De orthografische rectificaties van 1990 in de Franse taal (Frans: les rectifications orthographiques françaises de 1990) zijn spellingswijzigingen die op 3 mei 1990 goedgekeurd werden door l'Académie française en op 6 december van dat jaar officieel werden aangenomen blijkens de opname in le Journal officiel de la République française. De aanpassingen dienen om onregelmatigheden, onduidelijkheden, onlogische en onnodige regels te veranderen. Een onderscheid wordt gemaakt tussen de orthographe traditionnelle, geschreven volgens de regels van vóór 1990, en de orthographe rectifiée, volgens de regels ná 1990, dus de aangepaste spelling.
Deze rectificaties zijn niet verplicht, maar worden aangeraden. Op examens dienen in principe beide spellingen goedgekeurd te worden.
Bij samengestelde telwoorden wordt tussen elk woord een koppelteken geplaatst.
Orthographe traditionnelle | Orthographe rectifiée |
---|---|
cent vingt et un | cent-vingt-et-un |
trois cent trente-deux mille cinq cent un | trois-cent-trente-deux-mille-cinq-cent-un |
Bij samengestelde woorden van het type:
neemt het tweede lid een meervoudsuitgang aan, of verliest deze als deze in het enkelvoud wordt gezet. Uitzonderingen zijn er als het tweede lid een lidwoord bevat of een eigennaam is.
Orthographe traditionnelle | Orthographe rectifiée |
---|---|
un après-midi, des après-midi |
un après-midi, des après-midis |
un ramasse-miettes, des ramasse-miettes (invariable) |
un ramasse-miette, des ramasse-miettes |
Woorden uit andere talen worden in het meervoud gezet en geaccentueerd volgens de regels van regelmatige woorden.
Orthographe traditionnelle | Orthographe rectifiée |
---|---|
un match, des matches |
un match, des matchs |
un allegro, des allegros |
un allégro, des allégros |
un pianissimo, des pianissimi |
un pianissimo, des pianissimos |
un maximum, des maxima |
un maximum, des maximums |
un scenario, des scenarii |
un scénario, des scénarios |
un rugbyman, des rugbymen |
un rugbyman, des rugbymans |
Bepaalde woorden worden aaneengeschreven (het koppelteken vervalt):
Orthographe traditionnelle | Orthographe rectifiée |
---|---|
contre-pied | contrepied |
entre-temps | entretemps |
tic-tac | tictac |
week-end | weekend |
agro-alimentaire | agroalimentaire |
L’accent grave wordt gebruikt in plaats van l’accent aigu om de spelling van bepaalde woorden te regulariseren, net als voor le futur en le conditionnel van werkwoorden die zoals céder vervoegd worden.
De regel is: voor een lettergreep met een doffe e schrijft men « è » en niet « é ».
Uitzonderingen:
Orthographe traditionnelle | Orthographe rectifiée |
---|---|
événement | évènement |
je céderais | je cèderais |
réglementaire | règlementaire |
Men plaatst geen accent circonflexe op een « i » of « u ». Men behoudt deze wel in de uitgangen van de passé simple, de subjonctif, en in het geval van verwarring.
Uitzonderingen:
Orthographe traditionnelle | Orthographe rectifiée |
---|---|
boîte | boite |
brûler | bruler |
bûche | buche |
goûter | gouter |
paraître | paraitre |
piqûre | piqure |
Bij -güe- en -güi- wordt het trema op de « u » geplaatst.
Orthographe traditionnelle | Orthographe rectifiée | Uitspraak |
---|---|---|
aiguë | aigüe | /ɛ.ɡy/ |
ambiguïté | ambigüité | /ɑ̃.bi.ɡɥi.te/ |
Bij de volgende woorden wordt een trema toegevoegd:
Orthographe traditionnelle | Orthographe rectifiée | Uitspraak |
---|---|---|
arguer | argüer | /aʁ.gɥe/ |
bringeure | bringeüre | /bʁɛ̃.ʒyʁ/ |
chargeure | chargeüre | /ʃaʁ.ʒyʁ/ |
égrugeure | égrugeüre | /e.gʁy.ʒyʁ/ |
gageure | gageüre | /ga.ʒyʁ/ |
mangeure | mangeüre | /mɑ̃.ʒyʁ/ |
plingeure | plingeüre | /plɛ̃.ʒyʁ/ |
rongeure | rongeüre | /ʁɔ̃.ʒyʁ/ |
vergeure | vergeüre | /vɛʁ.ʒyʁ/ |
De werkwoorden op -eler worden vervoegd zoals peler. De werkwoorden op -eter worden vervoegd zoals acheter. Afleidingen volgen de overeenkomende werkwoorden.
Uitzonderingen:
Orthographe traditionnelle | Orthographe rectifiée |
---|---|
j’amoncelle |
j’amoncèle |
amoncellement | amoncèlement |
Woorden die vroeger op -illier en -illière eindigden verliezen de i die de twee l'en volgt omdat men deze niet hoort.
Orthographe traditionnelle | Orthographe rectifiée |
---|---|
joaillier | joailler |
marguillier | marguiller |
quincaillier | quincailler |
serpillière | serpillère |
Woorden die vroeger op -olle eindigden en werkwoorden die vroeger op -otter eindigden worden met één medeklinker geschreven, net als hun afgeleiden.
Uitzonderingen:
Orthographe traditionnelle | Orthographe rectifiée |
---|---|
corolle | corole |
frisotter | frisoter |
mangeotter | mangeoter |
Zoals bij faire is le participe passé van laisser gevolgd door een infinitief invariabel.
Orthographe traditionnelle | Orthographe rectifiée |
---|---|
elle s’est laissée maigrir | elle s’est laissé maigrir |
je les ai laissés partir | je les ai laissé partir |
Aanpassingen werden ook gemaakt aan woorden waarvan de schrijfwijze soms onzinnig of onlogisch was.
Voor meer informatie en een volledige lijst van aangepaste woorden, raadpleegt u dan het Franse WikiWoordenboek.