հասանեմ

From հաս (has) +‎ -ան- (-an-).

հասանեմ • (hasanem)  (aorist indicative հասի)

1. to arrive at, to reach

   հասանել ի ցամաք ― hasanel i cʻamakʻ ― to disembark, to land, to arrive

   հասեալ ժամ ― haseal žam ― present

2. to catch, to take, to surprise

   հասանել ի վերայ ― hasanel i veray ― to penetrate, to break into

   յեղակարծում, յանակնկալս ի վերայ հասանել ― yełakarcum, yanaknkals i veray hasanel ― to surprise, to catch; to overtake, to come on like a thunderclap

   հասանել զքաղաքաւ ― hasanel zkʻałakʻaw ― to assault the city

   գուցէ հասանիցէ քեզ անձրեւ ― gucʻē hasanicʻē kʻez anjrew ― lest the rain should surprise you

3. to get, to obtain, to gain

   հասանել ի պաշտօն ― hasanel i paštōn ― to obtain, to get hold of a place or post

   ի պատիւ հասանել ― i patiw hasanel ― to rise to dignities, to be promoted to high rank

   հասանել ի վերայ իրաց աշխարհին ― hasanel i veray iracʻ ašxarhin ― to assume the direction of, to take in hand public affairs

   • 5th century, Agatʻangełos, Patmutʻiwn Hayocʻ 127:

     քաջութիւն հասցէ ձեզ ի քաջէն Վահագնէ ամենայն Հայոց աշխարհիս

     kʻaǰutʻiwn hascʻē jez i kʻaǰēn Vahagnē amenayn Hayocʻ ašxarhis

     • Translation by R. W. Thomson

       may there be valor from valiant Vahagn to you and all our land of Armenia

4. to be destined, allotted or obliged to

   եթէ զնա ոչ հասանէ ինձ տեսանել ― etʻē zna očʻ hasanē inj tesanel ― if I should not happen to see him

   թէեւ մեռանել ինձ հասանիցէ ընդ քեզ ― tʻēew meṙanel inj hasanicʻē ənd kʻez ― even were I to die with thee

   հասանէ քեզ դարձեալ մարգարէանալ ― hasanē kʻez darjeal margarēanal ― you must prophesy anew

5. to ripen, to become ripe

   հասանել վիրաց ― hasanel viracʻ ― (of a furuncle) to draw to a head, to gather

   ծերացեալ հասեալ յարս ― ceracʻeal haseal yars ― old, among the elders

6. to understand

   հասանել ի վերայ ― hasanel i veray ― to comprehend, to conceive, to understand, to apprehend, to catch at

• Armenian: հասնել (hasnel), հասցե (hascʻe)

• Petrosean, Matatʻeay (1879) “հասանեմ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy