марны

Inherited from Proto-Slavic *marьnъ. Cognate with Polish marny and Ukrainian ма́рний (márnyj).

• IPA^(key):

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -arnɨ
• Hyphenation: ма‧рны, мар‧ны

ма́рны • (márny) (abstract noun ма́рнасць)

1. futile, useless, vain

   Synonyms: дарэ́мны (darémny), бескары́сны (bjeskarýsny)

2. meagre, scarce

   Synonyms: мізэ́рны (mizérny), скупы́ (skupý)

   • 1955, Apuleius, “Book IX”, in Пятро Бітэль, transl., Метамарфозы, ці Залаты асёл ‎:

     Жыў адзін рамеснік у вялікай беднасці, здабываючы сабе яду марным заробкам.

     Žyŭ adzin ramjesnik u vjalikaj bjednasci, zdabyvajučy sabje jadu marnym zaróbkam.

     There was a craftsman who lived in great poverty, getting food through scarce earnings.

   • 1962, Язэп Гэрмановіч, “Архімандрыт Андрэй Цікота”, in Кітай-Сібір-Масква‎, Munich:

     Харчы былі марныя, асабліва летам.

     Xarčy byli marnyja, asabliva ljetam.

     Food was scarce, especially in summer.

   • 1907, Янка Купала, Поўны збор твораў: У 9 т., volume 6. Паэмы, пераклады, Minsk: Мастацкая літаратура, published 1999, Калека:

     Далі там агрызак хлеба, / Далі колькі марных грошы; / Што, здаецца, болей трэба? / Будзь слухмяны, будзь харошым!

     Dali tam ahryzak xljeba, / Dali kólʹki marnyx hróšy; / Što, zdajecca, bóljej treba? / Budzʹ sluxmjany, budzʹ xaróšym!

     There, they gave me a leftover of bread, / They gave me a few scarce coins; / What else, it seems, I need? / Be obedient, be good!

3. withered, faded, wilted

   Synonyms: завя́лы (zavjály), змарне́лы (zmarnjély), чэ́злы (čézly)

   • 1925, Янка Купала, Збор твораў‎, volume I, Minsk: Дзяржаўнае Выдавецтва Беларусі, Ці ты ўзойдзеш калі, сонца?, page 201:

     Шнур бядак пахаў да поту, — / Марны-ж колас на саломцы, — / Ні красы тэй, ні ўмалоту… / Ці ты ўзойдзеш калі, сонца?

     Šnur bjadak paxaŭ da pótu, — / Marny ž kólas na salómcy, — / Ni krasy toj, ni ŭmalótu… / Ci ty ŭzójdzješ kali, sónca?

     A poor man was plowing his narrow strip of land up to his sweat, / But the spike on the stalk is withered — / There is neither beauty nor yield... / Will you ever rise at all, sun?

   • 1981, Янка Брыль, “Ён — строгі да праўды”, in Збор твораў‎, volume 4. Свет далёкі і блізкі: Дарожныя нататкі; Пра запаветнае: Артыкулы, эсэ, партрэты, Minsk: Мастацкая літаратура:

     Голыя, марныя дрэўцы і хмызняк абапал ці то занадта шырокага гасцінца, ці то проста свабоднай белай прасторы паміж лесам і пералескам.

     Hólyja, marnyja dreŭcy i xmyznjak abapal ci to zanadta šyrókaha hascinca, ci to prósta svabódnaj bjelaj prastóry pamiž ljesam i pjeraljeskam.

     Bare withered trees and shrubs on the both sides of either a road that was too wide, or just an empty bright space between the forest and the woodland.

   • 1993–1994, Вячаслаў Уладзіміравіч Адамчык, Развітальная аповесць: Аповесць, апавяданні, дзённікі ‎, Minsk: Мастацкая літаратура, published 1999, →ISBN:

     На выгарэлым і стоптаным трохкутніку прыстанцыйнага аблогу, дзе адно бялелі марныя кветкі сухотніку і кучаравіўся сіва-серабрысты палын, гарбатая, як жабка, кабета ў бурачковай спадніцы і шарай, зношанай камізэльцы, апранутай на чырвоную кашулю ў чорныя гарошынкі, навязвала гэтакую самую старую, як і сама, гарбатую казу, што ўпарта і наравіста рвалася з доўгага ланцуга.

     Na vyharelym i stóptanym tróxkutniku prystancyjnaha ablóhu, dzje adnó bjaljeli marnyja kvjetki suxótniku i kučaraviŭsja siva-sjerabrysty palyn, harbataja, jak žabka, kabjeta ŭ buračkóvaj spadnicy i šaraj, znóšanaj kamizelʹcy, apranutaj na čyrvónuju kašulju ŭ čórnyja haróšynki, navjazvala hetakuju samuju staruju, jak i sama, harbatuju kazu, što ŭparta i naravista rvalasja z dóŭhaha lancuha.

     On a scorched and trampled down triangle, where only faded white cudweed flowers and curly silver-white wormwood grew, a humpbacked, like a frog, woman in a beetroot-red skirt and grey worn-out waistcoat, put on over a red shirt with white dots, was tying an old, like she was, humpbacked goat that stubbornly and angrily tried to break away from a long chain.

4. weakened, weak, exhausted

   Synonyms: змарне́лы (zmarnjély), сла́бы́ (slábý), чэ́злы (čézly)

   • 1990–1995, Віктар Канстанцінавіч Гардзей, chapter 2, in Бедна басота‎:

     З выгляду марная і худая кароўка да малака вельмі ўжо дойкая, удалая: хапае і Фядорынай сям'і, і ў Ганцавічы на базар можна калі-нікалі занесці нейкую паўкілёўку масла.

     Z vyhljadu marnaja i xudaja karóŭka da malaka vjelʹmi ŭžo dójkaja, udalaja: xapaje i Fjadórynaj sjamʺi, i ŭ Hancavičy na bazar móžna kali-nikali zanjesci njejkuju paŭkiljóŭku masla.

     The cow, at first glance weak and ill-nourished, is very good at producing milk: there's enough both for Fiadora’s family, and to bring some half kilogram of butter to Hancavičy’s marked from time to time.

   • (Can we date this quote?), Paul the Apostle, translated by Секцыя па перакладзе літургічных тэкстаў і афіцыйных дакументаў Касцёла пры Канферэнцыі Каталіцкіх Біскупаў у Беларусі, Пасланне да Галатаў ‎:

     Цяпер жа, калі вы ўжо пазналі Бога і самі пазнаныя Богам, чаго вяртаецеся да бяссільных і марных стыхіяў, якім зноў хочаце служыць?

     Cjapjer ža, kali vy ŭžo paznali Bóha i sami paznanyja Bóham, čahó vjartajecjesja da bjassilʹnyx i marnyx styxijaŭ, jakim znoŭ xóčacje služycʹ?

     And now, when you’ve got to know God and yourselves were known by God, why do you return to the powerless and weak elements, to which you want to serve again?

   • (Can we date this quote?), Жуль Вэрн, “Глава 1, раздзел дваццаты. Пад 47°24’ шыраты і 17°28’ даўгаты”, in Янка Маўр, transl., 80000 кіламетраў пад вадой ‎:

     Я не ведаў, што падумаць, як раптам капітан Нэма загаварыў марным голасам

     Ja nje vjedaŭ, što padumacʹ, jak raptam kapitan Nema zahavaryŭ marnym hólasam

     ]

     I didn't know what to think, when suddenly Captain Nemo started speaking in weak voice

• “марны”, in Skarnik's Belarusian dictionary (in Belarusian), based on Kandrat Krapiva's Explanatory Dictionary of the Belarusian Language (1977-1984)
• “марны” in Belarusian–Russian dictionaries and Belarusian dictionaries at slounik.org