पत्त्र

Sanskrit

Alternative scripts

পত্ত্ৰ (Assamese script)
ᬧᬢ᭄ᬢ᭄ᬭ (Balinese script)
পত্ত্র (Bengali script)
𑰢𑰝𑰿𑰝𑰿𑰨 (Bhaiksuki script)
𑀧𑀢𑁆𑀢𑁆𑀭 (Brahmi script)
ပတ္တြ (Burmese script)
પત્ત્ર (Gujarati script)
ਪਤ੍ਤ੍ਰ (Gurmukhi script)
𑌪𑌤𑍍𑌤𑍍𑌰 (Grantha script)
ꦥꦠ꧀ꦠꦿ (Javanese script)
𑂣𑂞𑂹𑂞𑂹𑂩 (Kaithi script)
ಪತ್ತ್ರ (Kannada script)
បត្ត្រ (Khmer script)
ປຕ຺ຕ຺ຣ (Lao script)
പത്ത്ര (Malayalam script)
ᢒᠠᢠᢠᡵᠠ (Manchu script)
𑘢𑘝𑘿𑘝𑘿𑘨 (Modi script)
ᢒᠠᢐᢐᠷᠠ᠋ (Mongolian script)
𑧂𑦽𑧠𑦽𑧠𑧈 (Nandinagari script)
𑐥𑐟𑑂𑐟𑑂𑐬 (Newa script)
ପତ୍ତ୍ର (Odia script)
ꢦꢡ꣄ꢡ꣄ꢬ (Saurashtra script)
𑆥𑆠𑇀𑆠𑇀𑆫 (Sharada script)
𑖢𑖝𑖿𑖝𑖿𑖨 (Siddham script)
පත‍්ත්‍ර (Sinhalese script)
𑩰𑩫 𑪙𑩫 𑪙𑩼 (Soyombo script)
𑚞𑚙𑚶𑚙𑚶𑚤 (Takri script)
பத்த்ர (Tamil script)
పత్త్ర (Telugu script)
ปตฺตฺร (Thai script)
པ་ཏྟྲ (Tibetan script)
𑒣𑒞𑓂𑒞𑓂𑒩 (Tirhuta script)
𑨞𑨙𑩇𑨙𑩇𑨫 (Zanabazar Square script)

Etymology

Etymology tree

Proto-Indo-European *peth₂-

Sanskrit पत् (pat)

Proto-Indo-European *-tḗr

Proto-Indo-European *-trom

Sanskrit -त्र (-tra)

Sanskrit पत्त्र (pattra)

From the root पत् (pat, “to fly, soar, fall down”) +‎ -त्र (-tra).^[1]

Pronunciation

(Vedic) IPA^(key): /pɐ́t.tɾɐ/,
(Classical Sanskrit) IPA^(key): /ˈpɐt̪.t̪ɾɐ/,

Noun

पत्त्र • (páttra) stem, n

leaf of a particular fragrant plant, or a particular plant with fragrant leaves
leaf of a manuscript, leaf for writing on
paper, or leaf of paper
page of a book
letter
document
the wing of a bird, pinion, feather
blade of a sword or knife

Declension

Neuter a-stem declension of पत्त्र (páttra)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	पत्त्रम् páttram	पत्त्रे páttre	पत्त्राणि / पत्त्रा¹ páttrāṇi / páttrā¹
Vocative	पत्त्र páttra	पत्त्रे páttre	पत्त्राणि / पत्त्रा¹ páttrāṇi / páttrā¹
Accusative	पत्त्रम् páttram	पत्त्रे páttre	पत्त्राणि / पत्त्रा¹ páttrāṇi / páttrā¹
Instrumental	पत्त्रेण páttreṇa	पत्त्राभ्याम् páttrābhyām	पत्त्रैः / पत्त्रेभिः¹ páttraiḥ / páttrebhiḥ¹
Dative	पत्त्राय páttrāya	पत्त्राभ्याम् páttrābhyām	पत्त्रेभ्यः páttrebhyaḥ
Ablative	पत्त्रात् páttrāt	पत्त्राभ्याम् páttrābhyām	पत्त्रेभ्यः páttrebhyaḥ
Genitive	पत्त्रस्य páttrasya	पत्त्रयोः páttrayoḥ	पत्त्राणाम् páttrāṇām
Locative	पत्त्रे páttre	पत्त्रयोः páttrayoḥ	पत्त्रेषु páttreṣu
Notes	¹Vedic

