеўка

Compare Russian де́вка (dévka).

• IPA^(key):

дзе́ўка • (dzjéŭka) f pers (genitive дзе́ўкі, nominative plural дзе́ўкі, genitive plural дзе́вак)

1. (archaic) maid (a female servant)
2. (archaic) wench (a girl or young woman of a lower class)
   • 1911, “Жа́ласливая па́ни”, in Александр Сержпутовскій, editor, Сказки и разсказы бѣлоруссовъ полѣшуковъ , С.-Петербургъ, page 145:

     Дава́й тут камыса́р праси́ць па́на, каб ё́н прада́ў ту́ю дзѣ́ўку ему́; дае́ мнǒґо ґро́шэй и ўсю сваю́ земе́льку, што дастала́са ат ба́цька.

     Now the commissar started begging the landowner to sell that serf girl to him, offering a lot of money and all his land that he got from his father.

   • 1914, Albert Paūłowič, “Śmiešny zakon”, in Apawiedańnia i lehiendy wieršam, Wilnia: Biełaruskaje Wydawieckaje Tawarystwo, page 30:

     Heta ŭsim jak jość wiadoma,
     Zdaŭna tak wiadziecca, —
     Pjuć i baby, pjuć i dzieŭki,
     Kali dawiadziecca.

     It's well known to everyone,
     As a custom from the old days:
     Both countrywomen and wenches are drinkers,
     When an opportunity arises.

3. (colloquial) spinster (a woman who has never been married)
   • 1931 , Jaroslav Hašek, translated by Міхась Зарэцкі, У тыле (Прыгоды ўдалага ваякі Швэйка; 1), Minsk: ДВБ, translation of Osudy dobrého vojáka Švejka za světové války (in Czech), page 77; English translation from Cecil Parrott, transl., The Good Soldier Švejk and his fortunes in the World War, 1973:

     Гэта было цудоўнае відовішча. Былі прысутныя пры гэтым: пабожны маёр з таго-ж палку, дзе служыў Отто Кац, старая дзеўка з інстытуту шляхетных паненак на Градчанах і мурласты прадстаўнік консысторыі, які быў у яго за хроснага.

     Heta byló cudóŭnaje vidóvišča. Byli prysutnyja pry hetym: pabóžny majór z tahó-ž palku, dzje služyŭ Otto Kac, staraja dzjeŭka z instytutu šljaxjetnyx panjenak na Hradčanax i murlasty pradstaŭnik konsystoryi, jaki byŭ u jahó za xrósnaha.

     It was a magnificent spectacle; it was attended by a pious major from the regiment where Otto Katz served, an old maid from the Institute of Gentlewomen on the Hradcany and a large-jowled representative of the consistory, who acted as his godfather.

   • 2013, Adam Hlobus, “Зялёная свечка”, in Казкі для дарослых (зборнік)‎, Litres, published 2022, →ISBN:

     Дзеўка ніяк не магла выйсці замуж. Каму падабалася яна, тыя не падабаліся ёй; а з тых, хто падабаўся ёй, ніводны не ўпадабаў яе.

     Dzjeŭka nijak nje mahla vyjsci zamuž. Kamu padabalasja jana, tyja nje padabalisja joj; a z tyx, xto padabaŭsja joj, nivódny nje ŭpadabaŭ jaje.

     A single girl had a hard time getting married. Those who liked her, were not up to her tastes; and of those whom she liked, nobody liked her.

4. (vulgar) broad, doxy, hussy, slut, whore (a young woman of loose morals)
   • 1938 , Charles Dickens, anonymous translator, Домбі і сын, Minsk: ДВБ, translation of Dombey and Son, page 437:

     — Я ведаю пра яе вельмі мала добрага, сэр, — пракаркала місіс Піпчын. — Як вы адважыліся прыйсці сюды, дзеўка? Ідзіце вон!

     — Ja vjedaju pra jaje vjelʹmi mala dóbraha, ser, — prakarkala misis Pipčyn. — Jak vy advažylisja pryjsci sjudy, dzjeŭka? Idzicje von!

   • 1940 , Mark Twain, translated by Janka Maŭr, Прынц і жабрак, Minsk: ДВБ, translation of The Prince and the Pauper, page 113:

     Ён спытаў, колькі цяпер чалавек у бандзе. Атаман адказаў: — Дваццаць пяць аўчын, варштатаў, напілкаў, кулакоў, карзіншчыкаў, ды яшчэ старыя і дзеўкі. Большасць тут. Рэшта пайшлі на ўсход, па зімняй дарозе; на золаку і мы пойдзем за імі.

     Jon spytaŭ, kólʹki cjapjer čalavjek u bandzje. Ataman adkazaŭ: — Dvaccacʹ pjacʹ aŭčyn, varštataŭ, napilkaŭ, kulakóŭ, karzinščykaŭ, dy jašče staryja i dzjeŭki. Bólʹšascʹ tut. Rešta pajšli na ŭsxod, pa zimnjaj darózje; na zólaku i my pójdzjem za imi.

Unless used in an informal context between friends or relatives, this word is almost always offensive, patronizing or at least implying low social status.

• “дзеўка”, in Skarnik's Belarusian dictionary (in Belarusian), based on Kandrat Krapiva's Explanatory Dictionary of the Belarusian Language (1977-1984)
• “дзеўка” in Belarusian–Russian dictionaries and Belarusian dictionaries at slounik.org