սիրտ

From Old Armenian սիրտ (sirt).

• (Eastern Armenian) IPA^(key): /siɾt/,
• (Western Armenian) IPA^(key): /siɾd/,

• Audio (Eastern Armenian):

  (file)

սիրտ • (sirt)

1. (anatomy) heart

   սրտի կաթված ― srti katʻvac ― heart attack

   բարակ սիրտ ունենալ ― barak sirt unenal ― to be very sensitive, to get emotional or upset very easily

   գայլի սիրտ ուտել ― gayli sirt utel ― to be unafraid

   առյուծի սիրտ կրել՝ ունենալ ― aṙyuci sirt krel, unenal ― to be courageous, to be lion-hearted

   ի սրտե ― i srte ― with love, with passion

   սիրտ անել ― sirt anel ― to dare, to have the courage

   սիրտ առնել ― sirt aṙnel ― same as սիրտ անել

   սիրտը բաց անել՝ բանալ ― sirtə bacʻ anel, banal ― 1) to open one's heart, to bare one's heart; 2) to get happy, to feel happy

   սիրտը գողանալ ― sirtə goġanal ― to steal someone's heart

   սիրտը ալեկոծել ― sirtə alekocel ― to excite, to make emotional

   սիրտը ահու դող (ընկնել) ― sirtə ahu doġ (ənknel) ― to lose heart, to be very afraid

   սիրտը ահու սարսափ գցել ― sirtə ahu sarsapʻ gcʻel ― to frighten, to scare

   սիրտը անցնել ― sirtə ancʻnel ― see սիրտը գնալ

   սիրտս ասում է ― sirts asum ē ― my heart is telling me

   սիրտը արյուն կոխել ― sirtə aryun koxel ― to be very afraid

   սիրտը արյուն լալ ― sirtə aryun lal ― one's heart bleeds, to grieve or mourn very deeply

   սիրտը բարձր ու ցածր անել ― sirtə barjr u cʻacr anel ― to be emotional

   սիրտը բաց ― sirtə bacʻ ― with a light heart, honest and genuine

   սիրտը բաց լինել՝ բացվել ― sirtə bacʻ linel, bacʻvel ― to be happy, to calm down, to feel light

   սիրտը բերանը գալ ― sirtə beranə gal ― to have one's heart in one's mouth

   սիրտը բերանիցը դուրս գալ / սիրտը բերանովը դուրս գալ ― sirtə beranicʻə durs gal / sirtə beranovə durs gal ― to get very upset, to be very annoyed

   սիրտը բռան մեջը հավաքել ― sirtə bṙan meǰə havakʻel ― to pick oneself up, to toughen up

   սիրտը բռնել ― sirtə bṙnel ― to stay strong, to be courageous

   սիրտը գնալ ― sirtə gnal ― to weaken, to faint

   սիրտը գութ ընկնել ― sirtə gutʻ ənknel ― to be sorry, to regret

   սիրտը դաղել ― sirtə daġel ― to hurt very much, to sting

   սիրտը դատարկել ― sirtə datarkel ― to pour one's heart out, to get off one's chest

   սիրտը դող ― sirtə doġ ― scared, frightened

   սիրտը դողալ / սիրտը դող ընկնել ― sirtə doġal / sirtə doġ ənknel ― to be scared, to be frightened

   սիրտը ետ տալ ― sirtə et tal ― to vomit, to feel nauseous

   սիրտը երկյուղ ընկնել ― sirtə erkyuġ ənknel ― to begin to feel scared or terrified

   սիրտը զարկել ― sirtə zarkel ― to feel sad, to be worried

   սիրտը թափել ― sirtə tʻapʻel ― same as սիրտը ետ տալ

   սիրտը թեթևանալ ― sirtə tʻetʻewanal ― to lighten up, to calm down

   սիրտը թեթևացնել ― sirtə tʻetʻewacʻnel ― to calm down

   սիրտը թնդալ ― sirtə tʻndal ― to feel excited, to have a pounding heart

   սիրտը թպրտալ ― sirtə tʻprtal ― to have a fluttering heart

   սիրտը թունդ առնել՝ ելնել ― sirtə tʻund aṙnel, elnel ― to suddenly feel excited, to suddenly have a fluttering heart

