կարմրախայտ
Hello, you have come here looking for the meaning of the word կարմրախայտ. In DICTIOUS you will not only get to know all the dictionary meanings for the word կարմրախայտ, but we will also tell you about its etymology, its characteristics and you will know how to say կարմրախայտ in singular and plural. Everything you need to know about the word կարմրախայտ you have here. The definition of the word կարմրախայտ will help you to be more precise and correct when speaking or writing your texts. Knowing the definition ofկարմրախայտ, as well as those of other words, enriches your vocabulary and provides you with more and better linguistic resources.
Armenian
Etymology
From Old Armenian կարմրախայտ (karmraxayt).
Pronunciation
- (Eastern Armenian) IPA(key): /kɑɾmɾɑˈχɑjt/,
- (Western Armenian) IPA(key): /ɡɑɾmɾɑˈχɑjd/,
Noun
կարմրախայտ • (karmraxayt)
Declension
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | կարմրախայտ (karmraxayt) | կարմրախայտներ (karmraxaytner) | ||
| dative | կարմրախայտի (karmraxayti) | կարմրախայտների (karmraxaytneri) | ||
| ablative | կարմրախայտից (karmraxayticʻ) | կարմրախայտներից (karmraxaytnericʻ) | ||
| instrumental | կարմրախայտով (karmraxaytov) | կարմրախայտներով (karmraxaytnerov) | ||
| locative | — | — | ||
| definite forms | ||||
| nominative | կարմրախայտը/կարմրախայտն (karmraxaytə/karmraxaytn) | կարմրախայտները/կարմրախայտներն (karmraxaytnerə/karmraxaytnern) | ||
| dative | կարմրախայտին (karmraxaytin) | կարմրախայտներին (karmraxaytnerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | կարմրախայտս (karmraxayts) | կարմրախայտներս (karmraxaytners) | ||
| dative | կարմրախայտիս (karmraxaytis) | կարմրախայտներիս (karmraxaytneris) | ||
| ablative | կարմրախայտիցս (karmraxayticʻs) | կարմրախայտներիցս (karmraxaytnericʻs) | ||
| instrumental | կարմրախայտովս (karmraxaytovs) | կարմրախայտներովս (karmraxaytnerovs) | ||
| locative | — | — | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | կարմրախայտդ (karmraxaytd) | կարմրախայտներդ (karmraxaytnerd) | ||
| dative | կարմրախայտիդ (karmraxaytid) | կարմրախայտներիդ (karmraxaytnerid) | ||
| ablative | կարմրախայտիցդ (karmraxayticʻd) | կարմրախայտներիցդ (karmraxaytnericʻd) | ||
| instrumental | կարմրախայտովդ (karmraxaytovd) | կարմրախայտներովդ (karmraxaytnerovd) | ||
| locative | — | — | ||
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | կարմրախայտ (karmraxayt) | կարմրախայտեր (karmraxayter) | ||
| dative | կարմրախայտի (karmraxayti) | կարմրախայտերի (karmraxayteri) | ||
| ablative | կարմրախայտից (karmraxayticʻ) | կարմրախայտերից (karmraxaytericʻ) | ||
| instrumental | կարմրախայտով (karmraxaytov) | կարմրախայտերով (karmraxayterov) | ||
| locative | — | — | ||
| definite forms | ||||
| nominative | կարմրախայտը/կարմրախայտն (karmraxaytə/karmraxaytn) | կարմրախայտերը/կարմրախայտերն (karmraxayterə/karmraxaytern) | ||
| dative | կարմրախայտին (karmraxaytin) | կարմրախայտերին (karmraxayterin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | կարմրախայտս (karmraxayts) | կարմրախայտերս (karmraxayters) | ||
| dative | կարմրախայտիս (karmraxaytis) | կարմրախայտերիս (karmraxayteris) | ||
| ablative | կարմրախայտիցս (karmraxayticʻs) | կարմրախայտերիցս (karmraxaytericʻs) | ||
| instrumental | կարմրախայտովս (karmraxaytovs) | կարմրախայտերովս (karmraxayterovs) | ||
| locative | — | — | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | կարմրախայտդ (karmraxaytd) | կարմրախայտերդ (karmraxayterd) | ||
| dative | կարմրախայտիդ (karmraxaytid) | կարմրախայտերիդ (karmraxayterid) | ||
| ablative | կարմրախայտիցդ (karmraxayticʻd) | կարմրախայտերիցդ (karmraxaytericʻd) | ||
| instrumental | կարմրախայտովդ (karmraxaytovd) | կարմրախայտերովդ (karmraxayterovd) | ||
| locative | — | — | ||
Alternative forms
Adjective
կարմրախայտ • (karmraxayt)
- red-spotted, having red spots
- 1634 – 1640, Grigor Daranałcʻi (Kamaxecʻi), Žamanakagrutʻiwn 22:[1]
- Եւ յաւուր միոջ, որպէս ասացաք, ի վերոյ քաղաքին ի բացեայ ակներեւ տեսութեամբ ամենայն բազմութեանն մարդկան որ անդ, զի դասք հրեշտակաց յերկրէ յերկինս ելանէին, եւ տեսանէին զի յելանելն արշաւէին երկու երկու, երեք երեք, չորս չորս, եւ մէկ մէկ յաւելուին յելանելն՝ ի ձեւ զինուորականաց եւ կարմրախայտ եւ իսպիտակ երիվարօք եւ հանդերձ հեծելոցն բուն իսպիտակափայլ, եւ նիզակք ի ձեռս իւրեանց եւ արշաւելով գնային ընդ յերկարս եւ ապա վերանային ի բարձունս՝ մինչեւ յերկինս եւ անյայտ լինէին ի կէս օրէն ի վեր մինչեւ ի մուտս արեւու։
- Ew yawur mioǰ, orpēs asacʻakʻ, i veroy kʻaġakʻin i bacʻeay aknerew tesutʻeamb amenayn bazmutʻeann mardkan or and, zi daskʻ hreštakacʻ yerkrē yerkins elanēin, ew tesanēin zi yelaneln aršawēin erku erku, erekʻ erekʻ, čʻors čʻors, ew mēk mēk yaweluin yelaneln, i jew zinuorakanacʻ ew karmraxayt ew ispitak erivarōkʻ ew handerj hecelocʻn bun ispitakapʻayl, ew nizakkʻ i jeṙs iwreancʻ ew aršawelov gnayin ənd yerkars ew apa veranayin i barjuns, minčʻew yerkins ew anyayt linēin i kēs ōrēn i ver minčʻew i muts arewu.
- Եւ յաւուր միոջ, որպէս ասացաք, ի վերոյ քաղաքին ի բացեայ ակներեւ տեսութեամբ ամենայն բազմութեանն մարդկան որ անդ, զի դասք հրեշտակաց յերկրէ յերկինս ելանէին, եւ տեսանէին զի յելանելն արշաւէին երկու երկու, երեք երեք, չորս չորս, եւ մէկ մէկ յաւելուին յելանելն՝ ի ձեւ զինուորականաց եւ կարմրախայտ եւ իսպիտակ երիվարօք եւ հանդերձ հեծելոցն բուն իսպիտակափայլ, եւ նիզակք ի ձեռս իւրեանց եւ արշաւելով գնային ընդ յերկարս եւ ապա վերանային ի բարձունս՝ մինչեւ յերկինս եւ անյայտ լինէին ի կէս օրէն ի վեր մինչեւ ի մուտս արեւու։
Declension
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | կարմրախայտ (karmraxayt) | կարմրախայտներ (karmraxaytner) | ||
| dative | կարմրախայտի (karmraxayti) | կարմրախայտների (karmraxaytneri) | ||
| ablative | կարմրախայտից (karmraxayticʻ) | կարմրախայտներից (karmraxaytnericʻ) | ||
| instrumental | կարմրախայտով (karmraxaytov) | կարմրախայտներով (karmraxaytnerov) | ||
