թշնամի

From Old Armenian թշնամի (tʻšnami). A doublet of դուշման (dušman).

• (Eastern Armenian) IPA^(key): /tʰəʃnɑˈmi/,
• (Western Armenian) IPA^(key): /təʃnɑˈmi/,

• Audio (Eastern Armenian):

  (file)

թշնամի • (tʻšnami)

1. enemy

   Թշնամուս թշնամին իմ դաշնակիցը չէ։ ― Tʻšnamus tʻšnamin im dašnakicʻə čʻē. ― My enemy's enemy is not my ally.

From *թշման (*tʻšman) (under the influence of թշնամ- (tʻšnam-)), from *դշման (*dšman), from Iranian, +‎ -ի (-i). Compare Manichaean Parthian 𐫅𐫇𐫢𐫖𐫗 (dwšmn), 𐫅𐫇𐫢𐫖𐫏𐫗 (dwšmyn /⁠dušmen⁠/, “enemy”), Persian دشمن (došman, “enemy”); see there for more.

թշնամի • (tʻšnami)

1. enemy, foe, adversary, opponent, antagonist

   աներեւույթ/հասարակաց թշնամի ― anerewuytʻ/hasarakacʻ tʻšnami ― the Devil, the invisible enemy of mankind, demon

   թշնամի լինել ― tʻšnami linel ― to become hostile; to be hostile

   լինել ումեք ի թշնամի յաւիտենից ― linel umekʻ i tʻšnami yawitenicʻ ― to be one's eternal enemy

   թշնամիս յարուցանել ― tʻšnamis yarucʻanel ― to raise up enemies

   թշնամիք առն ընտանիք իւր ― tʻšnamikʻ aṙn əntanikʻ iwr ― a man's foes shall be they of his own household

   ընտանի թշնամի ― əntani tʻšnami ― intestine foe

   • 5th century, with changes and additions in later centuries, Baroyaxōs Earliest recension (TR).19.2–4:^[1]

     Բարոյախաւսն ասէ զյովազէ, թէ այսպիսի բարս ունի, որ ամենայն անասնոց սիրելի է, բայց միայն աւձի թշնամի է․ ամենախայտ է, իբրեւ զծաղկեայ պատմուճանն Յովսեփու, գեղեցիկ եւ զարդարուն։

     Baroyaxawsn asē zyovazē, tʻē ayspisi bars uni, or amenayn anasnocʻ sireli ē, baycʻ miayn awji tʻšnami ē; amenaxayt ē, ibrew zcałkeay patmučann Yovsepʻu, gełecʻik ew zardarun.

     • Translation by Gohar Muradyan

       Physiologus says about the panther, that it has such a custom: it is dear to all animals, but hostile only to the dragon. It is multicolored like Joseph's robe of many colours, it is beautiful and adorned.

• Armenian: թշնամի (tʻšnami)

• Petrosean, Matatʻeay (1879) “թշնամի”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “թշնամի”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “թշնամի”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
• J̌ahukyan, Geworg (1987) Hayocʻ lezvi patmutʻyun; naxagrayin žamanakašrǰan [History of the Armenian language: The Pre-Literary Period]‎ (in Armenian), Yerevan: Academy Press, page 526