   սիրտը լալ ― sirtə lal ― to be very sad, to weep one's heart out

   սիրտը լցնել ― sirtə lcʻnel ― to fill one's heart

   սիրտը լցվել ― sirtə lcʻvel ― 1) to have one's heart filled; 2) to be felt very strongly

   սիրտը խաղս լինել ― sirtə xaġs linel ― to flutter with happiness, to be excited

   սիրտը խառնել ― sirtə xaṙnel ― to feel nauseous, to feel sick

   սիրտը խոցել՝ խոցոտել ― sirtə xocʻel, xocʻotel ― to hurt, to grieve

   սիրտը խփել ― sirtə xpʻel ― to beat, to throb (of the heart)

   սիրտը ծուլ լինել՝ ելնել ― sirtə cul linel, elnel ― to be startled, to be scared; to skip a beat (of the heart)

   սիրտը ծփալ ― sirtə cpʻal ― to get excited, to be happy

   սիրտը կախ ― sirtə kax ― hopeless, sad, doubtful

   սիրտը կասկած մտնել՝ ընկնել ― sirtə kaskac mtnel, ənknel ― to become suspicious, to doubt

   սիրտը կոտրել ― sirtə kotrel ― 1) to hurt, to cause grief, to break someone's heart; 2) to feel grief, to be sad

   սիրտը կպչել ― sirtə kpčʻel ― to like, to fall in love

   սիրտը կտոր-կտոր անել ― sirtə ktor-ktor anel ― to break someone's heart, to upset

   սիրտը կտոր-կտոր լինել ― sirtə ktor-ktor linel ― to have one's heart broken, to hurt, to grieve

   սիրտը կտրատել ― sirtə ktratel ― to hurt, to grieve

   սիրտը կտրել (մեկից) ― sirtə ktrel (mekicʻ) ― 1) to part with someone, to divorce someone, to forget; 2) to break up, to divorce, to part, to forget

   սիրտը կրակ գցել ― sirtə krak gcʻel ― to cause intense pain or distress

   սիրտը կրակ ընկնել / սիրտը կրակ դառնալ ― sirtə krak ənknel / sirtə krak daṙnal ― to grieve, to hurt, to burn, to feel tormented

   սիրտը կրծել ― sirtə krcel ― to torment, to distress

   սիրտը կուչ գալ ― sirtə kučʻ gal ― to sting, to hurt

   սիրտը հալվել ― sirtə halvel ― to wear out, to thin out

   սիրտը հետը գնալ ― sirtə hetə gnal ― to have one's heart set on something

   սիրտը հետը տանել ― sirtə hetə tanel ― to attract, to steal

   սիրտը հովանալ ― sirtə hovanal ― 1) to feel calm, to calm down; 2) to quench one's thirst

   սիրտը հովացնել ― sirtə hovacʻnel ― to calm down, to have peace of mind

   սիրտը ճաքել ― sirtə čakʻel ― to lose patience

   սիրտը ճխալ ― sirtə čxal ― to get happy, to get excited

   սիրտը ճմլվել ― sirtə čmlvel ― to feel burdened, to be very distressed

   սիրտը մաշել ― sirtə mašel ― 1) to suffer from grief or worry; 2) to suffer

   սիրտը մաշվել ― sirtə mašvel ― to suffer

   սիրտը մարել ― sirtə marel ― to feel weak or faint

   սիրտը գուշակել ― sirtə gušakel ― to predict, to foretell

   սիրտը մի մատ եղ (յուղ) կապել ― sirtə mi mat eġ (yuġ) kapel ― to get very happy

   սիրտը մխալ ― sirtə mxal ― to feel tormented, to hurt, to wear out

   սիրտը մղկտալ ― sirtə mġktal ― to hurt, to grieve

   սիրտը մնալ ― sirtə mnal ― to feel hurt, to be annoyed

   սիրտը մորմոքվել ― sirtə mormokʻvel ― to hurt, to grieve

   սիրտը մտնել ― sirtə mtnel ― to like someone, to become pleasant

   սիրտը նեղանալ ― sirtə neġanal ― to feel bored, to feel annoyed

   սիրտը նստել ― sirtə nstel ― to calm down

   սիրտը նվաճել ― sirtə nvačel ― to attract, to conquer

   սիրտը շահել ― sirtə šahel ― to conquer someone’s heart with something, to coax

   սիրտը շարժել ― sirtə šaržel ― to make emotional, to move

   սիրտը շարժվել ― sirtə šaržvel ― to become emotional, to be moved

   սիրտը շուռ բերել ― sirtə šuṙ berel ― to get angry, to get emotional

   սիրտը շուռ գալ ― sirtə šuṙ gal ― to get angry, to get emotional

   սիրտը շուռ տալ ― sirtə šuṙ tal ― see սիրտը շուռ բերել

   սիրտը չդիմանալ ― sirtə čʻdimanal ― to lose patience, to get emotional

   սիրտը պայթել՝ պատռել ― sirtə paytʻel, patṙel ― to get very angry

   սիրտը պինդ պահել ― sirtə pind pahel ― to remain calm, to stay courageous, to not lose heart

   սիրտը պղտորել ― sirtə pġtorel ― to grow doubt, to become doutbful

   սիրտը պնդացնել՝ պնդել ― sirtə pndacʻnel, pndel ― to fight off fear, to become courageous

   սիրտը ջուր կրել ― sirtə ǰur krel ― to become numb, to freeze

   սիրտը սառչել ― sirtə saṙčʻel ― to become indifferent, to become cold-hearted

   սիրտը սեղմվել ― sirtə seġmvel ― to feel distressed

   սիրտը սև ― sirtə sew ― sad, depressed

   սիրտը սևանալ ― sirtə sewanal ― to wear black, to be sad, to grieve

   սիրտը վախ ընկնել ― sirtə vax ənknel ― to get scared

   սիրտը վառել ― sirtə vaṙel ― to get very angry, to cause pain to someone

   սիրտը վառվել ― sirtə vaṙvel ― to feel very hurt

   սիրտը վկայել ― sirtə vkayel ― to predict, to foretell

   սիրտը վրան տաքանալ ― sirtə vran takʻanal ― to start liking or loving someone, to warm up to someone

   սիրտը տակն ու վրա անել ― sirtə takn u vra anel ― to distress, to make emotional

   սիրտը տանել ― sirtə tanel ― to be patient, to cope with

   սիրտը տեղահան անել ― sirtə teġahan anel ― to distress, to make emotional

   սիրտը տեղահան լինել ― sirtə teġahan linel ― to be distressed, to be emotional

   սիրտը տեղից դուրս թռչել ― sirtə teġicʻ durs tʻṙčʻel ― to be very frightened, to be startled

   սիրտը տեղն ընկնել ― sirtə teġn ənknel ― to calm down, to be satisfied

   սիրտը տրաքել ― sirtə trakʻel ― same as սիրտը պայթել

   սիրտը ցավել ― sirtə cʻavel ― to grieve, to hurt

   սիրտը ուտել ― sirtə utel ― to cause intense pain, to cause grief

   սիրտը փառավորվել ― sirtə pʻaṙavorvel ― to be very satisfied, to be very contented

   սիրտը փլչել՝ փլվել ― sirtə pʻlčʻel, pʻlvel ― to weep, to sob, to cry one's heart out, to cry one's eyes out

   սիրտը փշուր-փշուր լինել ― sirtə pʻšur-pʻšur linel ― to grieve intensely, to feel intense pain

   սիրտը փորն ընկնել ― sirtə pʻorn ənknel ― to feel very scared

   սիրտը փորում պար գալ ― sirtə pʻorum par gal ― to be very happy

   սիրտը փուլ գալ ― sirtə pʻul gal ― same as սիրտը փլվել

   սիրտը փուխր ― sirtə pʻuxr ― sensitive, easily hurt or upset

   սիրտը քանդվել ― sirtə kʻandvel ― to cry, to sob, to have a broken heart

   սիրտը քաշել ― sirtə kʻašel ― to attract, to pull

   սիրտը քար ― sirtə kʻar ― having no conscience, being insensitive, having a heart of stone

   սիրտ ծակել ― sirt cakel ― to sting with hurtful words

   սիրտ մաշել ― sirt mašel ― to suffer, to worry, to be distressed

   սիրտն ահ ընկնել ― sirtn ah ənknel ― to be scared or terrified

   սիրտն անցնել ― sirtn ancʻnel ― to faint

   սիրտն առնել ― sirtn aṙnel ― to calm someone down, to win someone over

   սիրտն իմանալ ― sirtn imanal ― to feel, to foretell

   սիրտն իջնել ― sirtn iǰnel ― to calm down

   սիրտ չունենալ ― sirt čʻunenal ― 1) not have the desire, not be in the mood; 2) to be heartless, to have no conscience

   սիրտ տալ ― sirt tal ― to encourage, to hearten, to embolden

   սրտի բաբախյունով ― srti babaxyunov ― with pain in one's heart, with grief, with pain

   սրտի գդալ ― srti gdal ― chest cavity, thoracic cavity (i.e., location of the heart)

   սրտի դողով ― srti doġov ― with fear, with fright, with a pounding heart

   սրտի ականջին խոսել ― srti akanǰin xosel ― to be captivated, to be all ears

   սրտի արատ ― srti arat ― heart defect

   սրտի թույնը՝ մաղձը թափել ― srti tʻuynə, maġjə tʻapʻel ― to get very angry

   սրտի խորհուրդ ― srti xorhurd ― secret, desire

   սրտի հատոր ― srti hator ― a close friend, a desirable person

   սրտին դանակ տաս՝ արյուն չի կաթի ― srtin danak tas, aryun čʻi katʻi ― to be deeply depressed, to be very sad

   սրտին դիպչել՝ կպչել ― srtin dipčʻel, kpčʻel ― to hurt or offend someone with careless words

   սրտին սեղմել ― srtin seġmel ― to embrace, to hug

   սրտի տախտակը դաղել ― srti taxtakə daġel ― to hurt someone a lot

   սրտից արյուն գնալ ― srticʻ aryun gnal ― to be very depressed, to be hurt

   սրտի ձայն ― srti jayn ― inner voice, conscience

   սրտից արյուն կաթել ― srticʻ aryun katʻel ― to be very depressed or sorrowful

   սրտին առնել ― srtin aṙnel ― to become depressed or sorrowful

   սրտից հանել ― srticʻ hanel ― to forget, to put out of one's mind

   սրտից ջուր խմել ― srticʻ ǰur xmel ― to speak someone's language, to agree with someone or treat someone in a way that will appease them

   սրտից բեռ վերցնել ― srticʻ beṙ vercʻnel ― to ease the pain, to be a weight off one's shoulders

   սրտով անց կենալ ― srtov ancʻ kenal ― to pass through one's mind, to appear

   սրտովը լինել ― srtovə linel ― to be as one desires

   սրտովն անել ― srtovn anel ― to bring about what someone desires

2. (figuratively) heart (symbolic center of one's being, emotions, and sensibilities)
3. (figuratively) heart (symbolic center of one's love, of one’s ability to love)
4. heart (the central or most important part)
5. (card games) hearts, one of the four suits of playing cards; a card of that suit
6. person, being, individual
7. (figuratively) inside, in the middle, innermost

• սը^էրտ (sə^ērt) — Karabakh, dialectological notation

Suits in Armenian · համագույն խաղաթուղթ (hamaguyn xaġatʻuġtʻ) (layout · text)
սիրտ (sirt)	ագուռ (aguṙ), քյարփինջ (kʻyarpʻinǰ), քյափ (kʻyapʻ)	ագռավ (agṙav), ղառ (ġaṙ), մաչա (mačʻa)	խաչ (xačʻ), խաչիկ (xačʻik), ճանճ (čanč)

From Proto-Indo-European *ḱḗrdi-, from *ḱḗr (“heart”).

սիրտ • (sirt)

1. (anatomy) heart

   սիրտն բաբախէ, թնդայ ― sirtn babaxē, tʻnday ― the heart palpitates

2. (figuratively) heart, soul, mind, intellect, memory, intelligence; courage, spirit, heart; heart, inmost thought; heart, centre