| locative | կարմրախայտում (karmraxaytum) | կարմրախայտներում (karmraxaytnerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | կարմրախայտը/կարմրախայտն (karmraxaytə/karmraxaytn) | կարմրախայտները/կարմրախայտներն (karmraxaytnerə/karmraxaytnern) | ||
| dative | կարմրախայտին (karmraxaytin) | կարմրախայտներին (karmraxaytnerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | կարմրախայտս (karmraxayts) | կարմրախայտներս (karmraxaytners) | ||
| dative | կարմրախայտիս (karmraxaytis) | կարմրախայտներիս (karmraxaytneris) | ||
| ablative | կարմրախայտիցս (karmraxayticʻs) | կարմրախայտներիցս (karmraxaytnericʻs) | ||
| instrumental | կարմրախայտովս (karmraxaytovs) | կարմրախայտներովս (karmraxaytnerovs) | ||
| locative | կարմրախայտումս (karmraxaytums) | կարմրախայտներումս (karmraxaytnerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | կարմրախայտդ (karmraxaytd) | կարմրախայտներդ (karmraxaytnerd) | ||
| dative | կարմրախայտիդ (karmraxaytid) | կարմրախայտներիդ (karmraxaytnerid) | ||
| ablative | կարմրախայտիցդ (karmraxayticʻd) | կարմրախայտներիցդ (karmraxaytnericʻd) | ||
| instrumental | կարմրախայտովդ (karmraxaytovd) | կարմրախայտներովդ (karmraxaytnerovd) | ||
| locative | կարմրախայտումդ (karmraxaytumd) | կարմրախայտներումդ (karmraxaytnerumd) | ||
References
- ^ Grigor Daranałcʻi (1915) Mesrop Nšanean, editor, Žamanakagrutʻiwn Grigor Vardapeti Kamaxecʻwoy kam Daranałcʻwoy [Chronicle of Grigor Vardapet Kamaxecʻi or Daranałcʻi], Jerusalem: St. James Armenian Printing House, page 49
Old Armenian
Etymology
From կարմիր (karmir, “red”) + -ա- (-a-) + խայտ (xayt, “spotted”), because of its red spots.
Noun
կարմրախայտ • (karmraxayt)
- brown trout, Salmo trutta fario
- 11th century, Grigor Magistros, Grigor Magistrosi tʻłtʻerə :[1]
- Խոստացար երբեմն մեզ նպաստ առաքել ղուղակս եւ այն յատուկ կարմրախայտ, արտակիտեալ զնա կարթիւք ի կաղկաջահոս եւ ի կոհակաւէտ ականակիտ ականց։
- Xostacʻar erbemn mez npast aṙakʻel łułaks ew ayn yatuk karmraxayt, artakiteal zna kartʻiwkʻ i kałkaǰahos ew i kohakawēt akanakit akancʻ.
- Խոստացար երբեմն մեզ նպաստ առաքել ղուղակս եւ այն յատուկ կարմրախայտ, արտակիտեալ զնա կարթիւք ի կաղկաջահոս եւ ի կոհակաւէտ ականակիտ ականց։
- 11th century, Grigor Magistros, Grigor Magistrosi tʻłtʻerə :[2]
- Բայց դու փութա՛ զխոստացեալսն առաքել, թէ ոչ, զկնի այսմ նամակի ճահեցուցից քեզ ճարտասան բանիւք ճայթմունս առասութեան, զի ոչ քաղցրասցի ի կոկորդս քո պարարտութիւն կարմրախայտիդ
- Baycʻ du pʻutʻá zxostacʻealsn aṙakʻel, tʻē očʻ, zkni aysm namaki čahecʻucʻicʻ kʻez čartasan baniwkʻ čaytʻmuns aṙasutʻean, zi očʻ kʻałcʻrascʻi i kokords kʻo parartutʻiwn karmraxaytid […]
- Բայց դու փութա՛ զխոստացեալսն առաքել, թէ ոչ, զկնի այսմ նամակի ճահեցուցից քեզ ճարտասան բանիւք ճայթմունս առասութեան, զի ոչ քաղցրասցի ի կոկորդս քո պարարտութիւն կարմրախայտիդ
- 11th century, Grigor Magistros, Grigor Magistrosi tʻłtʻerə :[3]
- Առ նոյն Մամիկոնեան, որ խնդրէր իմաստասիրել յաղագս ձկանց եւ առաքէր նմա կարմրախայտ։
- Aṙ noyn Mamikonean, or xndrēr imastasirel yałags jkancʻ ew aṙakʻēr nma karmraxayt.
- Առ նոյն Մամիկոնեան, որ խնդրէր իմաստասիրել յաղագս ձկանց եւ առաքէր նմա կարմրախայտ։
Declension
i-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | կարմրախայտ (karmraxayt) | կարմրախայտք (karmraxaytkʻ) | |
| genitive | կարմրախայտի (karmraxayti) | կարմրախայտից (karmraxayticʻ) | |
| dative | կարմրախայտի (karmraxayti) | կարմրախայտից (karmraxayticʻ) | |
| accusative | կարմրախայտ (karmraxayt) | կարմրախայտս (karmraxayts) | |
| ablative | կարմրախայտէ (karmraxaytē) | կարմրախայտից (karmraxayticʻ) | |
| instrumental | կարմրախայտիւ (karmraxaytiw) | կարմրախայտիւք (karmraxaytiwkʻ) | |
| locative | կարմրախայտի (karmraxayti) | կարմրախայտս (karmraxayts) |
Descendants
- Armenian: կարմրախայտ (karmraxayt), կարմրախետ (karmraxet), կարմրխետ (karmrxet) — dialectal
- → Georgian: კალმახი (ḳalmaxi), კალმახა (ḳalmaxa)
- →⇒ Avar: кӏалмах-ччугӏа (kʼalmax-ččuʻa)
- → Bats: კალმახ (ḳalmax)
- → Chechen: кӏамах (kʼamax) — Kist
- → Ingush: кӏалмах (kʼalmax)
- → Laz: კარმახა (ǩarmaxa), კალმახა (ǩalmaxa) — Borghola, კალმახი (ǩalmaxi)
- → Mingrelian: კალმახი (ḳalmaxi), კალმახა (ḳalmaxa), კაჲმახა (ḳaymaxa) — Martvili–Bandza
- → Ossetian: къалмахи (k’almaxi)
- → Russian: калма́хи (kalmáxi)
- → Svan: კალმახ (ḳalmax), კალმა̈ხ (ḳalmäx), კალმახუ̂ (ḳalmaxû)
- → Udi: кӏалмах (ḳalmaχ)
References
- ^ Kostaneancʻ, Karapet (1910) Grigor Magistrosi tʻġtʻerə [The letters of Grigor Magistros], Alexandropol: Gēorg Sanoyeancʻ Press, page 213
- ^ Kostaneancʻ, Karapet (1910) Grigor Magistrosi tʻġtʻerə [The letters of Grigor Magistros], Alexandropol: Gēorg Sanoyeancʻ Press, page 214
- ^ Kostaneancʻ, Karapet (1910) Grigor Magistrosi tʻġtʻerə [The letters of Grigor Magistros], Alexandropol: Gēorg Sanoyeancʻ Press, page 215
Further reading
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836) “կարմրախայտ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), volume I, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 1075b
- Ačaṙean, Hračʻeay (1973) “կարմիր”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume II, Yerevan: University Press, page 559a
- Ġazarean, Ṙubēn (2000) “կարմրախայտ”, in G. B. Tʻosunean, editor, Grabari baṙaran [Dictionary of Old Armenian] (in Armenian), volume I, Yerevan: University Press, page 644b
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “կարմրախայտ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy