हारयति

Sanskrit

Etymology

From the root हृ (hṛ) +‎ -अयति (-ayati). Inherited from Proto-Indo-Aryan *źʰāráyati, from Proto-Indo-Iranian *ȷ́ʰāráyati, from Proto-Indo-European *ǵʰoréyeti (“to cause to yearn for”).

Pronunciation

(Vedic) IPA^(key): /ɦɑː.ɾɐ.jɐ.ti/
(Classical Sanskrit) IPA^(key): /ˈɦɑː.ɾɐ.jɐ.t̪i/

Verb

हारयति • (hārayati) third-singular indicative (class 10, type P, present, root हृ)

to cause to be taken

Conjugation

Forms of Sanskrit verbs are numerous and complicated. The following conjugation shows only a subset of all forms and should be treated as a guide.

Nonfinite Forms: हारयितुम् (hāráyitum)
	Undeclinable
Infinitive	हारयितुम् hāráyitum
Gerund	हारयित्वा hārayitvā́
	Participles
Masculine/Neuter Gerundive	हारयितव्य / हारनीय hārayitavyà / hāranī́ya
Feminine Gerundive	हारयितव्या / हारनीया hārayitavyā̀ / hāranī́yā
Masculine/Neuter Past Passive Participle	हारित hāritá
Feminine Past Passive Participle	हारिता hāritā́
Masculine/Neuter Past Active Participle	हारितवत् hāritávat
Feminine Past Active Participle	हारितवती hāritávatī

Present: हारयति (hāráyati), हारयते (hāráyate)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	हारयति hāráyati	हारयतः hāráyataḥ	हारयन्ति hāráyanti	हारयते hāráyate	हारयेते hāráyete	हारयन्ते hāráyante
Second	हारयसि hāráyasi	हारयथः hāráyathaḥ	हारयथ hāráyatha	हारयसे hāráyase	हारयेथे hāráyethe	हारयध्वे hāráyadhve
First	हारयामि hāráyāmi	हारयावः hāráyāvaḥ	हारयामः / हारयामसि¹ hāráyāmaḥ / hāráyāmasi¹	हारये hāráye	हारयावहे hāráyāvahe	हारयामहे hāráyāmahe
Imperative
Third	हारयतु hāráyatu	हारयताम् hāráyatām	हारयन्तु hāráyantu	हारयताम् hāráyatām	हारयेताम् hāráyetām	हारयन्ताम् hāráyantām
Second	हारय hāráya	हारयतम् hāráyatam	हारयत hāráyata	हारयस्व hāráyasva	हारयेथाम् hāráyethām	हारयध्वम् hāráyadhvam
First	हारयाणि hāráyāṇi	हारयाव hāráyāva	हारयाम hāráyāma	हारयै hāráyai	हारयावहै hāráyāvahai	हारयामहै hāráyāmahai
Optative/Potential
Third	हारयेत् hāráyet	हारयेताम् hāráyetām	हारयेयुः hāráyeyuḥ	हारयेत hāráyeta	हारयेयाताम् hāráyeyātām	हारयेरन् hāráyeran
Second	हारयेः hāráyeḥ	हारयेतम् hāráyetam	हारयेत hāráyeta	हारयेथाः hāráyethāḥ	हारयेयाथाम् hāráyeyāthām	हारयेध्वम् hāráyedhvam
First	हारयेयम् hāráyeyam	हारयेव hāráyeva	हारयेम hāráyema	हारयेय hāráyeya	हारयेवहि hāráyevahi	हारयेमहि hāráyemahi
Subjunctive
Third	हारयात् / हारयाति hāráyāt / hāráyāti	हारयातः hāráyātaḥ	हारयान् hāráyān	हारयाते / हारयातै hāráyāte / hāráyātai	हारयैते hāráyaite	हारयन्त / हारयान्तै hāráyanta / hāráyāntai
Second	हारयाः / हारयासि hāráyāḥ / hāráyāsi	हारयाथः hāráyāthaḥ	हारयाथ hāráyātha	हारयासे / हारयासै hāráyāse / hāráyāsai	हारयैथे hāráyaithe	हारयाध्वै hāráyādhvai
First	हारयाणि hāráyāṇi	हारयाव hāráyāva	हारयाम hāráyāma	हारयै hāráyai	हारयावहै hāráyāvahai	हारयामहै hāráyāmahai
Participles
	हारयत् hāráyat			हारयमाण / हारयाण² hāráyamāṇa / hārayāṇa²
Notes	The subjunctive is only used in Vedic Sanskrit. ¹Vedic ²Later Sanskrit

Imperfect: अहारयत् (áhārayat), अहारयत (áhārayata)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	अहारयत् áhārayat	अहारयताम् áhārayatām	अहारयन् áhārayan	अहारयत áhārayata	अहारयेताम् áhārayetām	अहारयन्त áhārayanta
Second	अहारयः áhārayaḥ	अहारयतम् áhārayatam	अहारयत áhārayata	अहारयथाः áhārayathāḥ	अहारयेथाम् áhārayethām	अहारयध्वम् áhārayadhvam
First	अहारयम् áhārayam	अहारयाव áhārayāva	अहारयाम áhārayāma	अहारये áhāraye	अहारयावहि áhārayāvahi	अहारयामहि áhārayāmahi

Future: हारयिष्यति (hārayiṣyáti), हारयिष्यते (hārayiṣyáte)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	हारयिष्यति hārayiṣyáti	हारयिष्यतः hārayiṣyátaḥ	हारयिष्यन्ति hārayiṣyánti	हारयिष्यते hārayiṣyáte	हारयिष्येते hārayiṣyéte	हारयिष्यन्ते hārayiṣyánte
Second	हारयिष्यसि hārayiṣyási	हारयिष्यथः hārayiṣyáthaḥ	हारयिष्यथ hārayiṣyátha	हारयिष्यसे hārayiṣyáse	हारयिष्येथे hārayiṣyéthe	हारयिष्यध्वे hārayiṣyádhve
First	हारयिष्यामि hārayiṣyā́mi	हारयिष्यावः hārayiṣyā́vaḥ	हारयिष्यामः / हारयिष्यामसि¹ hārayiṣyā́maḥ / hārayiṣyā́masi¹	हारयिष्ये hārayiṣyé	हारयिष्यावहे hārayiṣyā́vahe	हारयिष्यामहे hārayiṣyā́mahe
Participles
	हारयिष्यत् hārayiṣyát			हारयिष्यमाण hārayiṣyámāṇa
Notes	¹Vedic

Conditional: अहारयिष्यत् (áhārayiṣyat), अहारयिष्यत (áhārayiṣyata)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	अहारयिष्यत् áhārayiṣyat	अहारयिष्यताम् áhārayiṣyatām	अहारयिष्यन् áhārayiṣyan	अहारयिष्यत áhārayiṣyata	अहारयिष्येताम् áhārayiṣyetām	अहारयिष्यन्त áhārayiṣyanta
Second	अहारयिष्यः áhārayiṣyaḥ	अहारयिष्यतम् áhārayiṣyatam	अहारयिष्यत áhārayiṣyata	अहारयिष्यथाः áhārayiṣyathāḥ	अहारयिष्येथाम् áhārayiṣyethām	अहारयिष्यध्वम् áhārayiṣyadhvam
First	अहारयिष्यम् áhārayiṣyam	अहारयिष्याव áhārayiṣyāva	अहारयिष्याम áhārayiṣyāma	अहारयिष्ये áhārayiṣye	अहारयिष्यावहि áhārayiṣyāvahi	अहारयिष्यामहि áhārayiṣyāmahi

Benedictive/Precative: हार्यात् (hāryā́t) or हार्याः (hāryā́ḥ), हारयिषीष्ट (hārayiṣīṣṭá)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Optative/Potential
Third	हार्यात् / हार्याः¹ hāryā́t / hāryā́ḥ¹	हार्यास्ताम् hāryā́stām	हार्यासुः hāryā́suḥ	हारयिषीष्ट hārayiṣīṣṭá	हारयिषीयास्ताम्² hārayiṣīyā́stām²	हारयिषीरन् hārayiṣīrán
Second	हार्याः hāryā́ḥ	हार्यास्तम् hāryā́stam	हार्यास्त hāryā́sta	हारयिषीष्ठाः hārayiṣīṣṭhā́ḥ	हारयिषीयास्थाम्² hārayiṣīyā́sthām²	हारयिषीढ्वम् hārayiṣīḍhvám
First	हार्यासम् hāryā́sam	हार्यास्व hāryā́sva	हार्यास्म hāryā́sma	हारयिषीय hārayiṣīyá	हारयिषीवहि hārayiṣīváhi	हारयिषीमहि hārayiṣīmáhi
Notes	¹Vedic ²Uncertain

Perfect: हारयामास (hārayā́mā́sa) or हारयांचकार (hārayā́ṃcakā́ra), हारयांचक्रे (hārayā́ṃcakré)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	हारयामास / हारयांचकार hārayā́mā́sa / hārayā́ṃcakā́ra	हारयामासतुः / हारयांचक्रतुः hārayā́māsátuḥ / hārayā́ṃcakrátuḥ	हारयामासुः / हारयांचक्रुः hārayā́māsúḥ / hārayā́ṃcakrúḥ	हारयांचक्रे hārayā́ṃcakré	हारयांचक्राते hārayā́ṃcakrā́te	हारयांचक्रिरे hārayā́ṃcakriré
Second	हारयामासिथ / हारयांचकर्थ hārayā́mā́sitha / hārayā́ṃcakártha	हारयामासथुः / हारयांचक्रथुः hārayā́māsáthuḥ / hārayā́ṃcakráthuḥ	हारयामास / हारयांचक्र hārayā́māsá / hārayā́ṃcakrá	हारयांचकृषे hārayā́ṃcakṛṣé	हारयांचक्राथे hārayā́ṃcakrā́the	हारयांचकृध्वे hārayā́ṃcakṛdhvé
First	हारयामास / हारयांचकर hārayā́mā́sa / hārayā́ṃcakára	हारयामासिव / हारयांचकृव hārayā́māsivá / hārayā́ṃcakṛvá	हारयामासिम / हारयांचकृम hārayā́māsimá / hārayā́ṃcakṛmá	हारयांचक्रे hārayā́ṃcakré	हारयांचकृवहे hārayā́ṃcakṛváhe	हारयांचकृमहे hārayā́ṃcakṛmáhe
Participles
	हारयामासिवांस् / हारयांचकृवांस् hārayā́māsivā́ṃs / hārayā́ṃcakṛvā́ṃs			हारयांचक्राण hārayā́ṃcakrāṇá

Descendants

Prakrit: 𑀳𑀸𑀭𑁂𑀇 (hārei)
- Assamese: হাৰা (hara)
- Bengali: হারা (hara)
- Gujarati: હાર્વુઁ (hārvum̐)
- Hindi: हारना (hārnā)
- Old Marathi: हरितणे (haritaṇe)
  - Marathi: हरणे (harṇe)
- Nepali: हार्नु (hārnu)
- Odia: ହାରିବା (hāribā)
- Punjabi: ਹਾਰ੍ਨਾ (hārnā)
- Sinhalese: අරිණවා (ariṇawā)
- Sylheti: ꠀꠞꠣ (ara)

References

Monier Williams (1899) “हारयति”, in A Sanskrit–English Dictionary, , new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 398.