Derived terms

पत्त्रिका (pattrikā)
पत्त्रल (pattrala)

Descendants

Terms inherited from पत्त्र (pattra)

Dardic:
- Burushaski: paλ
- Kashmiri: پٔتھر (pạthr)
- Torwali: pāṣ
Pali: patta, pattī, pattikā
Prakrit: 𑀧𑀢𑁆𑀢 (patta), 𑀧𑀢𑁆𑀢𑀬 (pattaya)
- Central:
  - Sauraseni Prakrit:
    - Awadhi: पाता (pātā), पाती (pātī)
    - Gujarati: પાત્રું (pātrũ), પાતું (pātũ), પાત્રી (pātrī), પાતી (pātī)
    - Hindustani: pāt, pattā, pattī
      - Devanagari script: पात, पत्ता, पत्ती
      - Arabic script: پَات (pāt), پَتَّا (pattā), پَتِّی (pattī)
    - Romani: patri, patrin
- Eastern:
  - Magadhi Prakrit:
    - Assamese: পাত (pat), পাত (pat)
    - Bengali: পাতা (pata)
    - Bihari: पात (pāt), पाता (pātā), पत्ता (pattā)
      - Bhojpuri: पात (pāt), पतई (pataī)
      - Maithili: पात (pāt), पत्ता (pattā)
    - Kamta: পাত (pat)
    - Odia: ପତ୍ର (patra), ପାତ (pāta), ପତା (patā), ପାତିଆ (pātiā)
    - Sylheti: ꠙꠣꠔꠣ (fata)
- Northern:
  - Khasa Prakrit:
    - Central Pahari:
      - Garhwali: पात (pāt)
      - Kumaoni: पात (pāt), पातो (pāto), पाती (pātī)
    - Eastern Pahari:
      - Nepali: पत्र (patra), पात (pāt), पातो (pāto), पाति (pāti)
    - Western Pahari:
      - Bhadrawahi: पट्ळ (paṭḷ), पट्ळोँ (paṭḷõ)
- Southern:
  - Helu Prakrit:
    - Dhivehi: ފަތް (fat̊)
    - Sinhalese: පත (pata)
  - Maharastri Prakrit:
    - Marathi: पत्र (patra), पत्रा (patrā), पत्ता (pattā)
- Western:
  - Takka Apabhramsa:
    - Punjabi: pattā
      Gurmukhi script: ਪੱਤਾ (pattā)
      
      Shahmukhi script: پَتَّا (pattā)
  - Vracada Apabhramsa:
    - Sindhi: paṭru
      Arabic script: پِٽرُ
      
      Devanagari script: पट्रु
      - Jadgali: (pāc)

Borrowed terms

→ Bengali: পত্র (potro)
→ Bengali: পত্তর (pottor) (semi-learned)
→ Hindi: पत्र (patra)
→ Kannada: ಪತ್ರ (patra)
→ Marathi: पत्र (patra)
→ Nepali: पत्र (patra)
→ Tamil: பத்திரி (pattiri), பத்திரம் (pattiram)
→ Telugu: పత్రము (patramu), పత్రం (patraṁ)

References

Monier Williams (1899) “पत्त्र”, in A Sanskrit–English Dictionary, , new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 581/2.
Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “pattra”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press, page 437

^ Pokorny, Julius (1959) “825-826”, in Indogermanisches etymologisches Wörterbuch [Indo-European Etymological Dictionary] (in German), volume 3, Bern, München: Francke Verlag, pages 825-826

[1] Pokorny, Julius (1959) “825-826”, in Indogermanisches etymologisches Wörterbuch [Indo-European Etymological Dictionary] (in German), volume 3, Bern, München: Francke Verlag, pages 825-826

[1]