prawdziwy

Inherited from Proto-Slavic *pravьdivъ. By surface analysis, prawda +‎ -iwy. First attested in c. 1301–1350.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /praːvd͡ʑivɨː/
• IPA^(key): (15^th CE) /prɒvd͡ʑivɨ/

prawdziwy (derived adverb prawdziwie)

1. (attested in Masovia) true to one's word (keeping one's word, faithful, truthful)
   • 1928 [End of the fifteenth century], Jan Janów, editor, Zespół ewangelijny Biblioteki Ordynacji Zamoyskich nr 1116, Warsaw, page 302:

     Otho prawdzyvy Israelita (ecce vere Israelita Jo 1, 47), w kthorym lszczyvoscz nye yest

     [Oto prawdziwy Israelita (ecce vere Israelita Jo 1, 47), w ktorym lściwość nie jest]

2. true (in agreeance with the truth)
   • 1930 [c. 1455], “III Reg”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎, 22, 16:

     Zaprzisyøgam cyø, abi my nye mowyl, gedno czso prawdzywego gest (nisi quod verum est)

     [Zaprzysięgam cię, aby mi nie mowił, jedno cso prawdziwego jest (nisi quod verum est)]

   • 1874-1891 [15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{, ,} , volume XXIV, page 74:

     Date... mensuram bonam et confertam et coagitatam et supereffluentem prawdzivą, pelną, strasnoną, *virwchovatą (Luc 6, 38)

     [Date... mensuram bonam et confertam et coagitatam et supereffluentem prawdziwą, pełną, strzęśnioną, wir[w]chowatą (Luc 6, 38)]

3. (attested in Lesser Poland) fair, just
   • c. 1301-1350, Kazania świętokrzyskie‎, Miechów, page dv 4:

     Symeon suøti, praudiui, bogoboyny

     [Symeon święty, prawdziwy, bogobojny]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 151:

     Iązyk yego... nye rychly... any momotlyvy, alye vyerny, praudzyvy a tesch rostropny (lingua... vera, iusta, provida fuit)

     [Język jego... nie rychły... ani momotliwy, ale wierny, prawdziwy a też roztropny (lingua... vera, iusta, provida fuit)]

4. due and having legal force
   • 1972 [15th century], Józef Reczek, Wacław Twardzik, editors, Najstarsze staropolskie tłumaczenie ortyli magdeburskich wg rkpsu nr 50, pages 40, 4:

     Tedy ortel przysząsznyczy gesth prawdzywy (tunc sententia scabini est iusta) a mą szyą ostacz

     [Tedy ortel przysiężniczy jest prawdziwy (tunc sententia scabini est iusta) a ma się ostać]

• Polish: prawdziwy
• Silesian: prŏwdziwy

• Boryś, Wiesław (2005) “prawdziwy”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “prawdziwy”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “prawdziwy”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “prawdziwy”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Inherited from Old Polish prawdziwy. By surface analysis, prawda +‎ -iwy.

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ivɘ
• Syllabification: praw‧dzi‧wy

prawdziwy (comparative prawdziwszy or bardziej prawdziwy, superlative najprawdziwszy or najbardziej prawdziwy, derived adverb prawdziwie)

1. true (conforming to the actual state of reality or fact; factually correct)

   Synonyms: autentyczny, faktyczny, istotny, realny, rzeczywisty, właściwy

   Antonyms: fałszywy, nieprawdziwy

2. true, real (genuine; legitimate; not falsified)

   Synonym: autentyczny

3. true, real (having traits typical of something)

   Synonym: autentyczny

4. (obsolete) true to one's word (keeping one's word, faithful, truthful)

   Synonym: prawdomówny

5. (obsolete) righteous; noble; honest

• prawdziwy in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• prawdziwy in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “prawdziwy”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “PRAWDZIWY”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 30.10.2017
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “prawdziwy”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “prawdziwy”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1908), “prawdziwy”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 4, Warsaw, page 977
• prawdziwy in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego