աշխարհաքաղաքացի

Learned borrowing from Old Armenian աշխարհաքաղաքացի (ašxarhakʻałakʻacʻi).

• (Eastern Armenian) IPA^(key): /ɑʃχɑɾɑkʰɑʁɑkʰɑˈt͡sʰi/,
• (Western Armenian) IPA^(key): /ɑʃχɑɾɑkɑʁɑkɑˈt͡si/,

• Audio (Eastern Armenian):

  (file)

աշխարհաքաղաքացի • (ašxarhakʻaġakʻacʻi)

1. cosmopolitan, citizen of the world, global citizen, world citizen

From աշխարհ (ašxarh) +‎ -ա- (-a-) +‎ քաղաքացի (kʻałakʻacʻi). Calque of Ancient Greek κοσμοπολίτης (kosmopolítēs).

աշխարհաքաղաքացի • (ašxarhakʻałakʻacʻi)

1. citizen of the world
   • 6th century, Philo of Alexandria, Yałags yaṙaǰaxnamutʻean  :^[1]

     Թէ ո՛չ է հաստատուն, ատեան լիցի աշխարհաքաղաքացիս մարդ. որ իբր փոքր աշխարհ ի մեծ աշխարհի եղեալ, ոչ առանց շնչոյ ի մարմնոյ զըստ սորա ներգործութեան կատարեալ, յորժամ ո՛չ յառաջագոյն բարեկամ քաջախորհրդութեամբ վարեսցի:

     Tʻē óčʻ ē hastatun, atean licʻi ašxarhakʻałakʻacʻis mard. or ibr pʻokʻr ašxarh i mec ašxarhi ełeal, očʻ aṙancʻ šnčʻoy i marmnoy zəst sora nergorcutʻean katareal, yoržam óčʻ yaṙaǰagoyn barekam kʻaǰaxorhrdutʻeamb varescʻi:

     • Translation by M. Awgereancʻ

       Quod si non constat, argumenti loco sit civis hujus mundi homo ipse, qui tamquam parvus mundus in magno mundo factus est, cum sine anima nequeat corpus actiones suae perficere, nisi prius consilio ejus optimo, velut amici cujusdam utatur.

   • 6th century, Philo of Alexandria, I linelutʻeann xndrocʻ ew lucmancʻ 3.39:^[2][3]

     Արդ կամի ցուցանել զառաքինին՝ միանգամայն և աշխարհաքաղաքացի, և հանգիտապատիւ ամենայն աշխարհիս, զաշխարհիս զօրութիւնս զա՟ծայինն և զարքունականն՝ ըստ առանձնաւորութեանն բանի՝ վերակացուս և պահապանս նորա կացուցեալ։

     Ard kami cʻucʻanel zaṙakʻinin, miangamayn ew ašxarhakʻałakʻacʻi, ew hangitapatiw amenayn ašxarhis, zašxarhis zōrutʻiwns za.cayinn ew zarkʻunakann, əst aṙanjnaworutʻeann bani, verakacʻus ew pahapans nora kacʻucʻeal.

     • Translation by Ralph Marcus

       And so, (Scripture) wishes to show that the virtuous man is a citizen of the world and of equal honour with the whole world by representing as his overseers and guards the cosmic powers, the divine and kingly, in a unique sense.

In Quaestiones et Solutiones in Genesim, translates Ancient Greek κοσμοπολίτης (kosmopolítēs).

• → Armenian: աշխարհաքաղաքացի (ašxarhakʻaġakʻacʻi) (learned)

• Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836) “աշխարհաքաղաքացի”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), volume I, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 264bc