This is a Swadesh list of words in Bashkir, compared with definitions in English.
American linguist Morris Swadesh believed that languages changed at measurable rates and that these could be determined even for languages without written precursors. Using vocabulary lists, he sought to understand not only change over time but also the relationships of extant languages. To be able to compare languages from different cultures, he based his lists on meanings he presumed would be available in as many cultures as possible. He then used the fraction of agreeing cognates between any two related languages to compute their divergence time by some (still debated) algorithms. Starting in 1950 with 165 meanings, his list grew to 215 in 1952, which was so expansive that many languages lacked native vocabulary for some terms. Subsequently, it was reduced to 207, and reduced much further to 100 meanings in 1955. A reformulated list was published posthumously in 1971.
| № | English | Bashkir башҡорт теле (başqort tele) edit (207) |
|---|---|---|
| 1 | I (1sg) | мин (min) |
| 2 | you (2sg) | һин (hin) |
| 3 | he, she, it (3sg) | ул (ul) |
| 4 | we (1pl) | беҙ (beź) |
| 5 | you (2pl) | һеҙ (heź) |
| 6 | they (3pl) | улар (ular) |
| 7 | this | был (bıl) |
| 8 | that | теге (tege), шул (şul), анау (anaw) |
| 9 | here | бында (bında) |
| 10 | there | тегендә (tegendə), шунда (şunda), анауында (anawında) |
| 11 | who | кем (kem) |
| 12 | what | нимә (nimə), ни (ni), нәмә (nəmə), нә (nə) |
| 13 | where | ҡайҙа (qayźa) |
| 14 | when | ҡасан (qasan) |
| 15 | how | нисек (nisek), ҡалай (qalay) |
| 16 | not | түгел (tügel), имәс (iməs) |
| 17 | all | бөтә (bötə), бары (barı), барса (barsa) |
| 18 | many | күп (küp), суҡ (suq) |
| 19 | some | бер нисә (ber nisə), бер ҡанса (ber qansa) |
| 20 | few | әҙ (əź), аҙ (aź), кәм (kəm) |
| 21 | other | башҡа (başqa), бүтән (bütən), үҙгә (üźgə) |
| 22 | one | бер (ber) |
| 23 | two | ике (ike) |
| 24 | three | өс (ös) |
| 25 | four | дүрт (dürt) |
| 26 | five | биш (biş) |
| 27 | big | ҙур (źur), дәү (dəw), өлкән (ölkən) |
| 28 | long | оҙон (oźon) |
| 29 | wide | киң (kiñ) |
| 30 | thick | ҡалын (qalın), йыуан (yıwan) |
| 31 | heavy | ауыр (awır), ағыр (ağır) |
| 32 | small | бәләкәй (bələkəy), бәләкәс (bələkəs), кесе (kese) |
| 33 | short | ҡыҫҡа (qıśqa) |
| 34 | narrow | тар (tar) |
| 35 | thin | йоҡа (yoqa), нәҙек (nəźek) |
| 36 | woman | ҡатын (qatın), хатын (xatın) |
| 37 | man (adult male) | ир (ir), иркәк (irkək) |
| 38 | man (human being) | кеше (keşe), әҙәм (əźəm) |
| 39 | child | бала (bala) |
| 40 | wife | ҡатын (qatın), хатын (xatın) |
| 41 | husband | ир (ir), иркәк (irkək) |
| 42 | mother | әсә (əsə), инә (inə), ана (ana) |
| 43 | father | ата (ata) |
| 44 | animal | йәнлек (yənlek), хайуан (xaywan), януар (yanwar) |
| 45 | fish | балыҡ (balıq) |
| 46 | bird | ҡош (qoş) |
| 47 | dog | эт (et) |
| 48 | louse | бет (bet) |
| 49 | snake | йылан (yılan) |
| 50 | worm | ҡорт (qort), селәүсен (seləwsen) |
| 51 | tree | ағас (ağas), тирәк (tirək) |
| 52 | forest | урман (urman) |
| 53 | stick | таяҡ (tayaq), сыбыҡ (sıbıq) |
| 54 | fruit | мәйүә (məywə) |
| 55 | seed | орлоҡ (orloq) |
| 56 | leaf | япраҡ (yapraq) |
| 57 | root | тамыр (tamır) |
| 58 | bark (of a tree) | ҡайыр (qayır), ҡабыҡ (qabıq) |
| 59 | flower | сәскә (səskə), сәсәк (səsək) |
| 60 | grass | үлән (ülən), ут (ut) |
| 61 | rope | бәй (bəy), бағ (bağ), бау (baw) |
| 62 | skin | тире (tire) |
| 63 | meat | ит (it) |
| 64 | blood | ҡан (qan) |
| 65 | bone | һөйәк (höyək) |
| 66 | fat (noun) | май (may), яғ (yağ) |
| 67 | egg | йомортҡа (yomortqa), күкәй (kükəy) |
| 68 | horn | мөгөҙ (mögöź) |
| 69 | tail | ҡойроҡ (qoyroq) |
| 70 | feather | ҡауырһын (qawırhın), ҡаурый (qawrıy) |
| 71 | hair | сәс (səs) |
| 72 | head | баш (baş) |
| 73 | ear | ҡолаҡ (qolaq) |
| 74 | eye | күҙ (küź) |
| 75 | nose | танау (tanaw), морон (moron) |
| 76 | mouth | ауыҙ (awıź), ағыҙ (ağıź) |
| 77 | tooth | теш (teş) |
| 78 | tongue (organ) | тел (tel) |
| 79 | fingernail | тырнаҡ (tırnaq) |
| 80 | foot | табан (taban) |
| 81 | leg | аяҡ (ayaq) |
| 82 | knee | тубыҡ (tubıq) |
| 83 | hand | ҡул (qul) |
| 84 | wing | ҡанат (qanat) |
| 85 | belly | эс (es), ҡорһаҡ (qorhaq), ҡарын (qarın) |
| 86 | guts | эсәк (esək) |
| 87 | neck | муйын (muyın) |
| 88 | back | арҡа (arqa) |
| 89 | breast | имсәк (imsək) |
| 90 | heart | йөрәк (yörək) |
| 91 | liver | бауыр (bawır), бәғер (bəğer) |
| 92 | to drink | эсергә (esergə) |
| 93 | to eat | ашарға (aşarğa) |
| 94 | to bite | тешләргә (teşlərgə) |
| 95 | to suck | имергә (imergə), һурырға (hurırğa) |
| 96 | to spit | төкөрөргә (tökörörgə) |
| 97 | to vomit | ҡоҫорға (qośorğa) |
| 98 | to blow | өрөргә (örörgə), иҫергә (iśergə) |
| 99 | to breathe | тын алырға (tın alırğa), дәм алырға (dəm alırğa) |
| 100 | to laugh | көлөргә (kölörgə) |
| 101 | to see | күрергә (kürergə) |
| 102 | to hear | ишетергә (işetergə) |
| 103 | to know | белергә (belergə) |
| 104 | to think | уйларға (uylarğa) |
| 105 | to smell | еҫкәргә (yeśkərgə) |
| 106 | to fear | ҡурҡырға (qurqırğa) |
| 107 | to sleep | йоҡларға (yoqlarğa) |
| 108 | to live | йәшәргә (yəşərgə) |
| 109 | to die | үлергә (ülergə) |
| 110 | to kill | үлтерергә (ülterergə) |
| 111 | to fight | һуғышырға (huğışırğa), орошорға (oroşorğa) |
| 112 | to hunt | ауларға (awlarğa) |
| 113 | to hit | һуғырға (huğırğa), орорға (ororğa) |
| 114 | to cut | ҡырҡырға (qırqırğa), киҫергә (kiśergə) |
| 115 | to split | ярырға (yarırğa) |
| 116 | to stab | сәнсергә (sənsergə), ҡаҙарға (qaźarğa) |
| 117 | to scratch | тырнарға (tırnarğa) |
| 118 | to dig | ҡаҙырға (qaźırğa) |
| 119 | to swim | йөҙөргә (yöźörgə) |
| 120 | to fly | осорға (osorğa) |
| 121 | to walk | атларға (atlarğa) |
| 122 | to come | килергә (kilergə) |
| 123 | to lie (as in a bed) | ятырға (yatırğa) |
| 124 | to sit | ултырырға (ultırırğa) |
| 125 | to stand | торорға (tororğa) |
| 126 | to turn (intransitive) | боролорға (borolorğa), борорға (bororğa), әйләнергә (əylənergə) |
| 127 | to fall | төшөргә (töşörgə) |
| 128 | to give | бирергә (birergə) |
| 129 | to hold | тоторға (totorğa) |
| 130 | to squeeze | ҡыҫырға (qıśırğa) |
| 131 | to rub | ышҡырға (ışqırğa), һөртөргә (hörtörgə) |
| 132 | to wash | йыуырға (yıwırğa) |
| 133 | to wipe | һөртөргә (hörtörgə) |
| 134 | to pull | тартырға (tartırğa) |
| 135 | to push | этергә (etergə), этәрергә (etərergə), төртөргә (törtörgə) |
| 136 | to throw | ташларға (taşlarğa), бәрергә (bərergə) |
| 137 | to tie | бәйләргә (bəylərgə), бағларға (bağlarğa) |
| 138 | to sew | тегергә (tegergə) |
| 139 | to count | һанарға (hanarğa), иҫәпләргә (iśəplərgə), хисапларға (xisaplarğa) |
| 140 | to say | әйтергә (əytergə), тиергә (tiyergə), гәпләргә (gəplərgə) |
| 141 | to sing | йырларға (yırlarğa) |
| 142 | to play | уйнарға (uynarğa) |
| 143 | to float | йөҙөргә (yöźörgə) |
| 144 | to flow | ағырға (ağırğa) |
| 145 | to freeze | туңырға (tuñırğa), өшөргә (öşörgə) |
| 146 | to swell | шешергә (şeşergə) |
| 147 | sun | ҡояш (qoyaş) |
| 148 | moon | ай (ay) |
| 149 | star | йондоҙ (yondoź) |
| 150 | water | һыу (hıw) |
| 151 | rain | ямғыр (yamğır) |
| 152 | river | йылға (yılğa), даръя (darʺya), нәһер (nəher) |
| 153 | lake | күл (kül) |
| 154 | sea | диңгеҙ (diñgeź) |
| 155 | salt | тоҙ (toź) |
| 156 | stone | таш (taş) |
| 157 | sand | ҡом (qom) |
| 158 | dust | саң (sañ), туҙан (tuźan) |
| 159 | earth | тупраҡ (tupraq), ер (yer) |
| 160 | cloud | болот (bolot) |
| 161 | fog | томан (toman) |
| 162 | sky | күк (kük), асман (asman) |
| 163 | wind | ел (yel) |
| 164 | snow | ҡар (qar) |
| 165 | ice | боҙ (boź) |
| 166 | smoke | төтөн (tötön) |
| 167 | fire | ут (ut) |
| 168 | ash | көл (köl) |
| 169 | to burn | янырға (yanırğa) |
| 170 | road | юл (yul) |
| 171 | mountain | тау (taw) |
| 172 | red | ҡыҙыл (qıźıl) |
| 173 | green | йәшел (yəşel) |
| 174 | yellow | һары (harı) |
| 175 | white | аҡ (aq) |
| 176 | black | ҡара (qara) |
| 177 | night | төн (tön), кисә (kisə) |
| 178 | day | көн (kön) |
| 179 | year | йыл (yıl) |
| 180 | warm | йылы (yılı) |
| 181 | cold | һыуыҡ (hıwıq) |
| 182 | full | тулы (tulı) |
| 183 | new | яңы (yañı) |
| 184 | old | иҫке (iśke), ҡарт (qart) (person) |
| 185 | good | һәйбәт (həybət), яҡшы (yaqşı) |
| 186 | bad | насар (nasar), яман (yaman) |
| 187 | rotten | серек (serek) |
| 188 | dirty | бысраҡ (bısraq) |
| 189 | straight | тура (tura), туғры (tuğrı) |
| 190 | round | йоморо (yomoro), түңәрәк (tüñərək) |
| 191 | sharp (as a knife) | үткер (ütker) |
| 192 | dull (as a knife) | үтмәҫ (ütməś) |
| 193 | smooth | тигеҙ (tigeź), шыма (şıma) |
| 194 | wet | дымлы (dımlı) |
| 195 | dry | ҡоро (qoro) |
| 196 | correct | дөрөҫ (döröś), туғры (tuğrı) |
| 197 | near | яҡын (yaqın), эргә (ergə) |
| 198 | far | алыҫ (alıś), йыраҡ (yıraq) |
| 199 | right | уң (uñ) |
| 200 | left | һул (hul) |
| 201 | at | -да/-дә/-та/-тә/-ҙа/-ҙә (-da/-də/-ta/-tə/-źa/-źə), -ла/-лә (-la/-lə), өҫтөндә (öśtöndə) |
| 202 | in | -да/-дә/-та/-тә/-ҙа/-ҙә (-da/-də/-ta/-tə/-źa/-źə), -ла/-лә (-la/-lə), эсендә (esendə) |
| 203 | with | менән (menən), белән (belən), илә (ilə) |
| 204 | and | һәм (həm), вә (və), менән (menən), да/дә/та/тә/ҙа/ҙә (da/də/ta/tə/źa/źə), ла/лә (la/lə) |
| 205 | if | -һа/-һә (-ha/-hə), әгәр (əgər), әгәр ҙә (əgər źə), гәр (gər) |
| 206 | because | сөнки (sönki) |
| 207 | name | исем (isem), ат (at) |