ըմպեմ

Hello, you have come here looking for the meaning of the word ըմպեմ. In DICTIOUS you will not only get to know all the dictionary meanings for the word ըմպեմ, but we will also tell you about its etymology, its characteristics and you will know how to say ըմպեմ in singular and plural. Everything you need to know about the word ըմպեմ you have here. The definition of the word ըմպեմ will help you to be more precise and correct when speaking or writing your texts. Knowing the definition ofըմպեմ, as well as those of other words, enriches your vocabulary and provides you with more and better linguistic resources.

Old Armenian

Alternative forms

Etymology

From Proto-Armenian *(h)imp-, from Proto-Indo-European *pimbeti reflecting the reduplicated present *píph₃eti with analogical nasal infix of the root *peh₃-. Alternatively from Proto-Armenian *en-(h)ipe-, from Proto-Indo-European *h₁en-*píbeti from the same root *peh₃-.[1] The verb is suppletive: part of the conjugation is filled by forms of *արբանեմ (*arbanem, to drink), from the root արբ- (arb-).

Verb

ըմպեմ (əmpem)  (aorist indicative արբի)

  1. to drink (water, alcohol or any other liquid)
    ըմպել անյագաբարəmpel anyagabarto drink eagerly, greedily
    ըմպել սաստիկ յոյժəmpel sastik yoyžto drink hard or deep, to drink like a piper, to tipple, to tope, to be a hearty toper
    ըմպել ի կենդանութիւն թագաւորիəmpel i kendanutʻiwn tʻagaworito drink for the king's health
    ըմպել ի յաջողութիւն ...əmpel i yaǰołutʻiwn ...to drink to the success of ...
    գան ըմպելgan əmpelto receive a thrashing, a blow
    ապտակ ըմպելaptak əmpelto be struck in the face
    զջուր գնոյ ըմպելzǰur gnoy əmpelto obtain water by dint of money, to pay for water
    որ ըմպէ զանօրէնութիւնս հանգոյն ըմպելւոյor əmpē zanōrēnutʻiwns hangoyn əmpelwoywho drinks iniquity like water
    տո՛ւր ինձ ... ըմպելtúr inj ... əmpelgive me ... to drink; pour me out some ...
    • 5th century, with changes and additions in later centuries, Baroyaxōs Earliest recension (TR).3.1–4:[2]
      Է երէ ինչ, որ կոչի աւթողոփոս․ գազան սաստիկ էրէ․ մինչ որսորդաց չէ հնար զնա ի բուռն արկանել։ Եղջիւրս ունի երկայնս եւ սղոցաձեւս, մինչեւ զծառս մեծամեծս եւ բարձունս սղոցել․ եւ յորժամ ծարաւեսցի, գնայ յԱրածանի գետ եւ ըմբէ ջուր։
      Ē erē inčʻ, or kočʻi awtʻołopʻos; gazan sastik ērē; minčʻ orsordacʻ čʻē hnar zna i buṙn arkanel. Ełǰiwrs uni erkayns ew słocʻajews, minčʻew zcaṙs mecamecs ew barjuns słocʻel; ew yoržam carawescʻi, gnay yAracani get ew əmbē ǰur.
      • Translation by Gohar Muradyan
        There is an animal called autholops, an exceedingly fierce animal; until the hunters are unable to catch it. It has long horns in the shape of a saw, so that it is able to saw very large and high trees. And when it is thirsty, it goes to the river Aracani and drinks water.
  2. (post-Classical) to smoke

