ucirać

From utrzeć +‎ -ać. First attested in the middle of the 15th century.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /ut͡ɕirat͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /ut͡ɕirat͡ɕ/

ucirać impf (perfective utrzeć)

1. to rub off; to dry (to remove moisture by rubbing with something dry)
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 319:

     Począla lzamy yego svyate nogy vmyvacz y vczyrayącz vloszy svoymy glovy (capillis... tergebat Luc 7, 38)

     [Poczęła łzami jego święte nogi umywać i ucirając włosy swoimi głowy (capillis... tergebat Luc 7, 38)]

2. (attested in Lesser Poland) to scrape clean (scraping, to remove dirt, to cleanse)
   • 1874-1891 [1454], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{, ,} , volume XLVII, Radom, page 353:

     Vnde dicitur, quod testa vlg. scorlupa saniem vlg. gnoy morborum radebat vlg. vczyral (sc. Job), sedens in sterquilinio (Job 2, 8)

     [Vnde dicitur, quod testa vlg. scorlupa saniem vlg. gnoj morborum radebat vlg. ucirał (sc. Job), sedens in sterquilinio (Job 2, 8)]

3. to pet, to rub affectionately, to fawn
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 138:

     Lyzącz yego svyąte rące, czalvyacz y vczyrayącz yego nogy (extergendo pedes suos), szyą y (leg. są ji, sc. Jesukrysta) czczyly (sc. lwowie)

     [Liżąc jego święte ręce, całując i ucirając jego nogi (extergendo pedes suos), są ji (sc. Jesukrysta) ćcili (sc. lwowie)]

• Polish: ucierać
• Silesian: uciyrać

• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “ucirać”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN