dzielnica

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *dělьnica. By surface analysis, dzielny +‎ -ica. First attested in 1392.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /d͡ʑɛ(ː)lʲɲit͡sa/
• IPA^(key): (15^th CE) /d͡ʑɛlʲɲit͡sa/, /d͡ʑelʲɲit͡sa/

Noun

dzielnica f

1. share (inherited or acquired part of property, especially land)
   • 1888 [1392], Romuald Hube, editor, Zbiór rot przysiąg sądowych poznańskich, kościańskich, kaliskich, sieradzkich, piotrkowskich i dobrzyszyckich z końca wieku XIV i pierwszych lat wieku XV‎, page 65:

     Iaco praue Maczek bil dzelen swim (leg. z swym) oczczem, nisz Marczin dobil na gego oczczu dzelnicze

     [Jako prawie Maciek był dzielen z swym oćcem, niż Marcin dobył na jego oćcu dzielnice]

2. fenced off piece of land; fence
   • 1868 [1491], Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej : z archiwum tak zwanego bernardyńskiego we Lwowie w skutek fundacyi śp. Alexandra hr. Stadnickiego‎, volume XIX, page 88:

     Item sepsiones al. dzelnycze omnes kmethones tam Stanislai quam Iohannis debent, prout ex antiquo sepiebant

     [Item sepsiones al. dzielnice omnes kmethones tam Stanislai quam Iohannis debent, prout ex antiquo sepiebant]

3. branch of a noble family related by close kinship
   • 1908 [1408], Władysław Semkowicz, editor, Miesięcznik Heraldyczny, volume XIV, page 114:

     Climonth yest nasz brath stryini, naszey krwe, yedney dzelnicze, *noszego cleynotha y zawolana

     [Klimont jest nasz brat stryjny, naszej krwie, jednej dzielnice, naszego klejnota i zawołania]

4. division (act or process of dividing anything)
   • 1874 [1441], Monumenta Medii Aevi Historica res gestas Poloniae illustrantia. Pomniki Dziejowe Wieków Średnich do objaśnienia rzeczy polskich służące, volume XVII, page 38:

     Isti duo fratres... fecerunt inter se beniuole perpetuam diuisionem in predicta scultecia in Niewskurzow al. wiekuista dzielnicza

     [Isti duo fratres... fecerunt inter se beniuole perpetuam diuisionem in predicta scultecia in Niewskurzow al. wiekuistą dzielnicę]

Descendants

• Polish: dzielnica

References

• Boryś, Wiesław (2005) “dzielnica”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “dzielnica”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “dzielnica”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “dzielnica”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Polish Wikipedia has an article on:

dzielnica

Wikipedia ^pl

Etymology

Inherited from Old Polish dzielnica.

Pronunciation

• IPA^(key): /d͡ʑɛlˈɲi.t͡sa/
• (Middle Polish) IPA^(key): /d͡ʑelˈɲi.t͡sa/

• Audio

  (file)

• Rhymes: -it͡sa
• Syllabification: dziel‧ni‧ca

Noun

dzielnica f (diminutive dzielniczka, related adjective dzielnicowy)

1. borough, district, quarter (area of a city with its own history, customs, architecture, etc.)
2. borough, district, quarter (administrative district in some cities)
3. area, region (area of a country geographically, ethnographically, or historically unique)

   Synonym: region

4. (historical) dzielnica (one of the parts into which Bolesław Wrymouth divided the Kingdom of Poland between his sons in 1138)
5. (obsolete) part, piece (divided bit of a whole)

   Synonym: część

6. (Middle Polish) lot (piece of owned land, either individually or collectively)
   1. (Middle Polish, figuratively) community; bond; participation
7. (Middle Polish) difference; division; discord

Declension

Related terms

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), dzielnica is one of the most used words in Polish, appearing 9 times in scientific texts, 18 times in news, 31 times in essays, 10 times in fiction, and 2 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 70 times, making it the 915th most common word in a corpus of 500,000 words.

References

Further reading

• dzielnica in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• dzielnica in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “dzielnica”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “DZIELNICA”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 22.06.2010
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “dzielnica”, in Słownik języka polskiego‎
• Aleksander Zdanowicz (1861) “dzielnica”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861‎
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “dzielnica”, in Słownik języka polskiego‎ (in Polish), volume 1, Warsaw, page 641