Hello, you have come here looking for the meaning of the word
ճպուռ. In DICTIOUS you will not only get to know all the dictionary meanings for the word
ճպուռ, but we will also tell you about its etymology, its characteristics and you will know how to say
ճպուռ in singular and plural. Everything you need to know about the word
ճպուռ you have here. The definition of the word
ճպուռ will help you to be more precise and correct when speaking or writing your texts. Knowing the definition of
ճպուռ, as well as those of other words, enriches your vocabulary and provides you with more and better linguistic resources.
Armenian
Pronunciation
Etymology 1
Semi-learned borrowing from Old Armenian ճպուռն (čpuṙn).
Noun
ճպուռ • (čpuṙ)
- dragonfly
- (humorous) skinny or small person
Declension
Etymology 2
Inherited from Middle Armenian ճպուռ (čpuṙ), ճիպռ (čipṙ).
Noun
ճպուռ • (čpuṙ) (dialectal)
- rheum, sleep, eye gunk, eye booger
- Synonyms: բիժ (biž), ծերտ (cert)
Declension
Derived terms
Middle Armenian
Etymology
A Zan borrowing. Compare Proto-Georgian-Zan *c̣₁irṗl-, whence Mingrelian ჭირპი (č̣irṗi), Georgian წირპლი (c̣irṗli). Replaced Old Armenian բիժ (biž). Dialectal Armenian ծպուր (cpur, “sheep droppings”) may be related. First etymologized by Ačaṙean.
Noun
ճպուռ • (čpuṙ)
- rheum, eye gunk
A late interpolation in a homily attributed to Yovhan Mandakuni 17:
- Զաչսն գիճացուցանէ արտասուօք և ճպռօք զքիմսն և զհոտոտելիսն և զբերանն զազրացուցանէ դառնութեամբ
- Začʻsn gičacʻucʻanē artasuōkʻ ew čpṙōkʻ zkʻimsn ew zhototelisn ew zberann zazracʻucʻanē daṙnutʻeamb
- (please add an English translation of this quotation)
1184,
Mxitʻar Heracʻi,
J̌ermancʻ mxitʻarutʻiwn 21:
- Բայց այսոր նշաննին այլ ի բաց լինին, եւ այլ ի յերեւան․ զի աչքն խորանայ, եւ աչաց գուբն դարտկի, եւ ի յաչքն ճպուռ լինի, եւ կոպքն թուլանան, եւ ի վայր քաշվի, զերդ մարդոյ՝ որ կքայ եւ ՚ի քուն կամի լինել
- Baycʻ aysor nšannin ayl i bacʻ linin, ew ayl i yerewan; zi ačʻkʻn xoranay, ew ačʻacʻ gubn dartki, ew i yačʻkʻn čpuṙ lini, ew kopkʻn tʻulanan, ew i vayr kʻašvi, zerd mardoy, or kkʻay ew ’i kʻun kami linel
- Translation by Ernst Seidel
- Seine Merkzeichen sind noch deutlicher und offenkundigen. So sinken die Augen ein, die Augenhöhle wird leerer, es sondert sich Augenbutter ab, die Lider werden schlaff und nach unten gezogen, wie bei einem Menschen, der, in sich zusammenfallend, in Schlaf versinken will.
1478 – 1492,
Amirdovlatʻ Amasiacʻi,
Angitacʻ anpēt :
- հանց որ սրութիւնն եւ կսկիծն ի յաչքն կելնէ, եւ աչիցն արցունք կու վաթի, աչիցն աղբուրն աղտ եւ ճիպռ կու ժողվի եւ կու պնդնայ ժամանակն այն ճիպռն, որպէս որ ի ականջն կու լինի աղտի պէս: Եւ յորժամ զինքն սպաննեն, եւ առնուն զան աղտի պէս ճիպռն եւ պահեն, աւգտէ մահացու դեղոց
- hancʻ or srutʻiwnn ew kskicn i yačʻkʻn kelnē, ew ačʻicʻn arcʻunkʻ ku vatʻi, ačʻicʻn aġburn aġt ew čipṙ ku žoġvi ew ku pndnay žamanakn ayn čipṙn, orpēs or i akanǰn ku lini aġti pēs: Ew yoržam zinkʻn spannen, ew aṙnun zan aġti pēs čipṙn ew pahen, awgtē mahacʻu deġocʻ
- Translation by Стелла Варданян
- Жгучая боль доходит до глаз и вызывает слезы , и в слезном роднике скапливаются грязь и гнойные выделения, и они со временем уплотняются, как это бывает и с ушной грязью. А когда оленя убивают, то собирают те выделения , похожие на грязь, и они помогают при ядовитыми лекарствами
Derived terms
Descendants
References
- ^ Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1837) “ճիպռ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui (in Old Armenian), volume II, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 180b
- ^ Sargisean, Barseġ (1895) Kʻnnadatutʻiwn Yovhan Mandakunwoy ew iwr erkasirutʻeancʻ vray (in Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy, pages 115–116
- ^ Mxitʻar Heracʻi (1832) J̌ermancʻ mxitʻarutʻiwn (Matenagrutʻiwnkʻ naxneacʻ) (in Middle Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 39
- ^ Seidel, Ernst (1908) Mechithar’s, des Meisterarztes aus Her, ‘Trost bei Fiebern’: nach dem Venediger Druck vom Jahre 1832 zum ersten Male aus dem Mittelarmenischen übersetzt und erläutert (in German), Leipzig: Verlag von Johann Ambrosius Barth, page 32
- ^ Mxitʻar Heracʻi (1968) S. S. Arevšatjan, editor, Utešenije pri lixoradkax (in Russian), 2nd edition, Yerevan: Hayastan, page 96
- ^ Basmaǰean, K. Y., editor (1926), Amirtovlatʻi Amasiacʻwoy angitacʻ anpēt , Vienna: Mekhitarist Press, § 49, page 38
- ^ Vardanjan, Stella (1990) Амирдовлат Амасиаци, Ненужное для неучей (in Russian), Moscow: Nauka, § 42, page 40
Further reading
More information
- Abajev, V. I. (1978) “Armeno-Ossetica. Типологические встречи”, in Вопросы Языкознания, number 6, Moscow, page 48 of 45–51
- Ačaṙean, Hračʻeay (1931) “ճիպռ”, in Hayerēn armatakan baṙaran (in Armenian), volume IV, a collotype facsimile of the manuscript, Yerevan: University Press, pages 650–651
- Ačaṙean, Hračʻeay (1977) “ճիպռ”, in Hayerēn armatakan baṙaran (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume III, Yerevan: University Press, page 201ab
- Bläsing, Uwe (1992) Armenisches Lehngut im Türkeitürkischen am Beispiel von Hemşin (Dutch Studies in Armenian Language and Literature; 2) (in German), Amsterdam and Atlanta: Rodopi, § 23, pages 32–33
- J̌ahukyan, Geworg (1987) Hayocʻ lezvi patmutʻyun; naxagrayin žamanakašrǰan (in Armenian), Yerevan: Academy Press, page 595
- Klimov, G. A. (1998) Etymological Dictionary of the Kartvelian Languages (Trends in linguistics. Documentation; 16), New York, Berlin: Mouton de Gruyter, page 313
- Norayr N. Biwzandacʻi (2000) “ճիպռ”, in Martiros Minassian, editor, Baṙagirkʻ storin hayerēni i matenagrutʻeancʻ ŽA–ŽĒ darucʻ , edited from the author's unfinished manuscript written 1884–1915, Geneva: Martiros Minassian, pages 468–469
- Norayr N. Biwzandacʻi (2000) “ճպուռ”, in Martiros Minassian, editor, Baṙagirkʻ storin hayerēni i matenagrutʻeancʻ ŽA–ŽĒ darucʻ , edited from the author's unfinished manuscript written 1884–1915, Geneva: Martiros Minassian, page 475
- Schmidt, Karl Horst (1992) “Kartvelisch und Armenisch”, in Historische Sprachforschung (in German), volume 105, number 2, page 288 of 287–306
- Vogt, Hans (1938) “Arménien et Caucasique du Sud”, in Norsk Tidsskrift for Sprogvidenskap (in French), volume 9, Oslo: H. Aschehoug & Co. (W. Nygaard), page 332 of 321–338
- Džaukjan, G. B. (1967) Очерки по истории дописьменного периода армянского языка (in Russian), Yerevan: Academy Press, page 209, footnote 150, seeking a common origin in a third language in view of dialectal ծպուր (cpur) with a broader meaning
- Thorsø, Rasmus (2023) Prehistoric loanwords in Armenian: Hurro-Urartian, Kartvelian, and the unclassified substrate, PhD dissertation, Leiden University, page 54