Conjugation

active
infinitive ըմպել (əmpel) participle արբեալ (arbeal)
causative արբուցանեմ (arbucʻanem) aorist stem արբ- (arb-)
singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person 2nd person 3rd person
indicative
present ըմպեմ (əmpem) ըմպես (əmpes) ըմպէ (əmpē) ըմպեմք (əmpemkʻ) ըմպէք (əmpēkʻ) ըմպեն (əmpen)
imperfect ըմպէի, ըմպեի* (əmpēi, əmpei*) ըմպէիր, ըմպեիր* (əmpēir, əmpeir*) ըմպէր (əmpēr) ըմպէաք, ըմպեաք* (əmpēakʻ, əmpeakʻ*) ըմպէիք, ըմպեիք* (əmpēikʻ, əmpeikʻ*) ըմպէին, ըմպեին* (əmpēin, əmpein*)
aorist արբի (arbi) արբեր (arber) արբ, էարբ* (arb, ēarb*) արբաք (arbakʻ) արբէք, արբիք (arbēkʻ, arbikʻ) արբին (arbin)
subjunctive
present ըմպիցեմ (əmpicʻem) ըմպիցես (əmpicʻes) ըմպիցէ (əmpicʻē) ըմպիցեմք (əmpicʻemkʻ) ըմպիցէք (əmpicʻēkʻ) ըմպիցեն (əmpicʻen)
aorist արբից (arbicʻ) արբցես (arbcʻes) արբցէ (arbcʻē) արբցուք (arbcʻukʻ) արբջիք (arbǰikʻ) արբցեն (arbcʻen)
imperatives
imperative ա՛րբ (árb) արբէ՛ք (arbḗkʻ)
cohortative արբջի՛ր (arbǰír) արբջի՛ք (arbǰíkʻ)
prohibitive մի՛ ըմպեր (mí əmper) մի՛ ըմպէք (mí əmpēkʻ)
mediopassive
infinitive ըմպել, ըմպիլ* (əmpel, əmpil*) participle արբեալ (arbeal)
causative արբուցանեմ (arbucʻanem) aorist stem արբ- (arb-)
singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person 2nd person 3rd person
indicative
present ըմպիմ (əmpim) ըմպիս (əmpis) ըմպի (əmpi) ըմպիմք (əmpimkʻ) ըմպիք (əmpikʻ) ըմպին (əmpin)
imperfect ըմպէի (əmpēi) ըմպէիր (əmpēir) ըմպէր, ըմպիւր (əmpēr, əmpiwr) ըմպէաք (əmpēakʻ) ըմպէիք (əmpēikʻ) ըմպէին (əmpēin)
aorist արբայ (arbay) արբար (arbar) արբաւ (arbaw) արբաք (arbakʻ) արբայք (arbaykʻ) արբան (arban)
subjunctive
present ըմպիցիմ (əmpicʻim) ըմպիցիս (əmpicʻis) ըմպիցի (əmpicʻi) ըմպիցիմք (əmpicʻimkʻ) ըմպիցիք (əmpicʻikʻ) ըմպիցին (əmpicʻin)
aorist արբայց (arbaycʻ) արբցիս (arbcʻis) արբցի (arbcʻi) արբցուք (arbcʻukʻ) արբջիք (arbǰikʻ) արբցին (arbcʻin)
imperatives
imperative արբե՛ալ լեր (arbéal ler) արբե՛ալ լերուք, արբարո՛ւք (arbéal lerukʻ, arbarúkʻ)
cohortative արբջի՛ր (arbǰír) արբջի՛ք (arbǰíkʻ)
prohibitive մի՛ ըմպիր (mí əmpir) մի՛ ըմպիք (mí əmpikʻ)
  • post-classical
    The verb is suppletive: part of the conjugation is filled by արբ- (arb-).

Derived terms

Descendants

  • Armenian: ըմպել (əmpel) (learned)

References

  1. ^ Rix, Helmut, editor (2001), “*peh₃(i̯)-”, in Lexikon der indogermanischen Verben [Lexicon of Indo-European Verbs] (in German), 2nd edition, Wiesbaden: Dr. Ludwig Reichert Verlag, →ISBN, page 463
  2. ^ Muradyan, Gohar (2005) Physiologus: The Greek and Armenian Versions with a Study of Translation Technique (Hebrew University Armenian Studies; 6)‎, Leuven – Paris – Dudley: Peeters, pages 91, 143

Further reading

  • Petrosean, Matatʻeay (1879) “ըմպեմ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
  • Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “ըմպեմ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
  • Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “ումպ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
  • Martirosyan, Hrach (2010) Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden and Boston: Brill, pages 277–279