żona

Hello, you have come here looking for the meaning of the word żona. In DICTIOUS you will not only get to know all the dictionary meanings for the word żona, but we will also tell you about its etymology, its characteristics and you will know how to say żona in singular and plural. Everything you need to know about the word żona you have here. The definition of the word żona will help you to be more precise and correct when speaking or writing your texts. Knowing the definition ofżona, as well as those of other words, enriches your vocabulary and provides you with more and better linguistic resources.

Kashubian

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *žena.

Pronunciation

  • IPA(key): /ˈʒɔ.na/
  • Rhymes: -ɔna
  • Syllabification: żo‧na

Noun

żona f

  1. (rare) wife
    Synonym: białka

Declension

Further reading

  • Stefan Ramułt (1893) “žona”, in Słownik języka pomorskiego czyli kaszubskiego (in Kashubian), page 277
  • Eùgeniusz Gòłąbk (2011) “żona”, in Słownik Polsko-Kaszubski / Słowôrz Pòlskò-Kaszëbsczi
  • żona”, in Internetowi Słowôrz Kaszëbsczégò Jãzëka [Internet Dictionary of the Kashubian Language], Fundacja Kaszuby, 2022

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *žena. First attested in the 14th century.

Pronunciation

  • IPA(key): (10th–15th CE) /ʒʲɔna/
  • IPA(key): (15th CE) /ʒʲɔna/

Noun

żona f (related adjective żeński)

  1. (attested in Lesser Poland) woman (adult female human)
    • Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie, Krakow, page 183a:
      Tedy vøcz f ten tho czasz gedna dobra szona i tesze naboszna gestcy ona byla vmarla
      [Tedy więc w ten to czas jedna dobra żona i teże nabożna jestci ona była umarła]
    • 1930 [c. 1455], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka), 3, 15:
      Rzekl pan bog ku wøszowy:... Vstawyø nyeprzyyazn myedzi tobø a myedzi zonø (inter te et mulierem)... a onacz... setrze glowø twoyø
      [Rzekł Pan Bog ku wężowi:... Ustawię nieprzyjaźń miedzy tobą a miedzy żoną (inter te et mulierem)... a onać... setrze głowę twoję]
  2. (attested in Greater Poland) wife (female married partner)
    • 1967 [1393], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty kościańskie, volume III, number 59, Kościan:
      Isze Przibislaf podal scodi placzicz Szidom sa Falkana a sa gego szonan przeczif Potrkoui
      [Iże Przybysław podał szkody płacić Żydom za Falkana a za jego żonę przeciw Piotrkowi]
    • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 33r:
      Consors id est sodalis ein mitgeselle vel coniunx zoną
      [Consors id est sodalis ein mitgeselle vel coniunx żona]
  3. Mother of God
    • 1880-1894 [15th century], Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności, volume V, page 260:
      Middle of the 15th century
      [Pauperis lignifabri vxor czeszle oddana zona]
      Pauperis lignifabri vxor cieśle oddana żona
  4. concubine
    • 1930 [c. 1455], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka), 22, 24:
      Zona Nachorowa (concubina... illius), Roma, porodzyla Chabee a Gom
      [Żona Nachorowa (concubina... illius), Roma, porodziła Chabee a Gom]

Derived terms

adjectives
adverbs
    nouns
    verbs
    adjectives
    adverbs
      nouns
      verbs

        Descendants

        • Polish: żona
        • Silesian: żōna

        References

        • Boryś, Wiesław (2005) “żona”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
        • Mańczak, Witold (2017) “żona”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
        • B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “żona”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
        • Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “żona”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

        Polish

        Etymology

        Inherited from Old Polish żona. Sense 2 was displaced by kobieta. Cognate with English queen and gyno-.

        Pronunciation

        • IPA(key): /ˈʐɔ.na/
        • Audio 1:(file)
        • Audio 2:(file)
        • Audio 3:(file)
        • Rhymes: -ɔna
        • Syllabification: żo‧na

        Noun

        żona f (diminutive żonka or żoncia or żonusia, augmentative żonisko, related adjective żonin or żoniny)

        1. wife (married woman)
          Coordinate term: mąż
        2. (obsolete) woman (adult female human)
          Synonyms: białogłowa, dama, facetka, kobiałka, kobieta, niewiasta
          Coordinate term: mężczyzna

        Declension

        Derived terms

        adjective
        verbs
        adjectives
        adverb
        nouns
        verbs

        Trivia

        According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), żona is one of the most used words in Polish, appearing 6 times in scientific texts, 3 times in news, 3 times in essays, 52 times in fiction, and 59 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 123 times, making it the 490th most common word in a corpus of 500,000 words.[1]

        References

        1. ^ Ida Kurcz (1990) “żona”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language] (in Polish), volume 2, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 798

        Further reading

        • żona in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
        • żona in Polish dictionaries at PWN
        • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “żona”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
        • ŻONA”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 25.05.2023
        • Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “żona”, in Słownik języka polskiego
        • Aleksander Zdanowicz (1861) “żona”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
        • J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1927), “żona”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 8, Warsaw, page 718
        • żona in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego