szukać

Uncertain.

• Possibly borrowed from Middle High German suochen and/or Low German söken.
• More likely inherited from Proto-Slavic *šukati, ultimately onomatopoeic, with a semantic shift of to make a rustling sound → to speak quietly, to whisper, to murmur / to wander around causing a rustling sound → to look for something making a rustling sound.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /ʃʲukat͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /ʃʲukat͡ɕ/

szukać impf

1. (attested in Sieradz-Łęczyca, Greater Poland, Lesser Poland) to look for, to seek, to search (to attempt to find)
   • 1451-1455, Legenda o świętym Aleksym‎, line 198:

     Wyącz szą po nym pythano, po wsz[y]thkych domyech szvkano

     [Więc się po nim pytano, po wsz[y]tkich domiech szukano]

   • 1415, Przecław Słota, O zachowaniu się przy stole‎, Łęczyca, Poznań, line 33:

     Szøga w myszø prze drugego, szukayø køsza lubego

     [Sięga w misę przed drugiego, szukaję kęsa lubego]

   • 1916 [second half of the 15th century], Stanisław Słoński, editor, Psałterz puławski‎, Greater Poland, pages 36, 38:

     Szukal yesm gy (sc. niemiłościwego, quaesivi eum) y nye yest nalyezyono myasto yego

     [Szukał jeśm ji (sc. niemiłościwego, quaesivi eum), i nie jest naleziono miasto jego]

   • 1922 [End of the 14th century], Jan Łoś, editor, Początki piśmiennictwa polskiego. (Przegląd zabytków językowych)‎, page 233:

     Syn czloweczi... przyszedl szukacz, cso bylo sz[gubiono] (venit... quaerere..., quod perierat Luc 19, 10)

     [Syn człowieczy... przyszedł szukać, cso było z[gubiono] (venit... quaerere..., quod perierat Luc 19, 10)]

   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎, Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 118, 10:

     We wszem serczy mogem szukal gesm czø (exquisivi te)

     [We wszem siercy mojem szukał jeśm cię (exquisivi te)]

2. (attested in Sieradz-Łęczyca, Lesser Poland, Greater Poland) to look for, to seek, to search (to attempt to achieve or gain)
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 476:

     Alye ya nye slucham chvaly moyey, yestczy, kto schuka (qui quaerat Jo 8, 50) y ssądzy

     [Ale ja nie szukam chwały mojej, jestci, kto szuka (qui quaerat Jo 8, 50) i sądzi]

   • 1874-1891 [1466], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{, ,} , volume XXII, Łęczyca, page 15:

     Ait (sc. equus ad leonem): Quesitus, gl. sc. leo perscrutatus szvkany, placidusque venis, te temporis offert gracia

     [Ait (sc. equus ad leonem): Quesitus, gl. sc. leo perscrutatus szukany, placidusque venis, te temporis offert gracia]

   • Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie‎, Krakow, page 14b:

     Gego miloserdza mamy szobe sukacz

     [Jego miłosierdzia mamy sobie szukać]

   • 1916 [second half of the 15th century], Stanisław Słoński, editor, Psałterz puławski‎, Greater Poland, pages 4, 3:

     Przecz myluyecze proznoszcz y szukacze lesz (quaeritis mendacium)?

     [Przecz miłujecie prozność i szukacie łeż (quaeritis mendacium)?]

   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎, Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 36, 34:

     Znamona grzeszni prawego y szuka vmorziicz (quaerit mortificare) gy

     [Znamiona grzeszny prawego i szuka umorzyć (quaerit mortificare) ji]

   • 1911 [Emd of the 15th century], Ludwik Bernacki, editor, Karta z "Rozmyślania o życiu Pana Jezusa", page 472:

     Pylath potym szukal, yakoby mogl Jezu Krysta wypuszczycz

     [Piłat potym szukał, jakoby mogł Jezu Krysta wypuścić]

3. (attested in Lesser Poland) to make an attempt on someone's life
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎, Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 141, 6:

     Any gest, gen by svkal dvsze mogey (qui requirat animam meam)

     [Ani jest, jen by szukał dusze mojej (qui requirat animam meam)]

4. (attested in Lesser Poland) to revenge, to mete out justice
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎, Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 9, 24:

     Rozgnewal iest boga grzeszni, podlug mnoszstwa gnewu swego ne szukacz bødze (non quaeret)

     [Rozgniewał jest Boga grzeszny, podług mnożstwa gniewu swego nie szukać będzie (non quaeret)]

5. (attested in Masovia) to prosecute, to pursue in court
   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 86:

     Thedi on, komu oczyecz... przes nyekogo bilbi zabith, schvkacz crzywego i patrzacz ma (reum tentare et inspicere debet)

     [Tedy on, komu ociec... przez niekogo byłby zabit, szukać krzywego i patrzać ma (reum tentare et inspicere debet)]

6. The meaning of this term is uncertain. Possibilities include:
   • 1885-2024 [End of the 15th century], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne‎, volume V, page 22:

     Repetere vsznawacz uel schukacz

     [Repetere uznawać vel szukać]

7. corruption of słuchać
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 301:

     Blogoslavyeny ssą, ktorzy schukaya (qui audiunt Luc 11, 28) slova mego

     [Błogosławieni są, ktorzy słuchają (qui audiunt Luc 11, 28) słowa mego]

• Polish: szukać
• Silesian: szukać

• Brückner, Aleksander (1927) “szukać”, in Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish), Warsaw: Wiedza Powszechna
• Boryś, Wiesław (2005) “szukać”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “szukać”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “szukać”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Inherited from Old Polish szukać.

• Audio 1:

  (file)

• Audio 2:

  (file)

• Rhymes: -ukat͡ɕ
• Syllabification: szu‧kać

szukać impf

1. (transitive) to look for, to seek, to search (to attempt to find)
2. (transitive) to look for, to seek, to search (to attempt to achieve or gain)
3. (transitive) to look for (i.e. trouble; to act in such a way so as to provoke)
4. (reflexive with się) to look for oneself, to seek oneself, to search oneself (to attempt to locate one's name i.e. on a list)
5. (reflexive with się) to look for each other, to seek each other, to search each other (to attempt to find one another)

• → Belarusian: шука́ць (šukácʹ)
• → Ukrainian: шука́ти (šukáty)

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), szukać is one of the most used words in Polish, appearing 6 times in scientific texts, 1 time in news, 23 times in essays, 39 times in fiction, and 42 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 111 times, making it the 557th most common word in a corpus of 500,000 words.^[1]

• szukać in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• szukać in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “szukać”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “szukać się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “SZUKAĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 27.06.2011
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “szukać”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “szukać”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1915), “szukać”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 6, Warsaw, page 684
• szukać in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego

Inherited from Old Polish szukać.

• IPA^(key): /ˈʂu.kat͡ɕ/
• Rhymes: -ukat͡ɕ
• Syllabification: szu‧kać

szukać impf

1. (transitive) to look for, to seek, to search (to attempt to find)

• szukać in silling.org