   հայրական սիրտ ― hayrakan sirt ― paternal heart

   մայրական սիրտ ― mayrakan sirt ― maternal heart

   գողտր սիրտ ― gołtr sirt ― tender heart

   զգայուն սիրտ ― zgayun sirt ― feeling or sensible heart

   խաղաղ/անդորր սիրտ ― xałał/andorr sirt ― calm heart

   խաղաղաւէտ սիրտ ― xałaławēt sirt ― pacific heart

   երախտագէտ սիրտ ― eraxtagēt sirt ― thankful heart

   ազնուական սիրտ ― aznuakan sirt ― noble heart

   բարի սիրտ ― bari sirt ― good heart

   ազնիւ սիրտ ― azniw sirt ― excellent heart

   վսեմախոհ սիրտ ― vsemaxoh sirt ― elevated (high-minded) heart

   վեհ սիրտ ― veh sirt ― great heart

   անվեհեր սիրտ ― anveher sirt ― intrepid or dauntless heart

   անզգայ սիրտ ― anzgay sirt ― unfeeling or insensible heart

   ապերախտ սիրտ ― aperaxt sirt ― ungrateful heart

   խիստ սիրտ ― xist sirt ― flinty or obdurate heart

   ապականեալ սիրտ ― apakaneal sirt ― spoilt or corrupt heart

   վատ սիրտ ― vat sirt ― craven or dastard heart

   անգութ սիրտ ― angutʻ sirt ― hard heart

   անողորմ սիրտ ― anołorm sirt ― unmerciful or pitiless heart

   չար սիրտ ― čʻar sirt ― cutting heart

   լքեալ սիրտ ― lkʻeal sirt ― dejected or despondent heart

   բոլորով սրտիւ, ի բոլոր սրտէ, յամենայն սրտէ, սրտի մտօք ― bolorov srtiw, i bolor srtē, yamenayn srtē, srti mtōkʻ ― with all one's heart or soul, heartily, with good will, willingly, voluntarily

   առ սրտի ― aṙ srti ― through anger

   սրտի դիւր ― srti diwr ― ease, pleasure, contentment, satisfaction

   բարութիւն, խստութիւն սրտի ― barutʻiwn, xstutʻiwn srti ― kindness, hardness or obduracy of heart

   հեռացուցանել յանձնէ զսիրտս ― heṙacʻucʻanel yanjnē zsirts ― to alienate good will

   կրթել զսիրտ ― krtʻel zsirt ― to form the mind or character

   գերել զսիրտ ― gerel zsirt ― to captivate, to gain the heart or affection

   յինքն արկանել զսիրտ ուրուք ― yinkʻn arkanel zsirt urukʻ ― to gain a person's good

   յափշտակել զսիրտս ― yapʻštakel zsirts ― to charm or gain all hearts

   գորովել, ժառանգել զսիրտ ― gorovel, žaṙangel zsirt ― to touch, to move, affect or stir, to possess the heart

   տալ, նուիրել զսիրտ իւր ― tal, nuirel zsirt iwr ― to give one's heart

   խոտարեցուցանել զսիրտ ― xotarecʻucʻanel zsirt ― to pervert, to deprave the heart

   խօսել ընդ սրտի ― xōsel ənd srti ― to speak to the heart

   սրտի մտօք վաստակել ― srti mtōkʻ vastakel ― to labour heartily, to take to heart, to occupy oneself seriously with

   սիրտ ի բերան շրջել ― sirt i beran šrǰel ― to seek painfully for

   սրտի դիւր լինել ― srti diwr linel ― to be in a state of contentment or tranquillity, to feel pleased, comfortable, contented

   խորհուրդք մեծամեծք ի սրտէ գան յառաջ ― xorhurdkʻ mecameckʻ i srtē gan yaṙaǰ ― great thoughts take their rise in the heart

   անկցի գութ ի սիրտ քո ― ankcʻi gutʻ i sirt kʻo ― let your heart be touched

   նուաղեալ էր սիրտ նորա ― nuałeal ēr sirt nora ― his heart was weak

   հրճուէր ի սրտի ― hrčuēr i srti ― he rejoiced from the bottom of his heart

   սիրտ իմ գելանի ― sirt im gelani ― my heart is moved

   սիրտ ի բերանն էր ― sirt i berann ēr ― he struggled with death

   որ յաչաց հեռացու՝ ի սրտէ հեռացաւ ― or yačʻacʻ heṙacʻu, i srtē heṙacʻaw ― out of sight, out of mind

   լքումն սրտի ― lkʻumn srti ― faintheartedness, despondency

   ուղիղ, անկեղծ սրտիւ ― ułił, ankełc srtiw ― sincerely, openheartedly, openly

   իջանել ի խորս սրտին ― iǰanel i xors srtin ― to descend into one's heart

   թափանցել ի խորս սրտին ― tʻapʻancʻel i xors srtin ― to penetrate the inmost recesses of one's heart

   ասել ի սրտի իւրում ― asel i srti iwrum ― to say within oneself, to say in one's heart

   ցաւօք սրտի ― cʻawōkʻ srti ― painfully, regrettably

• Armenian: սիրտ (sirt)

• Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “սիրտ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Petrosean, Matatʻeay (1879) “սիրտ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “սիրտ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press